UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

próżnia

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Kalka łac. vacuum; zob. próżny

1. w fizyce

Definicja

przestrzeń, w której występuje bardzo niskie ciśnienie gazu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat

Połączenia

  • doskonała, wysoka próżnia; próżnia kosmiczna
  • próżnia powstaje
  • wytwarzać próżnię
  • prędkość, szybkość światła w próżni

Cytaty

Spalanie to utlenianie, a tlen w kosmicznej próżni jest surowcem deficytowym.

źródło: NKJP: Karol Jałochowski: Moc pomysłów, Polityka, nr 2503, 2005-05-14

Później pokazuje mu swoją maszynę arytmetyczną - prototyp współczesnego komputera - i rurki do wytwarzania próżni.

źródło: NKJP: Andrzej Szczeklik: Kore: o chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny, 2007

- W takim garnku, proszę pań - kontynuował niezrażony pan Zenek - powstaje w czasie gotowania próżnia jak w kosmosie, co pozwala gotować bez wody.

źródło: NKJP: Leszek K. Talko: Obserwacje, Gazeta Wyborcza, 1998-11-20

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. próżnia
próżnie
D. próżni
próżni
C. próżni
próżniom
B. próżnię
próżnie
N. próżnią
próżniami
Ms. próżni
próżniach
W. próżnio
próżnie

Inne uwagi

Zwykle lp

2. w przestrzeni

Definicja

pusta przestrzeń

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni miejsce i jego usytuowanie w przestrzeni

Cytaty

Zaledwie zdążył zbliżyć się do jednej grupy i powiedzieć jeden zjadliwy dowcip, a już wokół niego powstawała próżnia.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1997

Facet najwyraźniej przestał na nas liczyć i wykrzyknął ponownie w próżnię.

źródło: NKJP: Piotr Czerwiński: Przebiegum życiae czyli Kartonowa sieć, 2009

Wyjątkowe w skali świata są zwłaszcza Groty Kryształowe, czyli próżnie skalne pokryte wielkimi kryształami soli kamiennej o krawędziach grubości nawet 40 cm.

źródło: NKJP: Świat docenia: Gazeta Wyborcza, 1999-04-24

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. próżnia
próżnie
D. próżni
próżni
C. próżni
próżniom
B. próżnię
próżnie
N. próżnią
próżniami
Ms. próżni
próżniach
W. próżnio
próżnie

3. w życiu

Definicja

brak odpowiednich ludzi, reguł lub wartości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • polityczna, prawna, społeczna; swoista próżnia
  • próżnia powstaje
  • nie znosić próżni
  • wypełnić/wypełniać próżnię
  • działać w próżni

Cytaty

Rynek nie znosi jednak próżni - skoro jest popyt, to nowe tytuły muszą się znaleźć.

źródło: NKJP: Robert Leszczyński: Nienawidzę siebie i chcę umrzeć, Gazeta Wyborcza, 1997-04-18

W okresie bezkrólewia, w warunkach politycznej próżni poczynać może się anarchia.

źródło: NKJP: Jerzy Trammer: Zmienić, Gazeta Wyborcza, 1998-10-23

W geografii politycznej zachodzą zmiany już widoczne i pojawiają się próżnie i miejsca, które jakoś muszą być wypełnione.

źródło: NKJP: Mariusz Janicki, Wiesław Władyka: Czas na V RP, Polityka, 2006-11-18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. próżnia
próżnie
D. próżni
próżni
C. próżni
próżniom
B. próżnię
próżnie
N. próżnią
próżniami
Ms. próżni
próżniach
W. próżnio
próżnie

Frazeologizmy

coś trafia w próżnię
coś pada w próżnię
coś trafiło w próżnię
coś zawisa w próżni
coś wisi w próżni
coś zawisa w próżni
coś wisi w próżni
coś zawisło w próżni
zawieszony w próżni
Data ostatniej modyfikacji: 06.02.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj