UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

materialny

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. materialny
materialny
materialny
materialne
materialna
D. materialnego
materialnego
materialnego
materialnego
materialnej
C. materialnemu
materialnemu
materialnemu
materialnemu
materialnej
B. materialnego
materialnego
materialny
materialne
materialną
N. materialnym
materialnym
materialnym
materialnym
materialną
Ms. materialnym
materialnym
materialnym
materialnym
materialnej
W. materialny
materialny
materialny
materialne
materialna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. materialni
materialni
materialne
materialne
D. materialnych
materialnych
materialnych
materialnych
C. materialnym
materialnym
materialnym
materialnym
B. materialnych
materialnych
materialnych
materialne
N. materialnymi
materialnymi
materialnymi
materialnymi
Ms. materialnych
materialnych
materialnych
materialnych
W. materialni
materialni
materialne
materialne

Pochodzenie

łac. māteriālis

1. dowód

Definicja

taki, który istnieje rzeczywiście i daje się poznać za pomocą zmysłów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  substancjalny
antonimy:  idealny, niematerialny

Połączenia

  • materialne podstawy, świadectwa; dowód, kształt, składnik materialny; cząstka, pamiątka, sfera materialna; ciało, źródło materialne; wyobrażenia materialne

Cytaty

Tak więc Henryczek Fichtelbaum wyrósł na młodzieńca bezbożnego, a jego zainteresowania skierowane były ku naukom ścisłym, głównie matematyce, fizyce i chemii, a zatem ku tajemnicom świata materialnego.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986

Pewnego razu, kiedy leżałem na kanapie (coraz częściej lgnąłem do kanapy; była jedynym materialnym znakiem, jaki mi pozostał, pomostem do innego wymiaru, niestety pomostem, na którym mogłem tylko leżeć), przyszedł posłaniec od księdza proboszcza [...].

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1974-1979, 1979

Nawet miejsce twego materialnego istnienia pozostaje niezmienione, choć odnosisz wrażenie, jakbyś był w innym wymiarze.

źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska: Jak osiągnąć sukces w świecie ducha i materii, 2001

2. status

Definicja

taki, który dotyczy pieniędzy i stosunków finansowych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bytowy, majątkowy

Połączenia

  • materialny dostatek; awans, dobrobyt, standard, status; dorobek, kapitał, postęp materialny; degradacja, nędza, pomyślność, potęga, pozycja, stabilizacja, sytuacja, zasobność; pomoc, rekompensata; satysfakcja; baza, sfera materialna; bogactwo, ubóstwo; wsparcie, zabezpieczenie, zadośćuczynienie; osiągnięcie, zróżnicowanie, rozwarstwienie materialne; potrzeby, troski, warunki, zasoby; przywileje, roszczenia, szkody, świadczenia, zniszczenia; aktywa, dobra, zyski; nierówności, aspiracje materialne

Cytaty

To zapotrzebowanie mogłoby być większe, ale ten okres jest nie bardzo korzystny, ponieważ ludzie są zajęci poprawianiem warunków materialnych, pracują na dwóch, trzech etatach, żyją w stresie.

źródło: NKJP: Grażyna Mróz: Talent i praca, Tygodnik Podhalański, nr 6, 1999

Jeśli odczuwasz brak zabezpieczenia materialnego, nie podejmuj teraz ryzykownych inwestycji, zwróć uwagę na nadmierne wydatki.

źródło: NKJP: Barbara Antonowicz-Wlazińska: Klucze do twojego wnętrza, 2001

Po roku wypuścili nawet tych, którzy dostali wyroki po siedem, osiem, dziewięć lat więzienia. A wcześniej wszyscy otrzymali od nas bezpłatną pomoc adwokacką, wsparcie materialne, zasiłki dla rodzin.

źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

Jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1, okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, a w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt. 2- 3 miesiące.

źródło: NKJP: Kodeks Pracy

A jak się ma w ręku administrację, pieniądze i wszystkie materialne środki, nietrudno jest znacjonalizować też społeczeństwo, poprzez tworzenie fikcyjnych struktur, fikcyjnych organizacji, fikcyjnej ideologii.

źródło: NKJP: Teresa Torańska: Oni, 1985

3. ubiór

Definicja

uszyty z jakiejś tkaniny, której nazwy mówiący nie chce lub nie potrafi podać (ale nie dżinsowy ani sztruksowy)

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

Relacje znaczeniowe

synonimy:  materiałowy

Połączenia

  • spodnie materialne

Cytaty

Oferuję wspaniałe i eleganckie długie spodnie materialne prasowane w kratkę, cienkie (bez podszewki) z ładnie układającego się materiału. Rozmiar 46.

źródło: Internet: sprzedajemy.pl

Frazeologizmy

błąd materialny
ośrodek materialny
prawo materialne
Data ostatniej modyfikacji: 09.03.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj