UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wygnać

rzadziej wygonić

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. gnać

1. Adama z raju

Definicja

zmusić kogoś do opuszczenia miejsca

Warianty

  • rzadziej wygonić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • wygnać z domu, z kraju, z miasta, z ojczyzny, z raju; z Jerozolimy, z Polski...

Cytaty

U schyłku piętnastego wieku wygnano Żydów z Księstwa Mazowieckiego [...].

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Już król Mikołaj, zanim wygnali go Serbowie, chciał z Czarnogóry zrobić drugie Monako [...].

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: A z tyłu zawsze Serbia, Gazeta Wyborcza, 1999-04-24

Ponieważ Janusz nie miał się gdzie podziać (po wygnaniu przez żonę sypiał byle gdzie, nawet w piwnicy) przygarnęłam go z powrotem do domu.

źródło: NKJP: Wanda Półtawska: I boję się snów, 2009

[...] poszedł wygnać dzieci z pola, żeby nie zadeptały oziminy [...].

źródło: NKJP: Bieńkowski Zbigniew: Przyszłość… przeszłości, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygnam
wygnamy
2 os. wygnasz
wygnacie
3 os. wygna
wygnają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygnałem
+(e)m wygnał
wygnałam
+(e)m wygnała
wygnałom
+(e)m wygnało
wygnaliśmy
+(e)śmy wygnali
wygnałyśmy
+(e)śmy wygnały
2 os. wygnałeś
+(e)ś wygnał
wygnałaś
+(e)ś wygnała
wygnałoś
+(e)ś wygnało
wygnaliście
+(e)ście wygnali
wygnałyście
+(e)ście wygnały
3 os. wygnał
wygnała
wygnało
wygnali
wygnały

bezosobnik: wygnano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygnajmy
2 os. wygnaj
wygnajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygnałbym
bym wygnał
wygnałabym
bym wygnała
wygnałobym
bym wygnało
wygnalibyśmy
byśmy wygnali
wygnałybyśmy
byśmy wygnały
2 os. wygnałbyś
byś wygnał
wygnałabyś
byś wygnała
wygnałobyś
byś wygnało
wygnalibyście
byście wygnali
wygnałybyście
byście wygnały
3 os. wygnałby
by wygnał
wygnałaby
by wygnała
wygnałoby
by wygnało
wygnaliby
by wygnali
wygnałyby
by wygnały

bezosobnik: wygnano by

bezokolicznik: wygnać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygnawszy

gerundium: wygnanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wygnanie
wygnania
D. wygnania
wygnań
C. wygnaniu
wygnaniom
B. wygnanie
wygnania
N. wygnaniem
wygnaniami
Ms. wygnaniu
wygnaniach
W. wygnanie
wygnania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygnany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wygnany
wygnany
wygnany
wygnane
wygnana
D. wygnanego
wygnanego
wygnanego
wygnanego
wygnanej
C. wygnanemu
wygnanemu
wygnanemu
wygnanemu
wygnanej
B. wygnanego
wygnanego
wygnany
wygnane
wygnaną
N. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnaną
Ms. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wygnani
wygnani
wygnane
wygnane
D. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnanych
C. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
B. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnane
N. wygnanymi
wygnanymi
wygnanymi
wygnanymi
Ms. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnanych

odpowiednik aspektowy: wyganiać

Składnia

Rzosobowy + wygnać +
KOGO + (SKĄD)

2. krowy na pastwisko

Definicja

wyprowadzić zwierzęta gospodarskie na pastwisko

Warianty

  • rzadziej wygonić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Połączenia

  • wygnać krowy
  • wygnać na pastwisko

Cytaty

Wygnali owce na pastwisko.

źródło: NKJP: Kolędy, wikibooks.org , 2008-01-01

W każdym społeczeństwie znajdą się ludzie, którzy na takie gminne pastwisko wygnają tyle swych krów, że nieuchronnie zamienią je w nieużytek.

źródło: NKJP: Krzysztof Szymborski: Wirtualne wysypisko, Polityka, 2005-03-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygnam
wygnamy
2 os. wygnasz
wygnacie
3 os. wygna
wygnają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygnałem
+(e)m wygnał
wygnałam
+(e)m wygnała
wygnałom
+(e)m wygnało
wygnaliśmy
+(e)śmy wygnali
wygnałyśmy
+(e)śmy wygnały
2 os. wygnałeś
+(e)ś wygnał
wygnałaś
+(e)ś wygnała
wygnałoś
+(e)ś wygnało
wygnaliście
+(e)ście wygnali
wygnałyście
+(e)ście wygnały
3 os. wygnał
wygnała
wygnało
wygnali
wygnały

bezosobnik: wygnano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygnajmy
2 os. wygnaj
wygnajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygnałbym
bym wygnał
wygnałabym
bym wygnała
wygnałobym
bym wygnało
wygnalibyśmy
byśmy wygnali
wygnałybyśmy
byśmy wygnały
2 os. wygnałbyś
byś wygnał
wygnałabyś
byś wygnała
wygnałobyś
byś wygnało
wygnalibyście
byście wygnali
wygnałybyście
byście wygnały
3 os. wygnałby
by wygnał
wygnałaby
by wygnała
wygnałoby
by wygnało
wygnaliby
by wygnali
wygnałyby
by wygnały

bezosobnik: wygnano by

bezokolicznik: wygnać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygnawszy

gerundium: wygnanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wygnanie
wygnania
D. wygnania
wygnań
C. wygnaniu
wygnaniom
B. wygnanie
wygnania
N. wygnaniem
wygnaniami
Ms. wygnaniu
wygnaniach
W. wygnanie
wygnania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygnany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wygnany
wygnany
wygnany
wygnane
wygnana
D. wygnanego
wygnanego
wygnanego
wygnanego
wygnanej
C. wygnanemu
wygnanemu
wygnanemu
wygnanemu
wygnanej
B. wygnanego
wygnanego
wygnany
wygnane
wygnaną
N. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnaną
Ms. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wygnani
wygnani
wygnane
wygnane
D. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnanych
C. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
B. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnane
N. wygnanymi
wygnanymi
wygnanymi
wygnanymi
Ms. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnanych

odpowiednik aspektowy: wyganiać

Składnia

Rzosobowy + wygnać +
CO + (DOKĄD)

3. kogoś w świat

Definicja

sprawić, że ktoś opuścił swoje miejsce

Warianty

  • rzadziej wygonić

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • wygnać na ulicę

Cytaty

Lęk wygnał mnie z kuchni na balkon [...].

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Teraz czterodniowy głód wygnał ich na ulicę.

źródło: NKJP: Stefan Ernest: O wojnie wielkich Niemiec z Żydami Warszawy: 1939-1943, 2003

Susza wygnała tysiące młodych mężczyzn z Mali i Nigru na poszukiwanie pracy w Libii czy Algierii.

źródło: NKJP: Olga Stanisławska: Pejzaż z wyschniętą studnią, Gazeta Wyborcza, 1996-07-12

Na przystanku pod sklepem nocnym gromadzili się pijacy, których kac wygnał z domu.

źródło: NKJP: Marek Krajewski; Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygnam
wygnamy
2 os. wygnasz
wygnacie
3 os. wygna
wygnają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygnałem
+(e)m wygnał
wygnałam
+(e)m wygnała
wygnałom
+(e)m wygnało
wygnaliśmy
+(e)śmy wygnali
wygnałyśmy
+(e)śmy wygnały
2 os. wygnałeś
+(e)ś wygnał
wygnałaś
+(e)ś wygnała
wygnałoś
+(e)ś wygnało
wygnaliście
+(e)ście wygnali
wygnałyście
+(e)ście wygnały
3 os. wygnał
wygnała
wygnało
wygnali
wygnały

bezosobnik: wygnano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygnajmy
2 os. wygnaj
wygnajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygnałbym
bym wygnał
wygnałabym
bym wygnała
wygnałobym
bym wygnało
wygnalibyśmy
byśmy wygnali
wygnałybyśmy
byśmy wygnały
2 os. wygnałbyś
byś wygnał
wygnałabyś
byś wygnała
wygnałobyś
byś wygnało
wygnalibyście
byście wygnali
wygnałybyście
byście wygnały
3 os. wygnałby
by wygnał
wygnałaby
by wygnała
wygnałoby
by wygnało
wygnaliby
by wygnali
wygnałyby
by wygnały

bezosobnik: wygnano by

bezokolicznik: wygnać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygnawszy

gerundium: wygnanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wygnanie
wygnania
D. wygnania
wygnań
C. wygnaniu
wygnaniom
B. wygnanie
wygnania
N. wygnaniem
wygnaniami
Ms. wygnaniu
wygnaniach
W. wygnanie
wygnania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygnany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wygnany
wygnany
wygnany
wygnane
wygnana
D. wygnanego
wygnanego
wygnanego
wygnanego
wygnanej
C. wygnanemu
wygnanemu
wygnanemu
wygnanemu
wygnanej
B. wygnanego
wygnanego
wygnany
wygnane
wygnaną
N. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnaną
Ms. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wygnani
wygnani
wygnane
wygnane
D. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnanych
C. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
B. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnane
N. wygnanymi
wygnanymi
wygnanymi
wygnanymi
Ms. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnanych

odpowiednik aspektowy: wyganiać

Składnia

Rznieżywotny + wygnać +
KOGO + SKĄD + (DOKĄD)

4. zdrajcę z serca

Definicja

przestać o kimś lub o czymś myśleć lub coś odczuwać

Warianty

  • rzadziej wygonić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

  • wygnać z serca

Cytaty

Szczęśliwy rogacz, co świadom swych rogów wygnał przynajmniej z serca krzywdzicielkę.

źródło: NKJP: Agnieszka Paczkowska: Bestia zielonooka, Polityka, 2008-04-12

Nie mogłem przy tym wygnać z serca jakże ludzkiej satysfakcji, że mnie samemu udało się dotychczas uniknąć podobnie niezręcznych potknięć.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003

Wygnał z umysłu poczucie straty [...].

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Martwe światło, 2009

[...] całe kapłaństwo żydowskie i wszyscy rabini stanęli jak jeden mąż, by ekskomunikować i egzorcyzmować kult Goldsteina, by wygnać z ludzkiej pamięci jego imię i czyn.

źródło: NKJP: Amos Oz*; Tłum. Jolanta Kozak: Kto zabił Icchaka Rabina?, Gazeta Wyborcza, 1996-11-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygnam
wygnamy
2 os. wygnasz
wygnacie
3 os. wygna
wygnają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygnałem
+(e)m wygnał
wygnałam
+(e)m wygnała
wygnałom
+(e)m wygnało
wygnaliśmy
+(e)śmy wygnali
wygnałyśmy
+(e)śmy wygnały
2 os. wygnałeś
+(e)ś wygnał
wygnałaś
+(e)ś wygnała
wygnałoś
+(e)ś wygnało
wygnaliście
+(e)ście wygnali
wygnałyście
+(e)ście wygnały
3 os. wygnał
wygnała
wygnało
wygnali
wygnały

bezosobnik: wygnano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygnajmy
2 os. wygnaj
wygnajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygnałbym
bym wygnał
wygnałabym
bym wygnała
wygnałobym
bym wygnało
wygnalibyśmy
byśmy wygnali
wygnałybyśmy
byśmy wygnały
2 os. wygnałbyś
byś wygnał
wygnałabyś
byś wygnała
wygnałobyś
byś wygnało
wygnalibyście
byście wygnali
wygnałybyście
byście wygnały
3 os. wygnałby
by wygnał
wygnałaby
by wygnała
wygnałoby
by wygnało
wygnaliby
by wygnali
wygnałyby
by wygnały

bezosobnik: wygnano by

bezokolicznik: wygnać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygnawszy

gerundium: wygnanie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wygnanie
wygnania
D. wygnania
wygnań
C. wygnaniu
wygnaniom
B. wygnanie
wygnania
N. wygnaniem
wygnaniami
Ms. wygnaniu
wygnaniach
W. wygnanie
wygnania

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygnany

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. wygnany
wygnany
wygnany
wygnane
wygnana
D. wygnanego
wygnanego
wygnanego
wygnanego
wygnanej
C. wygnanemu
wygnanemu
wygnanemu
wygnanemu
wygnanej
B. wygnanego
wygnanego
wygnany
wygnane
wygnaną
N. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnaną
Ms. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. wygnani
wygnani
wygnane
wygnane
D. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnanych
C. wygnanym
wygnanym
wygnanym
wygnanym
B. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnane
N. wygnanymi
wygnanymi
wygnanymi
wygnanymi
Ms. wygnanych
wygnanych
wygnanych
wygnanych

Składnia

Rzosobowy + wygnać +
KOGO + z CZEGO

Frazeologizmy

psa by nie wygonił
psa by z domu nie wygnał
psa by nie wygnał
Data ostatniej modyfikacji: 03.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj