UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rzeczywisty

Chronologizacja

1600, Bańk

Pochodzenie

Odpowiednik cs. rěčevitъ / rěčivitъ 'wymowny' (odpowiednik gr. lógios, łac. fācundus). Zbudowany na wzór oczywisty, w którym druga część wyrazu -*vistъ < *vid-tъ od psł. *viděti ‘widzieć’ (zob. widzieć).
W XVIII w. wyraz używany do przekładu fr. réel 'rzeczywisty' (w antonimicznym znaczeniu do względny).

1. istniejący obiektywnie

Definicja

taki, który istnieje obiektywnie

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  fikcyjny

Połączenia

  • rzeczywisty partner, właściciel; obiekt; fakt, przypadek; problem; proces, postęp, wpływ, udział; skutek, wynik,związek; zamiar; rynek; świat rzeczywisty; rzeczywista osoba; alternatywa, konkurencja; reforma, zmiana; umiejętność; rola; władza; możliwość, potrzeba; ochrona, pomoc, praca; wolność; rzeczywiste miejsce; badanie, dokonanie, działanie, osiągnięcie; wydarzenie, zdarzenie; niebezpieczeństwo, zagrożenie; obciążenie; przeżycie; zainteresowanie, zapotrzebowanie
  • rzeczywisty i domniemany, rzeczywisty i faktyczny, rzeczywisty i potencjalny, rzeczywisty i pozorny, rzeczywisty i prawdziwy, rzeczywisty i realny, rzeczywisty i symboliczny, rzeczywisty i urojony, rzeczywisty i wirtualny, rzeczywisty i wyimaginowany, rzeczywisty i wyobrażony
  • zbliżony do rzeczywistego

Cytaty

Co i rusz ktoś postępuje wbrew elementarnym zasadom logiki, mało kto opiera się na rzeczywistych badaniach, budując raczej niestworzone, wyssane z palca teorie [...].

źródło: NKJP: Jarosław Loretz: Drgawki przed ekranem, Esencja, nr 07, 2009-09-08

Powstanie sieci w założeniu ma dostosować strukturę szpitali do rzeczywistych potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. Obecnie w niektórych specjalizacjach medycznych jest za dużo miejsc szpitalnych, a brakuje ich w innych - np. dla przewlekle chorych.

źródło: NKJP: (PAP): W sieci nie zginą, Dziennik Polski, 2006-10-05

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywiste
rzeczywista
D. rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywistej
C. rzeczywistemu
rzeczywistemu
rzeczywistemu
rzeczywistemu
rzeczywistej
B. rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywisty
rzeczywiste
rzeczywistą
N. rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistą
Ms. rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistej
W. rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywiste
rzeczywista
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rzeczywiści
rzeczywiści
rzeczywiste
rzeczywiste
D. rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
C. rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
B. rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywiste
N. rzeczywistymi
rzeczywistymi
rzeczywistymi
rzeczywistymi
Ms. rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
W. rzeczywiści
rzeczywiści
rzeczywiste
rzeczywiste

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rzeczywistszy
rzeczywistszy
rzeczywistszy
rzeczywistsze
rzeczywistsza
D. rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszej
C. rzeczywistszemu
rzeczywistszemu
rzeczywistszemu
rzeczywistszemu
rzeczywistszej
B. rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszy
rzeczywistsze
rzeczywistszą
N. rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszą
Ms. rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rzeczywistsi
rzeczywistsi
rzeczywistsze
rzeczywistsze
D. rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
C. rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
B. rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistsze
N. rzeczywistszymi
rzeczywistszymi
rzeczywistszymi
rzeczywistszymi
Ms. rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych

Składnia

bez ograniczeń + rzeczywisty + bez ograniczeń
szyk: neutralny

2. zgodny z prawdą

Definicja

zgodny z prawdą, a nie taki, jaki mógłby się wydawać komuś na podstawie obserwacji lub informacji uzyskanych od innych osób

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  faktyczny, prawdziwy

Połączenia

  • rzeczywisty sprawca; obraz, stan; efekt, przebieg; deficyt, dochód, koszt, wydatek; rozmiar, wygląd; przypadek; rzeczywista kompetencja, zasługa; cena, liczba, skala, wartość, wielkość, wysokość; informacja; intencja, przyczyna; sytuacja; strata, szkoda; prawda; rzeczywiste oprocentowanie; zużycie

Cytaty

Ogólnie, w przekazie skierowanym do odbiorcy, obok elementów humorystycznych i bazujących na skojarzeniach, pokazuje się wtedy rzeczywiste przypadki interwencji [...] akcji przeprowadzanych sprawnie i efektywnie.

źródło: NKJP: Marek Śliperski:Przyszłościowy rynek - home assistance, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2009-10-06

List przedstawia podobno rzeczywisty obraz konsultacji społecznych w tym kraju.

źródło: NKJP: Marcin Maj: Standaryzacja OOXML: Jak wyglądały „konsultacje społeczne”, Dziennik Internautów, 2008-10-07

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywiste
rzeczywista
D. rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywistej
C. rzeczywistemu
rzeczywistemu
rzeczywistemu
rzeczywistemu
rzeczywistej
B. rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywisty
rzeczywiste
rzeczywistą
N. rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistą
Ms. rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistej
W. rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywiste
rzeczywista
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rzeczywiści
rzeczywiści
rzeczywiste
rzeczywiste
D. rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
C. rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
B. rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywiste
N. rzeczywistymi
rzeczywistymi
rzeczywistymi
rzeczywistymi
Ms. rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
W. rzeczywiści
rzeczywiści
rzeczywiste
rzeczywiste

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rzeczywistszy
rzeczywistszy
rzeczywistszy
rzeczywistsze
rzeczywistsza
D. rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszej
C. rzeczywistszemu
rzeczywistszemu
rzeczywistszemu
rzeczywistszemu
rzeczywistszej
B. rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszy
rzeczywistsze
rzeczywistszą
N. rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszą
Ms. rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rzeczywistsi
rzeczywistsi
rzeczywistsze
rzeczywistsze
D. rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
C. rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
B. rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistsze
N. rzeczywistszymi
rzeczywistszymi
rzeczywistszymi
rzeczywistszymi
Ms. rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych

Składnia

Rz + rzeczywisty + bez ograniczeń
szyk: neutralny

3. zgodny z wyobrażeniami

Definicja

książk. 
taki, który odpowiada wyobrażeniu, jakie ktoś ma o tego rodzaju rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Taka „wizytówka” XII-wiecznego grodu już świadczy, że daleko niektórym miechowianom do bycia rzeczywistym patriotą lokalnym, nie mówiąc już o byciu Europejczykiem.

źródło: NKJP: (WOJ): Wandale bezkarni?, Dziennik Polski, 2008-04-05

Jeleń więc ma wielką szansę przepoczwarzenia się w rzeczywistego dobrodzieja, o czym powiadamiam nie tylko Magnificencję, ale i Prześwietny Senat.

źródło: NKJP: Ryszard Niemiec: Szansa dla Jelenia, Gazeta Krakowska, 2002-08-09

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywiste
rzeczywista
D. rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywistej
C. rzeczywistemu
rzeczywistemu
rzeczywistemu
rzeczywistemu
rzeczywistej
B. rzeczywistego
rzeczywistego
rzeczywisty
rzeczywiste
rzeczywistą
N. rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistą
Ms. rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistej
W. rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywisty
rzeczywiste
rzeczywista
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rzeczywiści
rzeczywiści
rzeczywiste
rzeczywiste
D. rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
C. rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
rzeczywistym
B. rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywiste
N. rzeczywistymi
rzeczywistymi
rzeczywistymi
rzeczywistymi
Ms. rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
rzeczywistych
W. rzeczywiści
rzeczywiści
rzeczywiste
rzeczywiste

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. rzeczywistszy
rzeczywistszy
rzeczywistszy
rzeczywistsze
rzeczywistsza
D. rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszej
C. rzeczywistszemu
rzeczywistszemu
rzeczywistszemu
rzeczywistszemu
rzeczywistszej
B. rzeczywistszego
rzeczywistszego
rzeczywistszy
rzeczywistsze
rzeczywistszą
N. rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszą
Ms. rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. rzeczywistsi
rzeczywistsi
rzeczywistsze
rzeczywistsze
D. rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
C. rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
rzeczywistszym
B. rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistsze
N. rzeczywistszymi
rzeczywistszymi
rzeczywistszymi
rzeczywistszymi
Ms. rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych
rzeczywistszych

Składnia

Rz + rzeczywisty + bez ograniczeń
szyk: tylko prepozycja

Frazeologizmy

czas rzeczywisty
członek rzeczywisty
liczba rzeczywista
Data ostatniej modyfikacji: 20.10.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj