UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

machać

Chronologizacja

XV w., Bańk
XV w., Bor

Pochodzenie

psł. *machati

1. ogonem

Definicja

wykonywać szybkie wahadłowe lub okrężne ruchy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

poruszać

Połączenia

machać dłonią, ogonem, ręką, nogą, skrzydłami; chusteczką, chorągiewką, laską, lizakiem, ścierką
machać na pożegnanie
machać w jakimś kierunku, w powietrzu
machać beztrosko, powoli, rozpaczliwie, wesoło, zamaszyście; od niechcenia

Cytaty

	Chłopcy usiedli rządkiem na drewnianym pomoście, machając bosymi stopami nad zielonkawą wodą. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Kiernacki skinął głową, wskazując machającego lizakiem policjanta. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004
	Małe podskakują, machają skrzydłami i już niedługo zapewne zaczną latać. źródło: NKJP: Bociani azyl w Dozinach, Tygodnik Ciechanowski, 2003-08-01
	Długi wąż drewnianych wagonów ciągnął się za sapiącym parowozem. Buchała para i leciały iskry, matki płakały, narzeczone machały chusteczkami, wspinając się na palce. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1999
	Żal na to patrzeć, żałość. Machałem brzozową gałęzią nad padłym zwierzęciem i wróżyłem sobie swój tak samo przecież koński los. źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	macham	machamy
2 os.	machasz	machacie
3 os.	macha	machają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	machałem +(e)m machał	machałam +(e)m machała	machałom +(e)m machało	machaliśmy +(e)śmy machali	machałyśmy +(e)śmy machały
2 os.	machałeś +(e)ś machał	machałaś +(e)ś machała	machałoś +(e)ś machało	machaliście +(e)ście machali	machałyście +(e)ście machały
3 os.	machał	machała	machało	machali	machały

bezosobnik: machano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę machał będę machać	będę machała będę machać	będę machało będę machać	będziemy machali będziemy machać	będziemy machały będziemy machać
2 os.	będziesz machał będziesz machać	będziesz machała będziesz machać	będziesz machało będziesz machać	będziecie machali będziecie machać	będziecie machały będziecie machać
3 os.	będzie machał będzie machać	będzie machała będzie machać	będzie machało będzie machać	będą machali będą machać	będą machały będą machać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		machajmy
2 os.	machaj	machajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	machałbym bym machał	machałabym bym machała	machałobym bym machało	machalibyśmy byśmy machali	machałybyśmy byśmy machały
2 os.	machałbyś byś machał	machałabyś byś machała	machałobyś byś machało	machalibyście byście machali	machałybyście byście machały
3 os.	machałby by machał	machałaby by machała	machałoby by machało	machaliby by machali	machałyby by machały

bezosobnik: machano by

bezokolicznik: machać

imiesłów przysłówkowy współczesny: machając

gerundium: machanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	machanie	machania
D.	machania	machań
C.	machaniu	machaniom
B.	machanie	machania
N.	machaniem	machaniami
Ms.	machaniu	machaniach
W.	machanie	machania

imiesłów przymiotnikowy czynny: machający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	machający	machający	machający	machające	machająca
D.	machającego	machającego	machającego	machającego	machającej
C.	machającemu	machającemu	machającemu	machającemu	machającej
B.	machającego	machającego	machający	machające	machającą
N.	machającym	machającym	machającym	machającym	machającą
Ms.	machającym	machającym	machającym	machającym	machającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	machający	machający	machające	machające
D.	machających	machających	machających	machających
C.	machającym	machającym	machającym	machającym
B.	machających	machających	machających	machające
N.	machającymi	machającymi	machającymi	machającymi
Ms.	machających	machających	machających	machających

odpowiednik aspektowy: machnąć

Składnia

Rz_żywotny

machać

CZYM

2. legitymacją

Definicja

pokazywać w sposób mający wywołać reakcję obserwatora

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

pokazywać

Połączenia

machać komuś kartką, legitymacją, jakimś świstkiem
machać przed nosem, przed oczami

Cytaty

Kiedy przebierały się rano o siódmej i po robocie o trzeciej po południu, machały nam przed oczami różową bielizną jak toreadorki.

źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 2006

- Opuść ten kozik - uśmiechnął się pogardliwie Bazyl. - Twój bachor po moim podwórku biega, a ty mi przed nosem nożem machasz?

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Dobrze już napity Karol podszedł do nich, machając kusząco butelką.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	macham	machamy
2 os.	machasz	machacie
3 os.	macha	machają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	machałem +(e)m machał	machałam +(e)m machała	machałom +(e)m machało	machaliśmy +(e)śmy machali	machałyśmy +(e)śmy machały
2 os.	machałeś +(e)ś machał	machałaś +(e)ś machała	machałoś +(e)ś machało	machaliście +(e)ście machali	machałyście +(e)ście machały
3 os.	machał	machała	machało	machali	machały

bezosobnik: machano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę machał będę machać	będę machała będę machać	będę machało będę machać	będziemy machali będziemy machać	będziemy machały będziemy machać
2 os.	będziesz machał będziesz machać	będziesz machała będziesz machać	będziesz machało będziesz machać	będziecie machali będziecie machać	będziecie machały będziecie machać
3 os.	będzie machał będzie machać	będzie machała będzie machać	będzie machało będzie machać	będą machali będą machać	będą machały będą machać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		machajmy
2 os.	machaj	machajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	machałbym bym machał	machałabym bym machała	machałobym bym machało	machalibyśmy byśmy machali	machałybyśmy byśmy machały
2 os.	machałbyś byś machał	machałabyś byś machała	machałobyś byś machało	machalibyście byście machali	machałybyście byście machały
3 os.	machałby by machał	machałaby by machała	machałoby by machało	machaliby by machali	machałyby by machały

bezosobnik: machano by

bezokolicznik: machać

imiesłów przysłówkowy współczesny: machając

gerundium: machanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	machanie	machania
D.	machania	machań
C.	machaniu	machaniom
B.	machanie	machania
N.	machaniem	machaniami
Ms.	machaniu	machaniach
W.	machanie	machania

imiesłów przymiotnikowy czynny: machający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	machający	machający	machający	machające	machająca
D.	machającego	machającego	machającego	machającego	machającej
C.	machającemu	machającemu	machającemu	machającemu	machającej
B.	machającego	machającego	machający	machające	machającą
N.	machającym	machającym	machającym	machającym	machającą
Ms.	machającym	machającym	machającym	machającym	machającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	machający	machający	machające	machające
D.	machających	machających	machających	machających
C.	machającym	machającym	machającym	machającym
B.	machających	machających	machających	machające
N.	machającymi	machającymi	machającymi	machającymi
Ms.	machających	machających	machających	machających

odpowiednik aspektowy: machnąć

Składnia

Rz_osobowy

machać

(KOMU) + CZYM

3. łopatą

Definicja

pot.

pracować z użyciem jakiegoś narzędzia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

pracować

Połączenia

machać kielnią, kosą, łopatą
machać dobrze, solidnie

Cytaty

	Maria, która nie żałowała miotły z brzozowych witek, nie mogła się nadziwić, że w tym kącie tak szybko się brudzi. Czasem zdawało się jej, że widzi duże, wygłodzone oczy, ale machała miotłą i oddawała się dalszej krzątaninie. źródło: NKJP: Wit Szostak: Oberki do końca świata, 2007
	Na wybielonych ścianach widniały karykatury gospodarza. Zwłaszcza jedna, Czeczota, była niemal prorocza, bo przedstawiała Wilusia jako budowniczego na szczycie muru i kolegów żwawo u jego stóp machających kilofami, pchających taczki pełne cegieł. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
	Pracowali jak zwykle niechętnie, ale by nie zmarznąć, musieli solidnie machać drewnianymi łopatami. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998
	Sos holenderski według przepisu: ubić żółtka. Macham trzepaczką i nic, może „ubić” znaczy „ukręcić”? źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Polka, 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	macham	machamy
2 os.	machasz	machacie
3 os.	macha	machają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	machałem +(e)m machał	machałam +(e)m machała	machałom +(e)m machało	machaliśmy +(e)śmy machali	machałyśmy +(e)śmy machały
2 os.	machałeś +(e)ś machał	machałaś +(e)ś machała	machałoś +(e)ś machało	machaliście +(e)ście machali	machałyście +(e)ście machały
3 os.	machał	machała	machało	machali	machały

bezosobnik: machano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę machał będę machać	będę machała będę machać	będę machało będę machać	będziemy machali będziemy machać	będziemy machały będziemy machać
2 os.	będziesz machał będziesz machać	będziesz machała będziesz machać	będziesz machało będziesz machać	będziecie machali będziecie machać	będziecie machały będziecie machać
3 os.	będzie machał będzie machać	będzie machała będzie machać	będzie machało będzie machać	będą machali będą machać	będą machały będą machać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		machajmy
2 os.	machaj	machajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	machałbym bym machał	machałabym bym machała	machałobym bym machało	machalibyśmy byśmy machali	machałybyśmy byśmy machały
2 os.	machałbyś byś machał	machałabyś byś machała	machałobyś byś machało	machalibyście byście machali	machałybyście byście machały
3 os.	machałby by machał	machałaby by machała	machałoby by machało	machaliby by machali	machałyby by machały

bezosobnik: machano by

bezokolicznik: machać

imiesłów przysłówkowy współczesny: machając

gerundium: machanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	machanie	machania
D.	machania	machań
C.	machaniu	machaniom
B.	machanie	machania
N.	machaniem	machaniami
Ms.	machaniu	machaniach
W.	machanie	machania

imiesłów przymiotnikowy czynny: machający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	machający	machający	machający	machające	machająca
D.	machającego	machającego	machającego	machającego	machającej
C.	machającemu	machającemu	machającemu	machającemu	machającej
B.	machającego	machającego	machający	machające	machającą
N.	machającym	machającym	machającym	machającym	machającą
Ms.	machającym	machającym	machającym	machającym	machającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	machający	machający	machające	machające
D.	machających	machających	machających	machających
C.	machającym	machającym	machającym	machającym
B.	machających	machających	machających	machające
N.	machającymi	machającymi	machającymi	machającymi
Ms.	machających	machających	machających	machających

Składnia

Rz_osobowy

machać

CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 19.04.2017