UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przytulić

Chronologizacja

XV w., Bańk

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przytulę
 przytulimy
2 os. przytulisz
 przytulicie
3 os. przytuli
 przytulą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przytuliłem
+(e)m przytulił
 przytuliłam
+(e)m przytuliła
 przytuliłom
+(e)m przytuliło
 przytuliliśmy
+(e)śmy przytulili
 przytuliłyśmy
+(e)śmy przytuliły
2 os. przytuliłeś
+(e)ś przytulił
 przytuliłaś
+(e)ś przytuliła
 przytuliłoś
+(e)ś przytuliło
 przytuliliście
+(e)ście przytulili
 przytuliłyście
+(e)ście przytuliły
3 os. przytulił
 przytuliła
 przytuliło
 przytulili
 przytuliły

bezosobnik: przytulono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przytulmy
2 os. przytul
 przytulcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przytuliłbym
bym przytulił
 przytuliłabym
bym przytuliła
 przytuliłobym
bym przytuliło
 przytulilibyśmy
byśmy przytulili
 przytuliłybyśmy
byśmy przytuliły
2 os. przytuliłbyś
byś przytulił
 przytuliłabyś
byś przytuliła
 przytuliłobyś
byś przytuliło
 przytulilibyście
byście przytulili
 przytuliłybyście
byście przytuliły
3 os. przytuliłby
by przytulił
 przytuliłaby
by przytuliła
 przytuliłoby
by przytuliło
 przytuliliby
by przytulili
 przytuliłyby
by przytuliły

bezosobnik: przytulono by

bezokolicznik: przytulić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przytuliwszy

gerundium: przytulenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przytulony

Pochodzenie

Zob.  tulić 

1. dziecko do piersi

Definicja

przycisnąć czule do siebie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • przytulić córkę, dziecko, syna, ukochaną; lalkę, misia
  • przytulić do piersi, do serca, do siebie
  • przytulić mocno
  • przytulić i pocałować, przytulić i pocieszyć, przytulić i uspokoić; objąć i przytulić, pogłaskać i przytulić

Cytaty

Matka zbliżyła się z wolna, objęła córkę ramieniem i przytuliła do siebie.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990

[...] mocno przytuliłam kuzynkę do serca.

źródło: NKJP: (BL): Z sercem na dłoni, Dziennik Zachodni, 2003-05-21

[...] zrobiło się ciepło i przytulnie. Albercik przytulił swego misia, spojrzał na aniołka, powieki mu opadły...

źródło: NKJP: RED: Napisz bajkę dla dziecka, Gazeta Poznańska, 2003-11-07

Jednym z najpopularniejszych miejsc w parku jest wiejska zagroda, w której maluchy mogą nie tylko zobaczyć, ale i dotknąć domowych zwierząt - przytulić małą kozę, pogłaskać prosiaczka.

źródło: NKJP: Małgorzata Gradkowska: Między kinem a trzepakiem, Dziennik Bałtycki, 1998-05-29

Składnia

Rzosobowy + przytulić +
KOGO/CO + (do CZEGO)

2. głowę do poduszki

Definicja

przycisnąć część ciała do jakiejś rzeczy lub czyjejś części ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

  • przytulić policzek, twarz
  • przytulić do poduszki

Cytaty

Przytuliła twarz do starannie ogolonego policzka.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990

Skroń mocniej przytuliła do muru białego słupka, a po płonących policzkach powoli zaczęły spływać gorące łzy...

źródło: NKJP: Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Słyszałem odgłosy jakichś detonacji i terkot karabinów maszynowych, widziałem groźne, oślepiające rozbłyski [...]. Wreszcie znękany i znużony usnąłem, przytuliwszy mocno głowę do poduszki.

źródło: NKJP: Stanisław Berenda-Czajkowski: Dni grozy i łez, 2001

Składnia

Rzosobowy + przytulić +
CO + do CZEGO

3. bezdomnego

Definicja

dać komuś schronienie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

  • przytulić bezdomnego, psa

Cytaty

Misiek, bezdomny owczarek podhalański, którego chwilowo przytuliła pani Stanisława Soczek, wciąż szuka właściciela.

źródło: NKJP: (ASz): Wciąż czeka na pana, Gazeta Krakowska, 2001-09-12

Choć są z Komornik, przytuliła ich gmina Dopiewo. [...] W budynku po byłej Szkole Podstawowej [...] zadomowili się na dobre.

źródło: NKJP: RD: Blisko Poznania, Gazeta Poznańska, 2003-06-05

Składnia

Rzosobowy + przytulić +
KOGO/CO

4. kasę

Definicja

pot.  żart. 
zyskać lub zarobić bardzo dużą sumę pieniędzy, zdaniem mówiącego, niesłusznie lub w wyniku działań nieuczciwych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

  • firma, spółka przytuli coś
  • przytulić forsę, kasę, (grube) miliony

Cytaty

Roman Niemyjski twierdzi, że to dopiero początek afery: - Jak Holendrzy zrozumieją, że padli ofiarą oszustwa, to dopiero się zacznie skandal. Przecież ten transfer jest nieważny, zawodnik należy do mnie. Nadal nie ma pewności, kto tak naprawdę przytulił kasę za sprzedanego bramkarza. Na umowach widnieją podpisy posła i senatora. Czy to możliwe, aby tak szacowne osoby uczestniczyły w piłkarskim pokerze?

źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski: Przytulić kasę, Polityka, 2000-06-10

Na takiej walce z Brewsterem Jędruś przytulił miliony baksów w kilkadziesiąt sekund.

źródło: Internet: euro2012.onet.pl

Mnie ciekawi ile milionów przytulił znów jakiś „znajomy królika” za wykonanie całej kampanii związanej z „pakietem onkologicznym”.

źródło: Internet: http://www.wykop.pl/wpis/11036758

Co do reklamy… powiedzmy sobie szczerze: kto w dzisiejszych czas nie chciałby przytulić trochę kasy?

źródło: Internet: piekarska.blog.pl

Składnia

bez ograniczeń + przytulić +
CO

Frazeologizmy

ktoś nie ma gdzie głowy schronić
ktoś nie ma gdzie głowy przytulić
Data ostatniej modyfikacji: 27.01.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN