1.a miasto
Definicja
Noty o użyciu
Często używane: w nazwach dzielnic (np. Warszawa Praga), w nazwach klubów sportowych (np. Polonia Warszawa), w nazwach instytucji, firm (np. Huta Warszawa).
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny państwa, miasta, obszary geograficzne
Połączenia
- lewobrzeżna, prawobrzeżna; stołeczna, wielka; biedna, bogata, droga, rodzinna; dawna, dzisiejsza, nowa, stara, współczesna; oblężona, okupacyjna, okupowana, podziemna, powojenna, powstańcza, przedwojenna, socjalistyczna, spalona, wojenna, wyzwolona, zniszczona Warszawa
- Warszawa gmina, Warszawa miasto, Warszawa powiat
- Warszawa marzeń; Warszawa lat wojny i okupacji, przełomu lat osiemdziesiątych, siedemdziesiątych ...
- Warszawa w czasie okupacji, powstania, wojny ..., w latach 1939 - 1945 ..., w okresie okupacji hitlerowskiej, PRL ...
- Warszawa i gminy warszawskie, Warszawa i Kraków, Warszawa i okolice
- miasto stołeczne Warszawa; pociąg relacji, trasa Warszawa - Katowice, Kołobrzeg, Zakopane ...
- centrum, granice, mapa, obrzeża, obszar, obwodnica, przedmieścia, teren, ulice; budżet, dzielnica, gminy, herb, podział administracyjny, prezydent, rada, radny, rozwój, samorząd, statut, stołeczność, stołeczny charakter, symbol, ustrój, władze, zarząd; bohaterowie, ludność, mieszkaniec, mieszkanka, obrońcy, obywatele, powstańcy, społeczeństwo; bombardowanie, dzieje, gruzy, historia, kapitulacja, obrona, ocalenie, odbudowa, ruiny, upadek, wyzwolenie, zdobycie, zniszczenie Warszawy; w kierunku Warszawy
- system zarządzania, zarządzanie Warszawą
- dojazd, podróż, powrót, przyjazd, przylot, wyjazd, wylot do Warszawy; droga, pociąg, samolot, trasa do Warszawy; zaproszenie do Warszawy; poseł spoza Warszawy; podróż, przyjazd, wyjazd, wylot z Warszawy; droga, pociąg, samolot, trasa z Warszawy; drużyna, dzieci, ludzie, młodzież, przedsiębiorca, zawodniczka, zawodnik, zespół z Warszawy
- droga, kierunek, trasa na Warszawę; atak, marsz, najazd, nalot, ofensywa na Warszawę; walka o Warszawę; wyjazd pod Warszawę; autostrada, przejazd przez Warszawę
- niebo nad Warszawą; bitwa pod Warszawą; dom, działka, miejscowość, wieś, willa pod Warszawą; połączenie z Warszawą
- ustawa o Warszawie; przewodnik po Warszawie; ambasada, dom, giełda, metro, mieszkanie, nieruchomości, oddział, rynek pracy, z siedzibą w Warszawie; pobyt, weekend, wizyta, życie w Warszawie; demonstracja, konferencja, manifestacja w Warszawie; finał, turniej w Warszawie
- odległy od Warszawy
- głośny, słynny, znany na całą Warszawę
- zamieszkały w Warszawie
- Warszawa leży gdzieś; jest siedzibą firmy, przedsiębiorstwa, władz..., rozwija się, składa się z iluś dzielnic, gmin...; leży w gruzach
- (nie) lubić Warszawy; bronić Warszawy
- lubić, odwiedzić, omijać, opuścić, zobaczyć, zwiedzić; budować, niszczyć, odbudować, zniszczyć Warszawę
- rządzić, zarządzać Warszawą
- dojechać/dojeżdżać, dolecieć, dostać się, dotrzeć, jechać, jeździć, odjechać, przeprowadzić się, przybyć, przyjechać/przyjeżdżać, przylecieć, ściągnąć, trafić, wrócić/wracać, wyemigrować, wyjechać/wyjeżdżać, zjechać do Warszawy; zaprosić/zapraszać kogoś do Warszawy;
- leżeć ileś kilometrów od Warszawy;
- być, pochodzić z Warszawy; dojechać/dojeżdżać, odlecieć, przywieźć coś/kogoś, wrócić/wracać, wyemigrować, wyjechać/wyjeżdżać, wylecieć z Warszawy; wysiedlony z, zarządzany z Warszawy
- ruszyć na Warszawę, armia, wojska... szły/idą na Warszawę;
- przejeżdżać przez Warszawę
- mieszkać pod Warszawą;
- być poza Warszawą;
- gminy, okręgi... sąsiadujące z Warszawą
- chodzić, jeździć po Warszawie;
- być, bywać, demonstrować, gościć, mieszkać, osiąść, pozostać, pracować, protestować, przebywać, spotkać się/spotykać się, studiować, urodzić się, wystąpić/występować, zamieszkać, ktoś zmarł w Warszawie; pochowany, urodzony, wychowany, zameldowany w Warszawie; dziać się, mieć miejsce, odbyć/odbywać się, otworzyć sklep, firmę, hotel..., powstać, (samolot) wylądować, znajdować się w Warszawie; położony w Warszawie; działać, funkcjonować, mieć siedzibę, mieścić się, sejm, rada, zgromadzenie... obradowało/obraduje, podjąć decyzję, decyzje zapadły/zapadają, sejm, rada w Warszawie, zgromadzenie... obradujące w Warszawie; ustawa, dokument ... podpisany w Warszawie
Cytaty
|
Na Łysej Polanie zatrzymano 18-letniego obywatela Nigerii, czasowo zamieszkałego w Warszawie. źródło: PP: Dziennik Polski - 2003-01-23 - Nielegalnie na granicy. |
|
|
Marka budziła sentymenty, wspomnienia z dzieciństwa, nostalgię za przedwojenną Warszawą. źródło: Feliks Jabłkowski: Dom Towarowy Bracia Jabłkowscy: romans ekonomiczny. |
|
|
Projekt [...] proponuje, by miasto Warszawa pełniło funkcję podstawowej jednostki samorządu terytorialnego. źródło: Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.05.1998, 3 kadencja, 18 posiedzenie, 2 dzień |
|
|
Po powrocie do rodzinnej Warszawy w 1824 roku objął stanowisko budowniczego tego miasta. źródło: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski: Znane i nieznane. Rezydencje, ludzie, wydarzenia. |
|
|
Chcemy Warszawy Bezpiecznej - Przejezdnej - Nowoczesnej - Przyjaznej! źródło: Ulotki polityczne, 2000 r. |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | Warszawa |
Warszawy |
|
| D. | Warszawy |
Warszaw |
|
| C. | Warszawie |
Warszawom |
|
| B. | Warszawę |
Warszawy |
|
| N. | Warszawą |
Warszawami |
|
| Ms. | Warszawie |
Warszawach |
|
| W. | Warszawo |
Warszawy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Wyrazy pochodne
| mieszkaniec: | ||
| mieszkaniec: | ||
| mieszkanka: | ||
| przymiotnik: |
1.b rząd
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny państwa, miasta, obszary geograficzne
Połączenia
- Warszawa i Bruksela, Berlin i Warszawa
- decyzja, interes, polityka, pozycja, propozycja, relacje Warszawy i Brukseli, Moskwy ..., stanowisko, weto, zgoda Warszawy
- gwarancje dla Warszawy; naciski z Warszawy
- stosunki między Warszawą a Berlinem, Moskwą...; porozumienie z Warszawą
- podległy Warszawie
- Warszawa broni czegoś, gości kogoś, podejmuje działania, podejmuje rozmowy, postanowiła, prowadzi rozmowy, prowadzi wojnę, przyjęła ofertę czegoś, uważa, zaprasza do rozmów, zdecydowała (się), (nie) zgadza się na coś, żąda
- zarzucić/zarzucać coś Warszawie
- wymagać czegoś, zażądać czegoś, żądać czegoś od Warszawy
- duży (aglomeracja, miasto) jak Warszawa
Cytaty
|
W okresie października, kiedy milczał, wynikało to raczej z braku wiary w porozumienie z Warszawą. źródło: Robert Łoś: Wschodnia polityka kanclerza Konrada Adeneura. |
|
|
Otwarcie zażądała od Warszawy i Pragi przyjęcia ustaw, które pozwolą wypędzonym wrócić do stron ojczystych i odzyskać własność lub otrzymać odszkodowanie. źródło: Dziennik Polski - 1998-07-06 - Dyktat „wypędzonych” |
|
|
Warszawa potrzebowała czasu na opracowanie własnej wersji traktatu. źródło: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej. |
|
|
Kościół nie będzie już postrzegany jako instrument polityki Warszawy. źródło: Cezary Goliński: Gazeta Wyborcza - 1992-11-14 - 1992-11-15. |
|
|
W operacji berlińskiej uczestniczyły dwie armie Wojska Polskiego, podległe Warszawie. źródło: Eugeniusz Duraczyński: Rząd polski na uchodźstwie. |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | Warszawa |
Warszawy |
|
| D. | Warszawy |
Warszaw |
|
| C. | Warszawie |
Warszawom |
|
| B. | Warszawę |
Warszawy |
|
| N. | Warszawą |
Warszawami |
|
| Ms. | Warszawie |
Warszawach |
|
| W. | Warszawo |
Warszawy |
Inne uwagi
Zwykle lp
1.c władze miasta
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny państwa, miasta, obszary geograficzne
Połączenia
- miasto stołeczne Warszawa
- decyzja, interes Warszawy (miasta stołecznego Warszawy)
- zależny od Warszawy
- Warszawa dała pieniądze na coś, finansuje coś, ma uprawnienia czegoś, otrzymała środki na coś, potrzebuje pieniędzy na coś, zarządza czymś, zdecydowała (się), (nie) zgadza się na coś, żąda czegoś
- wymagać czegoś, żądać czegoś od Warszawy
Cytaty
|
Samorząd warszawski musi mieć świadomość, że także od niego możemy wymagać. Liczymy więc, że Warszawa sprawniej niż dotąd wykorzysta środki. źródło: Poseł RP: 4 kadencja, 85 posiedzenie, 1 dzień (06.10.2004) B |
|
|
Warszawa zamierza ubiegać się o organizację letnich igrzysk olimpijskich w 2016 roku. źródło: (PAP): Dziennik Polski - 1999-11-16 - Sport - Najwcześniej w 2016 roku |
|
|
Warszawa zgodziła się na to, by również Kraków zorganizował u siebie Spotkania Europejskie. źródło: (DŁ): Dziennik Polski - 2002-02-09 - Biegiem do Unii |
|
|
Jeżeli miasto stołeczne Warszawa uzna, że należy wszystkie albo część z tych zadań dodatkowo dofinansować ze środków własnych, to oczywiście taka decyzja jest możliwa w ramach pkt. 2 i 3 w tym ustępie. źródło: Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 14.02.2002, 4 kadencja, 13 posiedzenie, 2 dzień |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | Warszawa |
Warszawy |
|
| D. | Warszawy |
Warszaw |
|
| C. | Warszawie |
Warszawom |
|
| B. | Warszawę |
Warszawy |
|
| N. | Warszawą |
Warszawami |
|
| Ms. | Warszawie |
Warszawach |
|
| W. | Warszawo |
Warszawy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Skróty
1.d ludzie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną
Połączenia
- biedna, bogata, cała, intelektualna, walcząca Warszawa
- pomoc dla Warszawy
- śmietanka intelektualna, towarzyska ...; kapitulacja, obrona Warszawy
- (cała) Warszawa głosuje na kogoś, huczy (od plotek), mówi o czymś, plotkuje, przybyła, przyszła, śmiała się, wie, wita kogoś, żyła czymś; broni się, otrzymała pomoc, potrzebuje pomocy, walczyła
- nieść pomoc, udzielić pomocy Warszawie
Cytaty
|
W pierwszej połowie listopada 1923 roku cała Warszawa żyła procesem, który toczył się przez kilka dni przed Sądem Okręgowym w pałacu Paca. źródło: Stanisław Milewski: Ciemne sprawy międzywojnia. |
|
|
Przed wejściem do hotelu transparent „Warszawa żegna reprezentację Polski na igrzyska w Atlancie 1996” źródło: Olgierd Kwiatkowski, michał2 pol: Gazeta Wyborcza - 1996-07-12. |
|
|
Od dłuższego czasu Warszawa prowadzi na własną rękę „wojnę” z Niemcami, w postaci zatruwania życia okupanta napisami na murach, ulotkami, nalepkami. źródło: Karol Szurczak: Praca Magisterska, Pedagogika Opiekuńczo-wychowawcza, 1995 r. |
|
|
A skąd ty wiedziałeś, że się rozstałam z Jurkiem, moim byłym... źródło: Rozmowa z Ewą, 2003 r. |
|
|
Warszawa jest najlepszą próbą, ta walcząca Warszawa, otrzymująca pomoc - z Anglii. źródło: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem. |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | Warszawa |
Warszawy |
|
| D. | Warszawy |
Warszaw |
|
| C. | Warszawie |
Warszawom |
|
| B. | Warszawę |
Warszawy |
|
| N. | Warszawą |
Warszawami |
|
| Ms. | Warszawie |
Warszawach |
|
| W. | Warszawo |
Warszawy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Skróty
1.e drużyna sportowa
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny państwa, miasta, obszary geograficzne
Połączenia
- Warszawa gra z kimś, pokonała kogoś, prowadziła, przegrała, walczyła, wygrała, wystąpiła, zagrała, zmierzyła się z kimś, zwyciężyła
- pokonać Warszawę
- Kraków, Poznań ... wygrał, zwyciężył przed Warszawą;
- przegrać, wygrać, zremisować z Warszawą
Cytaty
|
W finale Kraków przegrał z Warszawą 0-1 (0-0). źródło: Dziennik Polski - 1998-07-15 - Srebrni trampkarze |
|
|
Brąz wywalczyły sztafety 4x400 m studentek i studentów z AZS AWF Kraków. W klasyfikacji generalnej wygrał Wrocław przed Warszawą i Krakowem. źródło: Dziennik Polski - 2003-05-26 - Szybszy w finale B |
|
|
Radom pokonał Warszawę w boksie. źródło: Internet, biuletyn elektroniczny |
|
|
W drugim spotkaniu grupy Łódź zremisowała z Warszawą 1:1, więc w pierwszej rundzie gier żaden zespół nie zdobył przewagi. źródło: Internet, biuletyn elektroniczny |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | Warszawa |
Warszawy |
|
| D. | Warszawy |
Warszaw |
|
| C. | Warszawie |
Warszawom |
|
| B. | Warszawę |
Warszawy |
|
| N. | Warszawą |
Warszawami |
|
| Ms. | Warszawie |
Warszawach |
|
| W. | Warszawo |
Warszawy |
Inne uwagi
Zwykle lp
2. marka samochodu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- marka Warszawa
- ambulans, samochód, taksówka marki Warszawa
Cytaty
|
Za wywrotką podążała taksówka marki „Warszawa”, za taksówką zaś skuter. źródło: Joanna Chmielewska: Lesio, 1973 |
|
|
W listopadzie ubiegłego roku minęło równo 50 lat od chwili wyprodukowania pierwszego po wojnie polskiego samochodu osobowego marki Warszawa. źródło: Dziennik Polski - 2002-01-21 - Samochód kultowy |
|
|
Kupię samochód marki Warszawa, może być uszkodzona, poszukuję również części do tego typu aut. źródło: Ogłoszenie, Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | Warszawa |
Warszawy |
|
| D. | Warszawy |
Warszaw |
|
| C. | Warszawie |
Warszawom |
|
| B. | Warszawę |
Warszawy |
|
| N. | Warszawą |
Warszawami |
|
| Ms. | Warszawie |
Warszawach |
|
| W. | Warszawo |
Warszawy |
Inne uwagi
Zwykle lp
Informacja normatywna
Wielką literą piszemy nazwy marek samochodów, a małą nazwy pojedynczych egzemplarzy tych marek.