UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pogłaskać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI

Pochodzenie

Zob.  głaskać 

1. kota

Definicja

powoli, łagodnie przesunąć dłonią po jakiejś powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pogładzić

Połączenia

  • pogłaskać dziecko, konia, kota, psa, zwierzę; dłoń, policzek, ramię, sierść, włosy
  • pogłaskać po głowie, po grzbiecie, po plecach, po policzku, po ręku po twarzy, po włosach
  • pogłaskać czule, delikatnie, dobrotliwie, dyskretnie, machinalnie, pieszczotliwie
  • bać się, chcieć, próbować, pogłaskać
  • pogłaskać i pocałować, pogłaskać i przytulić, pogłaskać i utulić, pogłaskać i uspokoić

Cytaty

Zwinęła się w kłębek, Jędrek przyniósł pled. Zrobił gest, jakby chciał ją pogłaskać - ale cofnął rękę.

źródło: NKJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1995

Berg pogłaskał Joannę po lewym policzku i cmoknął w prawy.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Numer zerowy, 2007

Przywiązał lejce do barierki przy krawężniku, pogłaskał konia po chrapach.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Dżuma w Breslau, 2007

Wyczuła wzrok Aurelii, odwróciła się do niej i kiwnęła głową. A potem ciepłą dłonią pogłaskała jej rękę.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

- Zaczęło się, jak wszystko tutaj, od najprymitywniejszych sposobów - Zeb z czułością pogłaskał jeden ze swych monitorów. - To były trudne czasy.

źródło: NKJP: Janusz A. Zajdel: Paradyzja, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pogłaszczę
rzadziej pogłaskam
 pogłaszczemy
rzadziej pogłaskamy
2 os. pogłaszczesz
rzadziej pogłaskasz
 pogłaszczecie
rzadziej pogłaskacie
3 os. pogłaszcze
rzadziej pogłaska
 pogłaszczą
rzadziej pogłaskają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pogłaskałem
+(e)m pogłaskał
 pogłaskałam
+(e)m pogłaskała
 pogłaskałom
+(e)m pogłaskało
 pogłaskaliśmy
+(e)śmy pogłaskali
 pogłaskałyśmy
+(e)śmy pogłaskały
2 os. pogłaskałeś
+(e)ś pogłaskał
 pogłaskałaś
+(e)ś pogłaskała
 pogłaskałoś
+(e)ś pogłaskało
 pogłaskaliście
+(e)ście pogłaskali
 pogłaskałyście
+(e)ście pogłaskały
3 os. pogłaskał
 pogłaskała
 pogłaskało
 pogłaskali
 pogłaskały

bezosobnik: pogłaskano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pogłaszczmy
rzadziej pogłaskajmy
2 os. pogłaszcz
rzadziej pogłaskaj
 pogłaszczcie
rzadziej pogłaskajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pogłaskałbym
bym pogłaskał
 pogłaskałabym
bym pogłaskała
 pogłaskałobym
bym pogłaskało
 pogłaskalibyśmy
byśmy pogłaskali
 pogłaskałybyśmy
byśmy pogłaskały
2 os. pogłaskałbyś
byś pogłaskał
 pogłaskałabyś
byś pogłaskała
 pogłaskałobyś
byś pogłaskało
 pogłaskalibyście
byście pogłaskali
 pogłaskałybyście
byście pogłaskały
3 os. pogłaskałby
by pogłaskał
 pogłaskałaby
by pogłaskała
 pogłaskałoby
by pogłaskało
 pogłaskaliby
by pogłaskali
 pogłaskałyby
by pogłaskały

bezosobnik: pogłaskano by

bezokolicznik: pogłaskać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pogłaskawszy

gerundium: pogłaskanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: pogłaskany

odpowiednik aspektowy: głaskać

Składnia

Rzosobowy + pogłaskać +
KOGO/CO + (CZYM) + (po CZYM)
Rzosobowy + pogłaskać +
CO

2. czyjąś próżność

Definicja

sprawić komuś przyjemność, utwierdzając go w poczuciu własnej wartości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

  • pogłaskać czyjąś ambicję, dumę, miłość własną, czyjąś próżność

Cytaty

[...] do rycerskiego rzemiosła i gospodarzenia w tej głuszy nie mam zupełnie serca. Nie chcę wojować w imię powiększenia książęcej domeny i nadstawiać karku w cudzej sprawie dla pogłaskania miłości własnej i próżnej chwały.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006

[...] w poniedziałek nadeszły bilety wizytowe z życzeniami [...], a także listy od krewnych z Warszawy. W jednej z kopert znajdowała się kartka od Kazia do mnie. Pogłaskało to moją ambicję.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pogłaszczę
rzadziej pogłaskam
 pogłaszczemy
rzadziej pogłaskamy
2 os. pogłaszczesz
rzadziej pogłaskasz
 pogłaszczecie
rzadziej pogłaskacie
3 os. pogłaszcze
rzadziej pogłaska
 pogłaszczą
rzadziej pogłaskają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pogłaskałem
+(e)m pogłaskał
 pogłaskałam
+(e)m pogłaskała
 pogłaskałom
+(e)m pogłaskało
 pogłaskaliśmy
+(e)śmy pogłaskali
 pogłaskałyśmy
+(e)śmy pogłaskały
2 os. pogłaskałeś
+(e)ś pogłaskał
 pogłaskałaś
+(e)ś pogłaskała
 pogłaskałoś
+(e)ś pogłaskało
 pogłaskaliście
+(e)ście pogłaskali
 pogłaskałyście
+(e)ście pogłaskały
3 os. pogłaskał
 pogłaskała
 pogłaskało
 pogłaskali
 pogłaskały

bezosobnik: pogłaskano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. pogłaszczmy
rzadziej pogłaskajmy
2 os. pogłaszcz
rzadziej pogłaskaj
 pogłaszczcie
rzadziej pogłaskajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. pogłaskałbym
bym pogłaskał
 pogłaskałabym
bym pogłaskała
 pogłaskałobym
bym pogłaskało
 pogłaskalibyśmy
byśmy pogłaskali
 pogłaskałybyśmy
byśmy pogłaskały
2 os. pogłaskałbyś
byś pogłaskał
 pogłaskałabyś
byś pogłaskała
 pogłaskałobyś
byś pogłaskało
 pogłaskalibyście
byście pogłaskali
 pogłaskałybyście
byście pogłaskały
3 os. pogłaskałby
by pogłaskał
 pogłaskałaby
by pogłaskała
 pogłaskałoby
by pogłaskało
 pogłaskaliby
by pogłaskali
 pogłaskałyby
by pogłaskały

bezosobnik: pogłaskano by

bezokolicznik: pogłaskać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pogłaskawszy

gerundium: pogłaskanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: pogłaskany

Składnia

bez ograniczeń + pogłaskać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 09.06.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN