UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kąpiel

Chronologizacja

XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *kǫpělь 'zanurzanie (się) w wodzie, kąpanie (się)'

1.a przed snem

Definicja

ogół czynności związanych z zanurzaniem w wodzie ciała i myciem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Połączenia

  • gorąca; długa; poranna, wieczorna; codzienna kąpiel
  • kąpiel dziecka; kota, psa
  • kąpiel pod prysznicem; kąpiel z olejkiem; z dodatkiem soli
  • kąpiel w balii, w wannie; w łazience, w łaźni; w temperaturze jakiejś
  • olejki, płyn, sól, żel do kąpieli
  • woda; czas na kąpiel
  • kąpiel powinna trwać ileś
  • zażywać kąpieli
  • brać kąpiel
  • iść do kąpieli; wyjść; korzystać z kąpieli;
  • używany, przeznaczony do kąpieli

Cytaty

Weź ciepłą kąpiel, wypij szklankę ciepłego mleka z miodem, wywietrz pokój.

źródło: NKJP: (d): Poznać niewyspanego po oczach, Dziennik Łódzki, 2006-10-19

Relaksującą kąpiel w wannie z gorącą wodą zamieniamy wiosną częściej na szybki, orzeźwiający prysznic.

źródło: NKJP: ds: Oszczędne baterie: Gazeta Krakowska, 2004-05-06

Niewiele myśląc, wyciągnęła z otrzymanej właśnie reklamówki butelkę szamponu, odżywkę i płyn do kąpieli, po czym z uczuciem niewysłowionej ulgi moczyła się dobre pół godziny.

źródło: NKJP: Katarzyna Sowula: Fototerapia, 2004

Otóż tak się złożyło, że z powodu jakiejś niewydolności urządzeń łazienkowych [...], czy remontu, Jana przez pewien czas przychodziła brać kąpiel do nas, na Kopernika.

źródło: NKJP: Jeremi Przybora: Przymknięte oko opaczności, 1994

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kąpiel
kąpiele
D. kąpieli
kąpieli
C. kąpieli
kąpielom
B. kąpiel
kąpiele
N. kąpielą
kąpielami
Ms. kąpieli
kąpielach
W. kąpieli
kąpiele

1.b woda

Definicja

woda przygotowana do kąpania się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała przedmioty związane z pielęgnacją ciała

Połączenia

  • kąpiel z pianką
  • temperatura kąpieli
  • przygotować kąpiel

Cytaty

- Nalej wody i zawołaj, jak będzie kąpiel gotowa.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1992

Wystarczy moment, by ustawić ulubioną temperaturę kąpieli. Pożądany efekt uzyskujemy dzięki specjalnej głowicy, która sama dobiera i miesza odpowiednie ilości ciepłej i zimnej wody.

źródło: NKJP: (k): Z termostatem pod prysznic, Gazeta Krakowska, 2007-03-08

WOJTEK leży w kąpieli z pianką. Przy wannie stoją trzy puste butelki po piwie.

źródło: NKJP: Radosław Figura: Magda M Odcinek 38, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kąpiel
kąpiele
D. kąpieli
kąpieli
C. kąpieli
kąpielom
B. kąpiel
kąpiele
N. kąpielą
kąpielami
Ms. kąpieli
kąpielach
W. kąpieli
kąpiele

Inne uwagi

Zwykle lp

2. w basenie

Definicja

przebywanie w dużym, naturalnym bądź sztucznym zbiorniku wodnym

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny urlop i wypoczynek

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Połączenia

  • rytualna kąpiel; kąpiele morskie
  • kąpiel w basenie, w kąpielisku; w jeziorze, w morzu, w rzece, w zatoce; w wodzie
  • zakaz; amator, miłośnik kąpieli
  • zażywać; zakazać/zakazywać kąpieli
  • (nie) nadawać się do kąpieli;
  • utonąć podczas kąpieli; korzystać z kąpieli

Cytaty

Mimo że nie jest to miejsce zachęcające do plażowania i kąpieli morskich, [...] na turystów odwiedzających Port de Soller czeka wiele atrakcji.

źródło: NKJP: X: Wyspa spokoju i przeciwieństw, Polska Głos Wielkopolski, 2005-08-17

Zawsze po kąpieli w basenie trzeba dokładnie zmyć ze skóry resztki chloru.

źródło: NKJP: Monika Pawlak: Mądry Polak po... kąpieli?, Dziennik Łódzki, 2002-07-13

Jednak nielegalne wyrzucanie ścieków do Bałtyku w okolicach Jastrzębiej Góry sprawiło, że w trakcie sezonu trzeba było zakazać kąpieli nie tylko w tej miejscowości, ale również w Chałupach.

źródło: NKJP: Halina Bykowska: Z naszym Bałtykiem jest coraz lepiej (2), Wieczór Trójmiasta, 1999-06-22

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kąpiel
kąpiele
D. kąpieli
kąpieli
C. kąpieli
kąpielom
B. kąpiel
kąpiele
N. kąpielą
kąpielami
Ms. kąpieli
kąpielach
W. kąpieli
kąpiele

3. borowinowa

Definicja

zabieg polegający na zanurzaniu ciała w wodzie lub odpowiednim roztworze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zabieg

Połączenia

  • kąpiele lecznicze; błotne, borowinowe, mineralne, perełkowe, solankowe, wirowe
  • kąpiel i masaż
  • zażywać kąpieli
  • korzystać z kąpieli

Cytaty

W ciągu dziesięciu dni pobytu w Plombieres Montaigne zażywa kąpieli leczniczej pięciokrotnie.

źródło: NKJP: Józef Hen: Ja, Michał z Montaigne?, 2009

Ze statystyk wynika, że najwięcej osób korzysta z kąpieli mineralnych. Lekarze zalecają je głównie w chorobach układu krążenia, przy dolegliwościach reumatologicznych oraz przy leczeniu nerwic.

źródło: NKJP: (mam, GC): Pomoc natury, Dziennik Zachodni, 2001-07-14

Kuracjusz zażywa kąpieli borowinowej, którą przygotowała zabiegowa [...]. - Błotko stawia na nogi - usłyszeliśmy.

źródło: NKJP: Konrad Przezdzięk: Zdrowy zdrój, Gazeta Wrocławska, 2002-07-27

Remontowany jest budynek administracyjno-hotelowy, łazienki, budynki zabiegowe. W przyszłym roku będzie w nich można korzystać z kąpieli siarkowych, borowinowych.

źródło: NKJP: (bek): Renesans uzdrowiska, Gazeta Krakowska, 2002-07-26

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kąpiel
kąpiele
D. kąpieli
kąpieli
C. kąpieli
kąpielom
B. kąpiel
kąpiele
N. kąpielą
kąpielami
Ms. kąpieli
kąpielach
W. kąpieli
kąpiele

Inne uwagi

Zwykle lm

4.a w kwasie solnym

Definicja

techn. 
zanurzanie czegoś w odpowiednio przygotowanych cieczach w celu zmiany właściwości fizycznych lub wywołania określonych reakcji chemicznych

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Cytaty

Będzie to jedna z największych w Polsce cynkowni ogniowych [...] Tędy będą transportowane metalowe elementy do cynkowania, tu będzie kąpiel w kwasie solnym, suszenie, tu właściwa wanna z płynnym cynkiem, a na końcu konfekcjonowanie ocynkowanych detali.

źródło: NKJP: Magia cynku: Tygodnik Ciechanowski, 2006-04-01

Proces nie przewiduje kąpieli w wodzie przed pierwszym wywoływaczem. Stare slajdy Kodaka tego nie tolerowały. Współczesne tak.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kąpiel
kąpiele
D. kąpieli
kąpieli
C. kąpieli
kąpielom
B. kąpiel
kąpiele
N. kąpielą
kąpielami
Ms. kąpieli
kąpielach
W. kąpieli
kąpiele

4.b ciecz

Definicja

techn. 
ciecz wywołująca określone reakcje chemiczne na materiałach w niej moczonych

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ciecz

Połączenia

  • zużyta kąpiel; kąpiel solna; alkaliczna, galwaniczna, trawienna
  • temperatura; skład, składniki kąpieli

Cytaty

Inna cecha nagrzewania elektrodowego wiąże się z duża równomiernością pola temperatury w kąpieli solnej.

źródło: NKJP: Mieczysław Hering: Podstawy elektrotermii, 1992

Przyczyną ich starzenia się jest wytwarzanie osadów węglanów w wyniku reakcji składników kąpieli i dwutlenku węgla z powietrza oraz rozkład cyjanków.

źródło: NKJP: Bronisław Bartkiewicz: Oczyszczanie ścieków przemysłowych, 2002

Wady kąpieli solnych jako ośrodków grzejnych powodują jednak ciągłe eliminowanie urządzeń elektrodowych.

źródło: NKJP: Mieczysław Hering: Podstawy elektrotermii, 1992

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kąpiel
kąpiele
D. kąpieli
kąpieli
C. kąpieli
kąpielom
B. kąpiel
kąpiele
N. kąpielą
kąpielami
Ms. kąpieli
kąpielach
W. kąpieli
kąpiele

Frazeologizmy

kąpiel nasiadowa
kąpiel słoneczna
ktoś wylał dziecko z kąpielą
ktoś wylewa dziecko z kąpielą
Data ostatniej modyfikacji: 28.07.2019
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj