UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ciasny

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *těsnъ

1. korytarz

Definicja

taki, który ma zbyt mało wolnego miejsca

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Relacje znaczeniowe

antonimy:

przestronny

Połączenia

ciasny budynek, dom; kąt, korytarz, korytarzyk, pokoik, pokój; parking, przesmyk, tunel, zakręt, zaułek; ciasna brama, cela, izba, kabina, komórka, klatka, klitka, kuchnia, łazienka, sala, salka, szkoła; ulica, uliczka; przestrzeń; ciasne miasto, miejsce, mieszkanie, mieszkanko, podwórko, pomieszczenie, przejście, wnętrze; ciasne cztery ściany, schody
zbyt ciasny
ciasny i ciemny, ciasny i duszny, ciasny i kręty, ciasny i mały, ciasny i mroczny, ciasny i niski, ciasny i pełny, ciasny i wąski; ciasny, ale własny

Cytaty

Pokoik był tak ciasny, że trzy osoby stojące w wąskiej szczelinie między łóżkami nie mogły się zmieścić bez nadeptywania sobie nawzajem na buty.

źródło: NKJP: Jacek Rębacz: Zakopane: sezon na samobójców, 2006

Mieszkają w wynajętej, ciasnej klitce.

źródło: NKJP: Małgorzata Janczewska: Chciała zarobić 12 zł, Super Express, 2006

Obecne lokum wydziału, to podwórkowa część kamienicy przy ulicy Długiej. Ciasne korytarzyki i pokoje, w których załatwianych jest kilku interesantów naraz.

źródło: NKJP: (kbs): Księgi do zamknięcia?, Express Ilustrowany, 2002-11-26

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna
D.	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnej
C.	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnej
B.	ciasnego	ciasnego	ciasny	ciasne	ciasną
N.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasną
Ms.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnej
W.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne
D.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
C.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym
B.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasne
N.	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi
Ms.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
W.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejsza
D.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszej
C.	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszej
B.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejszą
N.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszą
Ms.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśniejsi	ciaśniejsi	ciaśniejsze	ciaśniejsze
D.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych
C.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym
B.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejsze
N.	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi
Ms.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych

Odesłania

Zob. też:

klaustrofobiczny

2. żakiet

Definicja

taki, który ma zbyt mały rozmiar

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

Połączenia

ciasny kołnierzyk; ciasna marynarka; ciasne ubranie; ciasne buty, dżinsy
nieco, zbyt ciasny
ciasny i brudny, ciasny i stary

Cytaty

Koszulę miał już zapiętą, wepchnął palec pod ciasny kołnierzyk, pokręcił sztywno głową.

źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1975

Czasami wystarczy jeden dzień chodzenia w ciasnych butach i już mamy odciski.

źródło: NKJP: Bogumiła Nehrebecka: Dbaj o stopy, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-02-02

Pater wciągał za ciasne rękawiczki.

źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna
D.	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnej
C.	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnej
B.	ciasnego	ciasnego	ciasny	ciasne	ciasną
N.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasną
Ms.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnej
W.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne
D.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
C.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym
B.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasne
N.	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi
Ms.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
W.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejsza
D.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszej
C.	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszej
B.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejszą
N.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszą
Ms.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśniejsi	ciaśniejsi	ciaśniejsze	ciaśniejsze
D.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych
C.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym
B.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejsze
N.	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi
Ms.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych

3. krąg

Definicja

złożony z przylegających do siebie szczelnie elementów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

ciasny krąg; ciasna gromada; ciasne koło

Cytaty

	Dzieci uciszyły się, obsiadły starca ciasnym kołem. Słuchały. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001
	Tworzyli w szóstkę ciasny krąg pod górskim pejzażem w złoconych ramach. źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004
	Po bokach ciasna zabudowa miejska przechodziła w luźne, coraz rzadziej rozstawione wille i domki. źródło: NKJP: Marsylinka, Esencja, nr 05, 2006-07
	Włosów, ściągniętych do tyłu w ciasną kitkę, właściwie nie było widać, tylko uszy, trochę za duże. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2002
	Z lewej mijał go ciasny sznur samochodów jadących w kierunku Warszawy. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Wilcza wyspa, 2006

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna
D.	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnej
C.	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnej
B.	ciasnego	ciasnego	ciasny	ciasne	ciasną
N.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasną
Ms.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnej
W.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne
D.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
C.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym
B.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasne
N.	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi
Ms.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
W.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejsza
D.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszej
C.	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszej
B.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejszą
N.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszą
Ms.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśniejsi	ciaśniejsi	ciaśniejsze	ciaśniejsze
D.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych
C.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym
B.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejsze
N.	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi
Ms.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych

4. umysł

Definicja

pejorat.

ograniczony intelektualnie i niezdolny do przyswojenia określonych treści lub pojęć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

Połączenia

ciasny umysł, cel; ciasna głowa; ciasne myślenie; ciasne granice, horyzonty, ramy

Cytaty

Chopin opisał francuskich profesorów jako ciasne umysły, które nie lubią muzyki.

źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Suszone pupki, Polityka, nr 2527, 2005-10-29

I choć siedzieli na wybrzeżach ponad cztery wieki, cały czas panował wśród nich duch prowizorki, ciasne myślenie o doraźnej korzyści i łatwej zdobyczy.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Heban, 2004

Zaprzątanie sobie głowy losami jednostek charakteryzuje osobników o ciasnych horyzontach.

źródło: NKJP: Artur Baniewcz: Smoczy pazur, 2003

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna
D.	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnej
C.	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnej
B.	ciasnego	ciasnego	ciasny	ciasne	ciasną
N.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasną
Ms.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnej
W.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne
D.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
C.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym
B.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasne
N.	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi
Ms.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
W.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejsza
D.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszej
C.	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszej
B.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejszą
N.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszą
Ms.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśniejsi	ciaśniejsi	ciaśniejsze	ciaśniejsze
D.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych
C.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym
B.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejsze
N.	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi
Ms.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych

5. program

Definicja

ograniczający czyjeś możliwości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

za ciasny

Cytaty

Może już za ciasna dla ciebie ta wieś?

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

W dwudziestym roku życia doszedł do przekonania, że jeśli nie stanie się coś wyjątkowego, to on zmarnuje swoje talenty i możliwości, ponieważ świat jest dla niego za ciasny, a ludzie zbyt ograniczeni.

źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Noc, dzień i noc, 19991

Wolność, z której korzystała, była ciasna i krucha, zamknięta w czterech ścianach. Im dłużej musiała żyć w zamknięciu, wśród upokarzającego skrywania swoich semickich rysów, tym dotkliwiej ciążył jej ten beznadziejny przymus.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna
D.	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnego	ciasnej
C.	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnemu	ciasnej
B.	ciasnego	ciasnego	ciasny	ciasne	ciasną
N.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasną
Ms.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnej
W.	ciasny	ciasny	ciasny	ciasne	ciasna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne
D.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
C.	ciasnym	ciasnym	ciasnym	ciasnym
B.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasne
N.	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi	ciasnymi
Ms.	ciasnych	ciasnych	ciasnych	ciasnych
W.	ciaśni	ciaśni	ciasne	ciasne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejsza
D.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszej
C.	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszemu	ciaśniejszej
B.	ciaśniejszego	ciaśniejszego	ciaśniejszy	ciaśniejsze	ciaśniejszą
N.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszą
Ms.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ciaśniejsi	ciaśniejsi	ciaśniejsze	ciaśniejsze
D.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych
C.	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym	ciaśniejszym
B.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejsze
N.	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi	ciaśniejszymi
Ms.	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych	ciaśniejszych

Frazeologizmy

do jasnej ciasnej

Data ostatniej modyfikacji: 14.08.2012