UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

górny

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. góra

1. szuflada

Definicja

położony najwyżej lub wyżej w stosunku do czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni ułożenie względem siebie

Połączenia

górny pokój; pokład; górna kondygnacja; półka, szuflada; część; górne mieszkanie, piętro; okno

Cytaty

Błysnęły reflektorki i lustra. Blask szedł aż na górne piętro.

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo: komedia romantyczna, 2004

Pojedyncze światełka w czerni, zarysy długich, białych obór, czasem okratowany sklep GS-u z rzędami butelek wina ustawionymi na górnych półkach.

źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górny	górny	górny	górne	górna
D.	górnego	górnego	górnego	górnego	górnej
C.	górnemu	górnemu	górnemu	górnemu	górnej
B.	górnego	górnego	górny	górne	górną
N.	górnym	górnym	górnym	górnym	górną
Ms.	górnym	górnym	górnym	górnym	górnej
W.	górny	górny	górny	górne	górna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górni	górni	górne	górne
D.	górnych	górnych	górnych	górnych
C.	górnym	górnym	górnym	górnym
B.	górnych	górnych	górnych	górne
N.	górnymi	górnymi	górnymi	górnymi
Ms.	górnych	górnych	górnych	górnych
W.	górni	górni	górne	górne

2. warga

Definicja

będący tą częścią ciała, która jest wyżej położona względem tej części, z którą występuje w parze lub z którą razem stanowi pewien układ

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

górny układ oddechowy; górna powieka, szczęka, warga; górne kończyny, zęby

Cytaty

[...] Bogdan, który stał najbliżej, zamierzył się i uderzył go w twarz. - Zamknij się, szczeniaku! Popatrzył na nas z góry. Tadek zwinął się z bólu, ale zaraz się wyprostował. Z górnej wargi ciekła mu krew.

źródło: NKJP: Dariusz Rekosz: Czarny Maciek i wenecki starodruk, 2010

Uśmiechnął się, odsłaniając połowę pustej górnej szczęki.

źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze 2009

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górny	górny	górny	górne	górna
D.	górnego	górnego	górnego	górnego	górnej
C.	górnemu	górnemu	górnemu	górnemu	górnej
B.	górnego	górnego	górny	górne	górną
N.	górnym	górnym	górnym	górnym	górną
Ms.	górnym	górnym	górnym	górnym	górnej
W.	górny	górny	górny	górne	górna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górni	górni	górne	górne
D.	górnych	górnych	górnych	górnych
C.	górnym	górnym	górnym	górnym
B.	górnych	górnych	górnych	górne
N.	górnymi	górnymi	górnymi	górnymi
Ms.	górnych	górnych	górnych	górnych
W.	górni	górni	górne	górne

3. Wisła

Definicja

będący tym odcinkiem rzeki, który znajduje się bliżej jej źródła

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne

Połączenia

górny Eufrat, Nil, San...; górna Odra, Warta, Wisła...;

Cytaty

W skład północnego Podkarpacia wchodzi Kotlina Oświęcimska. Leży ona nad górną Wisłą u jej spływu z Białą, Sołą, Skawą, Pszczynką i Przemszą.

źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górny	górny	górny	górne	górna
D.	górnego	górnego	górnego	górnego	górnej
C.	górnemu	górnemu	górnemu	górnemu	górnej
B.	górnego	górnego	górny	górne	górną
N.	górnym	górnym	górnym	górnym	górną
Ms.	górnym	górnym	górnym	górnym	górnej
W.	górny	górny	górny	górne	górna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górni	górni	górne	górne
D.	górnych	górnych	górnych	górnych
C.	górnym	górnym	górnym	górnym
B.	górnych	górnych	górnych	górne
N.	górnymi	górnymi	górnymi	górnymi
Ms.	górnych	górnych	górnych	górnych
W.	górni	górni	górne	górne

Inne uwagi

Zwykle lp

4. Manhattan

Definicja

będący tą częścią jakiegoś kraju, miejsca, regionu itp. która jest położona wyżej od pozostałych

Noty o użyciu

Używane także w nazwach własnych regionów, miast i miejscowości, np. Górny Śląsk , Górne Młyny .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny typy terytoriów, podział administracyjny

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

górny Manhattan, Mokotów; górna Judea

Cytaty

Białe miasto zbudowane przez Heroda leżało w jednym z najczarowniejszych zakątków ziemi Kanaan, pełnym drzew i krzewów, gajów i winnic, doskonale nawodnionym i dzięki temu zielonym i ukwieconym mimo lata, które zamieniło już pola górnej Judei w nagie żółtoszare zbocza, zakamieniałe w twardą polepę rozkruszającą się w duszący pył.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1996

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górny	górny	górny	górne	górna
D.	górnego	górnego	górnego	górnego	górnej
C.	górnemu	górnemu	górnemu	górnemu	górnej
B.	górnego	górnego	górny	górne	górną
N.	górnym	górnym	górnym	górnym	górną
Ms.	górnym	górnym	górnym	górnym	górnej
W.	górny	górny	górny	górne	górna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górni	górni	górne	górne
D.	górnych	górnych	górnych	górnych
C.	górnym	górnym	górnym	górnym
B.	górnych	górnych	górnych	górne
N.	górnymi	górnymi	górnymi	górnymi
Ms.	górnych	górnych	górnych	górnych
W.	górni	górni	górne	górne

Inne uwagi

Zwykle lp

5. karbon

Definicja

będący tym okresem geologicznym, który jest młodszy, nowszy od innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi

Połączenia

karbon górny; jura, kreda... górna

Cytaty

Na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego występują skały mezozoiczne pochodzenia morskiego są to iły, mułowce i piaskowce z syderytami jury środkowej oraz osady wapienno-margliste pochodzenia morskiego powstałe w jurze górnej.

źródło: NKJP: Joanna Tomczak: Słownik geograficzny gminy Rudniki, 2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górny	górny	górny	górne	górna
D.	górnego	górnego	górnego	górnego	górnej
C.	górnemu	górnemu	górnemu	górnemu	górnej
B.	górnego	górnego	górny	górne	górną
N.	górnym	górnym	górnym	górnym	górną
Ms.	górnym	górnym	górnym	górnym	górnej
W.	górny	górny	górny	górne	górna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górni	górni	górne	górne
D.	górnych	górnych	górnych	górnych
C.	górnym	górnym	górnym	górnym
B.	górnych	górnych	górnych	górne
N.	górnymi	górnymi	górnymi	górnymi
Ms.	górnych	górnych	górnych	górnych
W.	górni	górni	górne	górne

Inne uwagi

Zwykle lp

6. dźwięk

Definicja

będący dźwiękiem wyższym od danego o jakąś odległość muzyczną i należącym do wyższej części skali muzycznej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka muzyka

Połączenia

górny dźwięk; rejestr

Cytaty

Pięknie śpiewał w górnych dźwiękach. To ujmuje słuchaczy i wzbudza podziw u innych tenorów.

źródło: NKJP: Anna Gabińska, Kościelna Justyna: Adio Luciano, adio, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2007-09-08

Gromkimi oklaskami przyjęty został „Marsz triumfalny” z opery „Aida”. — Większość chórów na świecie obcina górne rejestry tej pieśni, nasz tego nie robi — mówił po występie dyrektor Wójcik.

źródło: NKJP: Marek Liberadzki: Taneczna Europa, Dziennik Zachodni, 2004-04-05

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górny	górny	górny	górne	górna
D.	górnego	górnego	górnego	górnego	górnej
C.	górnemu	górnemu	górnemu	górnemu	górnej
B.	górnego	górnego	górny	górne	górną
N.	górnym	górnym	górnym	górnym	górną
Ms.	górnym	górnym	górnym	górnym	górnej
W.	górny	górny	górny	górne	górna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górni	górni	górne	górne
D.	górnych	górnych	górnych	górnych
C.	górnym	górnym	górnym	górnym
B.	górnych	górnych	górnych	górne
N.	górnymi	górnymi	górnymi	górnymi
Ms.	górnych	górnych	górnych	górnych
W.	górni	górni	górne	górne

7. marzenie

Definicja

książk.

ambitny i wzniosły

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

górne marzenie; górne plany, projekty, zamierzenia

Cytaty

A młodość twoja? Nie górna i chmurna, lecz przede wszystkim ponura i durna. Jeszcze cię teraz chwytają wymioty, gdy ZMP-owskie wspominasz bełkoty.

źródło: NKJP: Janusz Szpotański: Zebrane utwory poetyckie, 1990

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górny	górny	górny	górne	górna
D.	górnego	górnego	górnego	górnego	górnej
C.	górnemu	górnemu	górnemu	górnemu	górnej
B.	górnego	górnego	górny	górne	górną
N.	górnym	górnym	górnym	górnym	górną
Ms.	górnym	górnym	górnym	górnym	górnej
W.	górny	górny	górny	górne	górna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górni	górni	górne	górne
D.	górnych	górnych	górnych	górnych
C.	górnym	górnym	górnym	górnym
B.	górnych	górnych	górnych	górne
N.	górnymi	górnymi	górnymi	górnymi
Ms.	górnych	górnych	górnych	górnych
W.	górni	górni	górne	górne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górniejszy	górniejszy	górniejszy	górniejsze	górniejsza
D.	górniejszego	górniejszego	górniejszego	górniejszego	górniejszej
C.	górniejszemu	górniejszemu	górniejszemu	górniejszemu	górniejszej
B.	górniejszego	górniejszego	górniejszy	górniejsze	górniejszą
N.	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszą
Ms.	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górniejsi	górniejsi	górniejsze	górniejsze
D.	górniejszych	górniejszych	górniejszych	górniejszych
C.	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszym
B.	górniejszych	górniejszych	górniejszych	górniejsze
N.	górniejszymi	górniejszymi	górniejszymi	górniejszymi
Ms.	górniejszych	górniejszych	górniejszych	górniejszych

8. słowa

Definicja

książk.

patetyczne i często przesadnie napuszone

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

górne słowa

Cytaty

Z tej racji padły rozczulające słowa podziękowań dla wszystkich fanów Cracovii, indywidualnie dla ich wodzireja, „który zachęca do braw na stojąco, do śpiewów, które tworzą wiązankę emocji żywych i kulturalnych”. Następnie poleciały górne słowa pod adresem „Oprawców”: „za piękną, pełną spokoju, choreografię, flagi, chorągiewki, transparenty, napisy”...

źródło: NKJP: Ryszard Niemiec: Zapachniało Makarenką, Gazeta Krakowska, 2007-05-17

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górny	górny	górny	górne	górna
D.	górnego	górnego	górnego	górnego	górnej
C.	górnemu	górnemu	górnemu	górnemu	górnej
B.	górnego	górnego	górny	górne	górną
N.	górnym	górnym	górnym	górnym	górną
Ms.	górnym	górnym	górnym	górnym	górnej
W.	górny	górny	górny	górne	górna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górni	górni	górne	górne
D.	górnych	górnych	górnych	górnych
C.	górnym	górnym	górnym	górnym
B.	górnych	górnych	górnych	górne
N.	górnymi	górnymi	górnymi	górnymi
Ms.	górnych	górnych	górnych	górnych
W.	górni	górni	górne	górne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	górniejszy	górniejszy	górniejszy	górniejsze	górniejsza
D.	górniejszego	górniejszego	górniejszego	górniejszego	górniejszej
C.	górniejszemu	górniejszemu	górniejszemu	górniejszemu	górniejszej
B.	górniejszego	górniejszego	górniejszy	górniejsze	górniejszą
N.	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszą
Ms.	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	górniejsi	górniejsi	górniejsze	górniejsze
D.	górniejszych	górniejszych	górniejszych	górniejszych
C.	górniejszym	górniejszym	górniejszym	górniejszym
B.	górniejszych	górniejszych	górniejszych	górniejsze
N.	górniejszymi	górniejszymi	górniejszymi	górniejszymi
Ms.	górniejszych	górniejszych	górniejszych	górniejszych

Frazeologizmy

górna granica

Data ostatniej modyfikacji: 19.03.2014