Chronologizacja
Pochodzenie
ogsł. *orz-stati sę 'rozejść się, rozstać się; pójść w różne strony'
Zob. stać
1. z kolegą
Definicja
Wymowa
[rosstać sie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- rozstać się z kolegą, z ludźmi, z matką, z ojcem, z jakąś osobą, z rodziną; z krajem
- rozstać się w gniewie, w pokoju, w przyjaźni, w zgodzie
Cytaty
Rozstał się z Jerzym prawie w kłótni. źródło: NKJP: Roman Bratny: Kolumbowie — rocznik 20, 1957 |
|
Mimo że autobus mi pasował, wysiadłem z nią na rondzie Waszyngtona. Jakoś trudno było mi się z Agnieszką rozstać. źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007 |
|
[...]rano na grań Ornaku wyszła siedemdziesięciotrzyletnia narciarka ze swym dorosłym synem. Syn zgłasza, że rozstał się z matką powyżej górnej granicy lasu. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach : wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979 |
|
Wzajemne grzeczności i uściski rąk sprawiły, że zadowoleni z siebie członkowie komisji rozstali się w doskonałym nastroju. źródło: NKJP: Julita Mazur: Wszystko w porządku, Wieści Podwarszawskie, 2006-10-29 |
|
Tego wieczoru zjedli kolację na statku. Około północy rozstali się z Europą. Mijali Gibraltar i atlantyckie wybrzeże Maroka. źródło: NKJP: Elwira Kucharska: Siła przyciągania, czyli polskie losy, 2008 |
|
Amerykanie polskiego pochodzenia są potomkami wielu polskich emigrantów, którzy postanowili rozstać się z krajem ojczystym i szukać wolności oraz godnego i bardziej dostatniego bytu w dalekim kraju, [...] źródło: NKJP: Juliusz PODOLSKI: Amerykańska niechęć do wizy(t)?, Gazeta Poznańska, 2004-01-22 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
rozstanę się |
rozstaniemy się |
|||
2 os. |
rozstaniesz się |
rozstaniecie się |
|||
3 os. |
rozstanie się |
rozstaną się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstałem się +(e)m się rozstał |
rozstałam się +(e)m się rozstała |
rozstałom się +(e)m się rozstało |
rozstaliśmy się +(e)śmy się rozstali |
rozstałyśmy się +(e)śmy się rozstały |
2 os. |
rozstałeś się +(e)ś się rozstał |
rozstałaś się +(e)ś się rozstała |
rozstałoś się +(e)ś się rozstało |
rozstaliście się +(e)ście się rozstali |
rozstałyście się +(e)ście się rozstały |
3 os. |
rozstał się |
rozstała się |
rozstało się |
rozstali się |
rozstały się |
bezosobnik: rozstano się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
rozstańmy się |
|
2 os. |
rozstań się |
rozstańcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstałbym się bym się rozstał |
rozstałabym się bym się rozstała |
rozstałobym się bym się rozstało |
rozstalibyśmy się byśmy się rozstali |
rozstałybyśmy się byśmy się rozstały |
2 os. |
rozstałbyś się byś się rozstał |
rozstałabyś się byś się rozstała |
rozstałobyś się byś się rozstało |
rozstalibyście się byście się rozstali |
rozstałybyście się byście się rozstały |
3 os. |
rozstałby się by się rozstał |
rozstałaby się by się rozstała |
rozstałoby się by się rozstało |
rozstaliby się by się rozstali |
rozstałyby się by się rozstały |
bezosobnik: rozstano by się
bezokolicznik: rozstać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozstawszy się
gerundium: rozstanie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | rozstanie się |
rozstania się |
D. | rozstania się |
rozstań się |
C. | rozstaniu się |
rozstaniom się |
B. | rozstanie się |
rozstania się |
N. | rozstaniem się |
rozstaniami się |
Ms. | rozstaniu się |
rozstaniach się |
W. | rozstanie się |
rozstania się |
odpowiednik aspektowy: rozstawać się
Składnia
Rz osobowy | + | rozstać się | + |
z KIM
|
2. z mężem
Definicja
Wymowa
[rosstać sie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
Połączenia
- rozstać się z chłopakiem, z dziewczyną, z mężem, z narzeczoną, z żoną; z drużyną, z kadrą, z klubem, z trenerem, z urzędem, z zespołem; z firmą, z partią, z posadą; z funkcją marszałka, ministra..., ze szkołą
- rozstać się w gniewie, w pokoju, w przyjaźni, w zgodzie
Cytaty
Postanowili, że spotkają się na odpuście. Było miło. On nie miał dziewczyny, a ona rozstała się z chłopakiem. źródło: NKJP: Barbara Pietkiewicz: Jeden procent nadziei, Polityka, 2004-06-12 |
|
[...] rozstał się z firmą z Krosna i zapragnął działać na własny rachunek [...]. źródło: NKJP: Grzegorz PULIT: Gazeta Krakowska, 2003-03-26 |
|
Maria czuje się winna. Rozstała się z mężem, gdy Michał miał sześć lat. Myślała, że w ten sposób ochroni go przed ojcem, który pił, urządzał awantury. źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
rozstanę się |
rozstaniemy się |
|||
2 os. |
rozstaniesz się |
rozstaniecie się |
|||
3 os. |
rozstanie się |
rozstaną się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstałem się +(e)m się rozstał |
rozstałam się +(e)m się rozstała |
rozstałom się +(e)m się rozstało |
rozstaliśmy się +(e)śmy się rozstali |
rozstałyśmy się +(e)śmy się rozstały |
2 os. |
rozstałeś się +(e)ś się rozstał |
rozstałaś się +(e)ś się rozstała |
rozstałoś się +(e)ś się rozstało |
rozstaliście się +(e)ście się rozstali |
rozstałyście się +(e)ście się rozstały |
3 os. |
rozstał się |
rozstała się |
rozstało się |
rozstali się |
rozstały się |
bezosobnik: rozstano się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
rozstańmy się |
|
2 os. |
rozstań się |
rozstańcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstałbym się bym się rozstał |
rozstałabym się bym się rozstała |
rozstałobym się bym się rozstało |
rozstalibyśmy się byśmy się rozstali |
rozstałybyśmy się byśmy się rozstały |
2 os. |
rozstałbyś się byś się rozstał |
rozstałabyś się byś się rozstała |
rozstałobyś się byś się rozstało |
rozstalibyście się byście się rozstali |
rozstałybyście się byście się rozstały |
3 os. |
rozstałby się by się rozstał |
rozstałaby się by się rozstała |
rozstałoby się by się rozstało |
rozstaliby się by się rozstali |
rozstałyby się by się rozstały |
bezosobnik: rozstano by się
bezokolicznik: rozstać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozstawszy się
gerundium: rozstanie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | rozstanie się |
rozstania się |
D. | rozstania się |
rozstań się |
C. | rozstaniu się |
rozstaniom się |
B. | rozstanie się |
rozstania się |
N. | rozstaniem się |
rozstaniami się |
Ms. | rozstaniu się |
rozstaniach się |
W. | rozstanie się |
rozstania się |
odpowiednik aspektowy: rozstawać się
Składnia
Rz osobowy | + | rozstać się | + |
z KIM/CZYM
|
3. z alkoholem
Definicja
Wymowa
[rosstać sie]
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- rozstać się z marzeniami, z mitem, z nałogiem
Cytaty
Mówiłaś, Aniu, o trudnościach z decyzją, żeby w ogóle rozstać się z alkoholem. źródło: NKJP: Anna Dodziuk, Włodzimierz Kamecki: Wyjść z matni: proste rozmowy o zgubnym nałogu, 1994 |
|
Nigdy nie rozstał się z marzeniem o własnym teatrze, który grałby wyłącznie jego sztuki. źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006 |
|
W liceum Mirka rozstała się ze sportem. źródło: NKJP: Bartłomiej Knapik: Blondynka z pasją, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-09-07 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
rozstanę się |
rozstaniemy się |
|||
2 os. |
rozstaniesz się |
rozstaniecie się |
|||
3 os. |
rozstanie się |
rozstaną się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstałem się +(e)m się rozstał |
rozstałam się +(e)m się rozstała |
rozstałom się +(e)m się rozstało |
rozstaliśmy się +(e)śmy się rozstali |
rozstałyśmy się +(e)śmy się rozstały |
2 os. |
rozstałeś się +(e)ś się rozstał |
rozstałaś się +(e)ś się rozstała |
rozstałoś się +(e)ś się rozstało |
rozstaliście się +(e)ście się rozstali |
rozstałyście się +(e)ście się rozstały |
3 os. |
rozstał się |
rozstała się |
rozstało się |
rozstali się |
rozstały się |
bezosobnik: rozstano się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
rozstańmy się |
|
2 os. |
rozstań się |
rozstańcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstałbym się bym się rozstał |
rozstałabym się bym się rozstała |
rozstałobym się bym się rozstało |
rozstalibyśmy się byśmy się rozstali |
rozstałybyśmy się byśmy się rozstały |
2 os. |
rozstałbyś się byś się rozstał |
rozstałabyś się byś się rozstała |
rozstałobyś się byś się rozstało |
rozstalibyście się byście się rozstali |
rozstałybyście się byście się rozstały |
3 os. |
rozstałby się by się rozstał |
rozstałaby się by się rozstała |
rozstałoby się by się rozstało |
rozstaliby się by się rozstali |
rozstałyby się by się rozstały |
bezosobnik: rozstano by się
bezokolicznik: rozstać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozstawszy się
gerundium: rozstanie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | rozstanie się |
rozstania się |
D. | rozstania się |
rozstań się |
C. | rozstaniu się |
rozstaniom się |
B. | rozstanie się |
rozstania się |
N. | rozstaniem się |
rozstaniami się |
Ms. | rozstaniu się |
rozstaniach się |
W. | rozstanie się |
rozstania się |
odpowiednik aspektowy: rozstawać się
Składnia
Rz osobowy | + | rozstać się | + |
z CZYM
|
4. z autem
Definicja
Wymowa
[rosstać sie]
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy
Cytaty
[...]starsza pani nawet do kolacji nie chciała rozstać się ze skórzanym neseserem ani z kołnierzem z wyleniałego lisa [...] źródło: NKJP: Krystyna Uniechowska-Dembińska: Był pałac, 2008 |
|
Po szesnastu latach użytkowania postanowił rozstać się ze swoim ulubionym autem francuski malarz abstrakcjonista Georges Mathieu. źródło: NKJP: Dariusz Szreter: Lokata na kołach, Dziennik Bałtycki, 2008-02-22 |
|
Jeśli [...] oddanie zwierzęcia w dobre ręce jest niemożliwe lub choremu trudno rozstać się ze zwierzakiem, należy pamiętać o najważniejszych zasadach: kąpać go przynajmniej raz w tygodniu, nie wpuszczać do sypialni [...] źródło: NKJP: Katarzyna Zimna: Uczulenie na pupila, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2004-10-26 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
rozstanę się |
rozstaniemy się |
|||
2 os. |
rozstaniesz się |
rozstaniecie się |
|||
3 os. |
rozstanie się |
rozstaną się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstałem się +(e)m się rozstał |
rozstałam się +(e)m się rozstała |
rozstałom się +(e)m się rozstało |
rozstaliśmy się +(e)śmy się rozstali |
rozstałyśmy się +(e)śmy się rozstały |
2 os. |
rozstałeś się +(e)ś się rozstał |
rozstałaś się +(e)ś się rozstała |
rozstałoś się +(e)ś się rozstało |
rozstaliście się +(e)ście się rozstali |
rozstałyście się +(e)ście się rozstały |
3 os. |
rozstał się |
rozstała się |
rozstało się |
rozstali się |
rozstały się |
bezosobnik: rozstano się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
rozstańmy się |
|
2 os. |
rozstań się |
rozstańcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozstałbym się bym się rozstał |
rozstałabym się bym się rozstała |
rozstałobym się bym się rozstało |
rozstalibyśmy się byśmy się rozstali |
rozstałybyśmy się byśmy się rozstały |
2 os. |
rozstałbyś się byś się rozstał |
rozstałabyś się byś się rozstała |
rozstałobyś się byś się rozstało |
rozstalibyście się byście się rozstali |
rozstałybyście się byście się rozstały |
3 os. |
rozstałby się by się rozstał |
rozstałaby się by się rozstała |
rozstałoby się by się rozstało |
rozstaliby się by się rozstali |
rozstałyby się by się rozstały |
bezosobnik: rozstano by się
bezokolicznik: rozstać się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
rozstawszy się
gerundium: rozstanie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | rozstanie się |
rozstania się |
D. | rozstania się |
rozstań się |
C. | rozstaniu się |
rozstaniom się |
B. | rozstanie się |
rozstania się |
N. | rozstaniem się |
rozstaniami się |
Ms. | rozstaniu się |
rozstaniach się |
W. | rozstanie się |
rozstania się |
odpowiednik aspektowy: rozstawać się
Składnia
Rz osobowy | + | rozstać się | + |
z CZYM
|