UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zatoczyć

Chronologizacja

1470, SStp

Pochodzenie

ogsł. *za-točiti

Zob. toczyć , ciec

1. beczkę do piwnicy

Definicja

tocząc okrągły przedmiot lub pojazd na kołach, przesuwać go w określone miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

zatoczyć beczkę, wóz
zatoczyć do garażu, do piwnicy

Cytaty

Na koniec, gdy międzynarodowa impreza miała się ku końcowi, pod samolot zatoczono blaszaną cysternę na kołach.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Spoczął obok królów. [...] Wagon-kaplicę zatoczono przed dworzec wieczorem dnia 27 czerwca.

źródło: NKJP: Spoczął obok królów, Dziennik Polski - Pejzaż, 2001-07-07

Wzniesienie baterii oblężniczych stanowiło wstęp do realizacji drugiego etapu oblężenia twierdzy metodą ataku otwartego. Czas dyspozycyjny na ich budowę, wraz z wprowadzeniem („ zatoczeniem”) do nich dział wynosił około 10 godzin (jedną noc).

źródło: NKJP: Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zatoczę	zatoczymy
2 os.	zatoczysz	zatoczycie
3 os.	zatoczy	zatoczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatoczyłem +(e)m zatoczył	zatoczyłam +(e)m zatoczyła	zatoczyłom +(e)m zatoczyło	zatoczyliśmy +(e)śmy zatoczyli	zatoczyłyśmy +(e)śmy zatoczyły
2 os.	zatoczyłeś +(e)ś zatoczył	zatoczyłaś +(e)ś zatoczyła	zatoczyłoś +(e)ś zatoczyło	zatoczyliście +(e)ście zatoczyli	zatoczyłyście +(e)ście zatoczyły
3 os.	zatoczył	zatoczyła	zatoczyło	zatoczyli	zatoczyły

bezosobnik: zatoczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zatoczmy
2 os.	zatocz	zatoczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatoczyłbym bym zatoczył	zatoczyłabym bym zatoczyła	zatoczyłobym bym zatoczyło	zatoczylibyśmy byśmy zatoczyli	zatoczyłybyśmy byśmy zatoczyły
2 os.	zatoczyłbyś byś zatoczył	zatoczyłabyś byś zatoczyła	zatoczyłobyś byś zatoczyło	zatoczylibyście byście zatoczyli	zatoczyłybyście byście zatoczyły
3 os.	zatoczyłby by zatoczył	zatoczyłaby by zatoczyła	zatoczyłoby by zatoczyło	zatoczyliby by zatoczyli	zatoczyłyby by zatoczyły

bezosobnik: zatoczono by

bezokolicznik: zatoczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatoczywszy

gerundium: zatoczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zatoczenie	zatoczenia
D.	zatoczenia	zatoczeń
C.	zatoczeniu	zatoczeniom
B.	zatoczenie	zatoczenia
N.	zatoczeniem	zatoczeniami
Ms.	zatoczeniu	zatoczeniach
W.	zatoczenie	zatoczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zatoczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zatoczony	zatoczony	zatoczony	zatoczone	zatoczona
D.	zatoczonego	zatoczonego	zatoczonego	zatoczonego	zatoczonej
C.	zatoczonemu	zatoczonemu	zatoczonemu	zatoczonemu	zatoczonej
B.	zatoczonego	zatoczonego	zatoczony	zatoczone	zatoczoną
N.	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczoną
Ms.	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zatoczeni	zatoczeni	zatoczone	zatoczone
D.	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych
C.	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym
B.	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych	zatoczone
N.	zatoczonymi	zatoczonymi	zatoczonymi	zatoczonymi
Ms.	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych

odpowiednik aspektowy: zataczać

Składnia

Rz_osobowy

zatoczyć

CO + (GDZIE)

2. ręką koło

Definicja

wykonać kolisty ruch ręką lub przedmiotem trzymanym w ręku

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

zatoczyć koło, łuk, półkole
zatoczyć dłonią, ręką

Cytaty

	- Co który z panów zamawia? - Piekarski zatoczył ręką szerokie koło - stawiam dziś kolację dla wszystkich. źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978
	Skinął swym kosturem, zatoczył nim szybki krąg. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Przez chwilę było cicho. Potem zatoczyła krąg dłonią. - Inaczej to sobie wyobrażałam. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Dobry powód, by zabijać, 2005
	- To pan...? - zatoczyłem półokrąg czubkiem adidasa. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zatoczę	zatoczymy
2 os.	zatoczysz	zatoczycie
3 os.	zatoczy	zatoczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatoczyłem +(e)m zatoczył	zatoczyłam +(e)m zatoczyła	zatoczyłom +(e)m zatoczyło	zatoczyliśmy +(e)śmy zatoczyli	zatoczyłyśmy +(e)śmy zatoczyły
2 os.	zatoczyłeś +(e)ś zatoczył	zatoczyłaś +(e)ś zatoczyła	zatoczyłoś +(e)ś zatoczyło	zatoczyliście +(e)ście zatoczyli	zatoczyłyście +(e)ście zatoczyły
3 os.	zatoczył	zatoczyła	zatoczyło	zatoczyli	zatoczyły

bezosobnik: zatoczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zatoczmy
2 os.	zatocz	zatoczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatoczyłbym bym zatoczył	zatoczyłabym bym zatoczyła	zatoczyłobym bym zatoczyło	zatoczylibyśmy byśmy zatoczyli	zatoczyłybyśmy byśmy zatoczyły
2 os.	zatoczyłbyś byś zatoczył	zatoczyłabyś byś zatoczyła	zatoczyłobyś byś zatoczyło	zatoczylibyście byście zatoczyli	zatoczyłybyście byście zatoczyły
3 os.	zatoczyłby by zatoczył	zatoczyłaby by zatoczyła	zatoczyłoby by zatoczyło	zatoczyliby by zatoczyli	zatoczyłyby by zatoczyły

bezosobnik: zatoczono by

bezokolicznik: zatoczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatoczywszy

gerundium: zatoczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zatoczenie	zatoczenia
D.	zatoczenia	zatoczeń
C.	zatoczeniu	zatoczeniom
B.	zatoczenie	zatoczenia
N.	zatoczeniem	zatoczeniami
Ms.	zatoczeniu	zatoczeniach
W.	zatoczenie	zatoczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zatoczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zatoczony	zatoczony	zatoczony	zatoczone	zatoczona
D.	zatoczonego	zatoczonego	zatoczonego	zatoczonego	zatoczonej
C.	zatoczonemu	zatoczonemu	zatoczonemu	zatoczonemu	zatoczonej
B.	zatoczonego	zatoczonego	zatoczony	zatoczone	zatoczoną
N.	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczoną
Ms.	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zatoczeni	zatoczeni	zatoczone	zatoczone
D.	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych
C.	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym
B.	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych	zatoczone
N.	zatoczonymi	zatoczonymi	zatoczonymi	zatoczonymi
Ms.	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych

odpowiednik aspektowy: zataczać

Składnia

Rz_osobowy

zatoczyć

CO + CZYM

3. samolot pętlę

Definicja

przemieścić się po linii koła lub łuku

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

ptak, pojazd, samochód, samolot zatoczył koło, łuk, pętlę

Cytaty

	Zatoczyli krąg wokół polany i trafili na gruby konar sięgający ziemi. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002
	[...] nie patrząc za siebie, cisnął pustą butelkę do rzeki. Zatoczyła łuk i spadła gdzieś na kamienie przy brzegu. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996
	Potem samoloty jak drapieżne ptaki rzucały się w dół, a po wystrzeleniu rakiet i zrzuceniu bomb jeszcze szybciej podrywały się i zatoczywszy kolejny krąg, ruszały do ataku ponownie. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002
	[...] uderzył z woleja z narożnika pola karnego, piłka zatoczyła łuk i wpadła do siatki. źródło: NKJP: Lider ostudził zapędy, Dziennik Polski - Sport, 2002-04-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zatoczę	zatoczymy
2 os.	zatoczysz	zatoczycie
3 os.	zatoczy	zatoczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatoczyłem +(e)m zatoczył	zatoczyłam +(e)m zatoczyła	zatoczyłom +(e)m zatoczyło	zatoczyliśmy +(e)śmy zatoczyli	zatoczyłyśmy +(e)śmy zatoczyły
2 os.	zatoczyłeś +(e)ś zatoczył	zatoczyłaś +(e)ś zatoczyła	zatoczyłoś +(e)ś zatoczyło	zatoczyliście +(e)ście zatoczyli	zatoczyłyście +(e)ście zatoczyły
3 os.	zatoczył	zatoczyła	zatoczyło	zatoczyli	zatoczyły

bezosobnik: zatoczono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zatoczmy
2 os.	zatocz	zatoczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatoczyłbym bym zatoczył	zatoczyłabym bym zatoczyła	zatoczyłobym bym zatoczyło	zatoczylibyśmy byśmy zatoczyli	zatoczyłybyśmy byśmy zatoczyły
2 os.	zatoczyłbyś byś zatoczył	zatoczyłabyś byś zatoczyła	zatoczyłobyś byś zatoczyło	zatoczylibyście byście zatoczyli	zatoczyłybyście byście zatoczyły
3 os.	zatoczyłby by zatoczył	zatoczyłaby by zatoczyła	zatoczyłoby by zatoczyło	zatoczyliby by zatoczyli	zatoczyłyby by zatoczyły

bezosobnik: zatoczono by

bezokolicznik: zatoczyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatoczywszy

gerundium: zatoczenie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zatoczenie	zatoczenia
D.	zatoczenia	zatoczeń
C.	zatoczeniu	zatoczeniom
B.	zatoczenie	zatoczenia
N.	zatoczeniem	zatoczeniami
Ms.	zatoczeniu	zatoczeniach
W.	zatoczenie	zatoczenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zatoczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zatoczony	zatoczony	zatoczony	zatoczone	zatoczona
D.	zatoczonego	zatoczonego	zatoczonego	zatoczonego	zatoczonej
C.	zatoczonemu	zatoczonemu	zatoczonemu	zatoczonemu	zatoczonej
B.	zatoczonego	zatoczonego	zatoczony	zatoczone	zatoczoną
N.	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczoną
Ms.	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zatoczeni	zatoczeni	zatoczone	zatoczone
D.	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych
C.	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym	zatoczonym
B.	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych	zatoczone
N.	zatoczonymi	zatoczonymi	zatoczonymi	zatoczonymi
Ms.	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych	zatoczonych

odpowiednik aspektowy: zataczać

Składnia

zatoczyć

Frazeologizmy

coś zatoczyło coraz szersze kręgi
coś zatoczyło szersze kręgi
historia zatoczyła koło

Data ostatniej modyfikacji: 02.12.2014