UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozpaczliwy

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. rozpacz

1. płacz

Definicja

wyrażający rozpacz

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozpaczny

Połączenia

  • rozpaczliwy głos, lament, płacz; list; rozpaczliwe spojrzenie, wołanie; rozpaczliwe krzyki, znaki

Cytaty

Oszalałe matki próbowały ocalić potomstwo przed mordercami. [...] Kobiety padały na kolana. Usłyszałem rozpaczliwe krzyki.

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005

Gaszycki schylił się i przycisnął dziecko ku sobie. - No, syneczku - powiedział - co ci jest? [...] Tomaszek pozwolił przygarnąć się, drżał jednak w ramionach ojca i wciąż wpatrywał się w niego tym samym rozpaczliwym spojrzeniem.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

[...] wybrałem temat z dziedziny etyki. Uporałem się szybko i już miałem oddać pracę, gdy dostrzegłem rozpaczliwe znaki mego kolegi, że nie potrafi, że jest całkowicie bezradny i błaga o pomoc.

źródło: NKJP: Kazimierz Kowalski: Przemówił Torquemada, Trybuna Śląska, 2001-05-18

Wojna zastała ją w polskim poselstwie w Belgradzie. W pewnym momencie znalazła się w Ankarze, skąd słała rozpaczliwe listy, poszukując kogokolwiek z rodziny.

źródło: NKJP: Janina Kumaniecka: Saga rodu Słonimskich, 2003

Chłopiec, który zaślepiony łzami i jakimś olbrzymim zmartwieniem najwyraźniej niczego wokoło nie dostrzegał, był coraz bliżej, a jego płacz stawał się coraz rozpaczliwszy, po prostu nie do zniesienia.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Pan Tu i Pan Tam, 1986

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwa
D. rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwej
C. rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwej
B. rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwą
N. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwą
Ms. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwej
W. rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozpaczliwi
rozpaczliwi
rozpaczliwe
rozpaczliwe
D. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
C. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
B. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwe
N. rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
Ms. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
W. rozpaczliwi
rozpaczliwi
rozpaczliwe
rozpaczliwe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozpaczliwszy
rozpaczliwszy
rozpaczliwszy
rozpaczliwsze
rozpaczliwsza
D. rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszej
C. rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszej
B. rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszy
rozpaczliwsze
rozpaczliwszą
N. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszą
Ms. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozpaczliwsi
rozpaczliwsi
rozpaczliwsze
rozpaczliwsze
D. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
C. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
B. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwsze
N. rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
Ms. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych

2. opór

Definicja

podejmowany w bardzo trudnej sytuacji z nikłą nadzieją na pozytywny skutek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozpaczny

Połączenia

  • rozpaczliwy opór; rozpaczliwa obrona, próba, walka; rozpaczliwe wysiłki

Cytaty

Od roku toczy się rozpaczliwa walka o życie małej Amandy. [...] Dziecko cierpi na ostrą białaczkę.

źródło: NKJP: (JGH): Uśmiech mimo cierpienia, Gazeta Krakowska, 2002-12-11

W atmosferze tego egzotycznego muzeum afrykańskiego było coś, co przypominało mi Powstanie Warszawskie. Ten sam bohaterski, rozpaczliwy opór, bez żadnych szans, z góry skazany na przegraną.

źródło: NKJP: Marian Brandys Śladami Stasia i Nel 1974

Obydwa obozy zagłady pracowały kilkanaście miesięcy, od jesieni 1943 roku, obydwa zostały zlikwidowane po rozpaczliwych buntach i ucieczkach.

źródło: NKJP: Zdzisław Skrok: Wielkie Rozdroże: ćwiczenia terenowe z archeologii, 2008

Na przełomie 1983 i 84 roku władza zdawała się dość panicznie szukać wyjścia z coraz bardziej gmatwającej się sytuacji. Widać było rozpaczliwe rozglądanie się za formułą, która pozwoli wypuścić przynajmniej najgłośniejszych więźniów politycznych.

źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwa
D. rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwej
C. rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwej
B. rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwą
N. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwą
Ms. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwej
W. rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozpaczliwi
rozpaczliwi
rozpaczliwe
rozpaczliwe
D. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
C. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
B. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwe
N. rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
Ms. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
W. rozpaczliwi
rozpaczliwi
rozpaczliwe
rozpaczliwe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozpaczliwszy
rozpaczliwszy
rozpaczliwszy
rozpaczliwsze
rozpaczliwsza
D. rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszej
C. rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszej
B. rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszy
rozpaczliwsze
rozpaczliwszą
N. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszą
Ms. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozpaczliwsi
rozpaczliwsi
rozpaczliwsze
rozpaczliwsze
D. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
C. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
B. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwsze
N. rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
Ms. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych

3. warunki

Definicja

wyjątkowo niekorzystny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozpaczny

Połączenia

  • rozpaczliwy stan zdrowia; brak czegoś; rozpaczliwa sytuacja, rozpaczliwe warunki

Cytaty

Sytuacja gospodarcza kraju była coraz rozpaczliwsza. Nikt już nie chce nam pożyczać pieniędzy.

źródło: NKJP: Wiesław Wodecki: Dekada obfitości, Gazeta Wrocławska, 2003-03-25

Jako miłośnik sztuki i zabytków starożytności przyszły ksiądz biskup często ubolewał nad rozpaczliwym stanem pomników przeszłości i nad bezradnością władz miasta.

źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie. Od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995

Dopiero rozpaczliwe warunki sanitarne uchodźców na statku towarowym skłoniły Nową Zelandię i małą wysepkę Nauru do zaoferowania im schronienia.

źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Uchodźcy: miejsc brak, Polityka, 2001-09-08

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwa
D. rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwej
C. rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwej
B. rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwą
N. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwą
Ms. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwej
W. rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozpaczliwi
rozpaczliwi
rozpaczliwe
rozpaczliwe
D. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
C. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
B. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwe
N. rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
Ms. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
W. rozpaczliwi
rozpaczliwi
rozpaczliwe
rozpaczliwe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozpaczliwszy
rozpaczliwszy
rozpaczliwszy
rozpaczliwsze
rozpaczliwsza
D. rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszej
C. rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszej
B. rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszy
rozpaczliwsze
rozpaczliwszą
N. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszą
Ms. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozpaczliwsi
rozpaczliwsi
rozpaczliwsze
rozpaczliwsze
D. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
C. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
B. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwsze
N. rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
Ms. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych

4. bieda

Definicja

taki, którego rozmiary lub intensywność są zbyt duże i przez to trudne do zniesienia lub opanowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  okropny, potworny, straszliwy

Połączenia

  • rozpaczliwa bieda, dysproporcja, nieudolność, nuda, pustka

Cytaty

Rozpaczliwa bierność tłumu, którego w żaden sposób nie można było pchnąć do walki, napawała go goryczą.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Przedwojenne moje wiersze mnie samego dziwią gwałtownością tonu: tak wyraziła się rozpaczliwa dysproporcja pomiędzy treścią, jaką chciałem przekazać, i obrazami, jakie sobie dobierała.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Ziemia Urlo, 1994

Amerykański milioner był naturalnym autorytetem dla dużej części społeczeństwa widzącego w kapitalizmie i rynku szansę na wyrwanie się z rozpaczliwej biedy.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Egzamin niedojrzałości, Polityka, 2007-06-02

Kiernacki dusił się, walczył o oddech. Chciał umrzeć. Kompletny bezwład, ból w każdej komórce ciała, rozpaczliwy brak tlenu i coś dziwnego z sercem. Miał wrażenie, że przestało bić.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Drzymalski przeciw Rzeczpospolitej, 2004

Dekadencja! - czas, w którym tonie się w bezsilnych łzach i w rozpaczliwej nudzie lub dosłownie umiera z tęsknoty do miłości.

źródło: NKJP: Wczasy w Jałcie, Dziennik Polski, 2000-03-29

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwa
D. rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwej
C. rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwemu
rozpaczliwej
B. rozpaczliwego
rozpaczliwego
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwą
N. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwą
Ms. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwej
W. rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwy
rozpaczliwe
rozpaczliwa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozpaczliwi
rozpaczliwi
rozpaczliwe
rozpaczliwe
D. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
C. rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
rozpaczliwym
B. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwe
N. rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
rozpaczliwymi
Ms. rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
rozpaczliwych
W. rozpaczliwi
rozpaczliwi
rozpaczliwe
rozpaczliwe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rozpaczliwszy
rozpaczliwszy
rozpaczliwszy
rozpaczliwsze
rozpaczliwsza
D. rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszej
C. rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszemu
rozpaczliwszej
B. rozpaczliwszego
rozpaczliwszego
rozpaczliwszy
rozpaczliwsze
rozpaczliwszą
N. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszą
Ms. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rozpaczliwsi
rozpaczliwsi
rozpaczliwsze
rozpaczliwsze
D. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
C. rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
rozpaczliwszym
B. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwsze
N. rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
rozpaczliwszymi
Ms. rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
rozpaczliwszych
Data ostatniej modyfikacji: 14.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj