UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kruchy

Chronologizacja

XVI w., Bor
1588, Bańk

Pochodzenie

płn. psł. *kruchъ 'łamiący się, łamliwy, łatwo się kruszący'

1. szkło

Definicja

nietrwały i łatwo ulegający złamaniu lub skruszeniu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

kruchy materiał; lód; krucha skała; sałata; filiżanka, porcelana; kruche drewno, szkło; kruche kości, naczynka krwionośne, paznokcie, włosy
kruchy jak porcelana; jak szkło
kruchy i łamliwy

Cytaty

	[...] matka wydobyła z pawlacza kryształowy wazon, swój prezent ślubny, który ukryła przed laty bojąc się, że ktoś z domowników potraktuje kruche szkło bez należytej ostrożności. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: As w rękawie, 1998
	Osobom, które narzekają na kruche naczynka, zaleca się codzienne przyjmowanie rutinoscorbinu oraz rzucenie palenia. źródło: NKJP: Marta Rudowicz, Współpraca: Beata Kowalczuk, Marta Rudowicz, Współpraca: Beata Kowalczuk, kosmetyczka; Mirosław Maćkowiak: Twarz bez skazy, Cosmopolitan
	Załamał się, gdy lekarze wykryli u niego osteoporozę. Choroba ta powoduje, że wapń znika z kości, przez co stają się one coraz kruchsze i łamliwe. źródło: NKJP: None: Czekając na wyrok, Dziennik Polski, 2002-05-10
	Z trudności wyprawy wszyscy zdawali sobie sprawę. Nikt jeszcze nie przeszedł północnej ściany Małego Jaworowego Szczytu. Wiedziano, że skała tam krucha, łamliwa, a płyty pod turnią szczytową pozbawione chwytów i stopni, prawie niedostępne. źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008
	Topole posiadają kruche i miękkie drewno, przez co podatne są na infekcje grzybowe i szybko próchnieją. Podczas silnych wiatrów narażone są na złamania, szczególnie te o rozłożystych konarach. źródło: NKJP: Stowarzyszenie Ekologów „Pro Natura”: Ekolodzy bronią drzew, Nowiny Raciborskie, 2005-11-29

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha
D.	kruchego	kruchego	kruchego	kruchego	kruchej
C.	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchej
B.	kruchego	kruchego	kruchy	kruche	kruchą
N.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchą
Ms.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchej
W.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krusi	krusi	kruche	kruche
D.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
C.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym
B.	kruchych	kruchych	kruchych	kruche
N.	kruchymi	kruchymi	kruchymi	kruchymi
Ms.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
W.	krusi	krusi	kruche	kruche

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchszy	kruchszy	kruchszy	kruchsze	kruchsza
D.	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszej
C.	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszej
B.	kruchszego	kruchszego	kruchszy	kruchsze	kruchszą
N.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszą
Ms.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kruchsi	kruchsi	kruchsze	kruchsze
D.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych
C.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym
B.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchsze
N.	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi
Ms.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

2. ciastko

Definicja

zrobiony ze specjalnego ciasta, które łatwo się kruszy po upieczeniu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

kruchy spód; krucha babeczka; kruche ciasteczko, ciastko; kruche pierożki, rogaliki

Cytaty

Z tego ciasta można robić zarówno ciastka przeciskane przez maszynkę, jak i spody do szarlotek, sernika, nadziewane dżemem lub konfiturami pierożki, kruche babeczki do różnych nadzień itp.

źródło: NKJP: Sama słodycz, Polityka, 2005-05-28

Zaskakująco smakowite okazały się tarty [...], czyli pory, wędzonka lub cebula, zapiekane na cienkim kruchym spodzie, w czymś na kształt wybornego omletu.

źródło: NKJP: Piotr Bikont: Jadłem w..., Gazeta Wyborcza, 1992-12-04

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha
D.	kruchego	kruchego	kruchego	kruchego	kruchej
C.	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchej
B.	kruchego	kruchego	kruchy	kruche	kruchą
N.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchą
Ms.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchej
W.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krusi	krusi	kruche	kruche
D.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
C.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym
B.	kruchych	kruchych	kruchych	kruche
N.	kruchymi	kruchymi	kruchymi	kruchymi
Ms.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
W.	krusi	krusi	kruche	kruche

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchszy	kruchszy	kruchszy	kruchsze	kruchsza
D.	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszej
C.	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszej
B.	kruchszego	kruchszego	kruchszy	kruchsze	kruchszą
N.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszą
Ms.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kruchsi	kruchsi	kruchsze	kruchsze
D.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych
C.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym
B.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchsze
N.	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi
Ms.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

3. mięso

Definicja

po przyrządzeniu miękki, pozbawiony włókien i łatwy do jedzenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

krucha kaczka, przepiórka; pieczeń; kruche mięso
kruche i soczyste

Cytaty

	Trzymanie mięsa w aromatycznej zalewie służy poprawie jego smaku, ma działanie konserwujące, a przede wszystkim sprawia, że mięso robi się kruche i soczyste. źródło: NKJP: Juliusz Podolski: Królik władcą, Gazeta Poznańska, 2005-11-04
	[...] krucha i miękka pieczeń wołowa wcale nie jest trudna. źródło: Internet
	Za najbardziej [...] udaną przygodę uważam przepiórki w sosie mandarynkowym, zaskakująco soczyste i kruche [...]. źródło: NKJP: Piotr Bikont: Jadłem w dobrym towarzystwie, Gazeta Wyborcza, 1997-04-18
	Powieś kaczkę w chłodnym i przewiewnym miejscu na 4 godziny. Dzięki temu kaczka po pekińsku będzie bardziej krucha. źródło: Internet

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha
D.	kruchego	kruchego	kruchego	kruchego	kruchej
C.	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchej
B.	kruchego	kruchego	kruchy	kruche	kruchą
N.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchą
Ms.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchej
W.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krusi	krusi	kruche	kruche
D.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
C.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym
B.	kruchych	kruchych	kruchych	kruche
N.	kruchymi	kruchymi	kruchymi	kruchymi
Ms.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
W.	krusi	krusi	kruche	kruche

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchszy	kruchszy	kruchszy	kruchsze	kruchsza
D.	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszej
C.	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszej
B.	kruchszego	kruchszego	kruchszy	kruchsze	kruchszą
N.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszą
Ms.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kruchsi	kruchsi	kruchsze	kruchsze
D.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych
C.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym
B.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchsze
N.	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi
Ms.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

4. chłopiec

Definicja

książk.

drobny, delikatny, sprawiający wrażenie słabego i budzący troskę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Połączenia

kruchy chłopiec, człowiek; krucha dziewczynka, istota, kobieta, staruszka; dłoń; kruche ciało, ramię, zdrowie
kruchy i bezbronny; kruchy i słaby; drobny i kruchy

Cytaty

Była to delikatna dziewczyna, krucha i wątłej budowy, garbiła się dźwigając dużą felczerską torbę.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1998

Matka zawsze z właściwą sobie dobrocią i miłością zdejmowała ze mnie ciężar odpowiedzialności, podejmowała za mnie decyzję w przeświadczeniu, że kruchą istotę, skoro pojawiła się na świecie w tak cudowny sposób, trzeba przed tym światem bezwarunkowo chronić, strzec przed jego pułapkami i chorobami, osłaniać przed zakusami młodzieńczego buntu.

źródło: NKJP: Radosław Kobierski: Harar, 2005

[...] stwierdziliśmy z radością i wzruszeniem, że choć wydaje się bardziej kruchy i przybyło mu parę zmarszczek, to timbre głosu pozostał ten sam!

źródło: NKJP: A.Fidrysiak: Do dziś nie pozbyłem się tęsknoty za Leśniewem..., Tygodnik Ciechanowski, 2006-07-01

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha
D.	kruchego	kruchego	kruchego	kruchego	kruchej
C.	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchej
B.	kruchego	kruchego	kruchy	kruche	kruchą
N.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchą
Ms.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchej
W.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krusi	krusi	kruche	kruche
D.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
C.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym
B.	kruchych	kruchych	kruchych	kruche
N.	kruchymi	kruchymi	kruchymi	kruchymi
Ms.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
W.	krusi	krusi	kruche	kruche

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchszy	kruchszy	kruchszy	kruchsze	kruchsza
D.	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszej
C.	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszej
B.	kruchszego	kruchszego	kruchszy	kruchsze	kruchszą
N.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszą
Ms.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kruchsi	kruchsi	kruchsze	kruchsze
D.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych
C.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym
B.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchsze
N.	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi
Ms.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

5. uczucie

Definicja

książk.

taki, który łatwo może ulec zniszczeniu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

kruchy fundament czegoś, rozejm; krucha psychika; równowaga; stabilność; wolność; granica czegoś; koalicja; kruche poczucie własnej wartości, uczucie, zaufanie
kruchy i nietrwały; kruchy i pozorny; kruchy i wątły

Cytaty

Arabia Saudyjska wydaje się więc oazą stabilności. Niestety, jest to równowaga krucha i pozorna. W rzeczywistości rozrywany wewnętrznymi animozjami Dom Saudów (takim mianem określa się saudyjską monarchię) drży w posadach.

źródło: NKJP: Robert Stefanicki: Jak zostać królem Arabii, Ozon, 2005

Mimo bolesnych incydentów [...] nie ma zwiększenia aktywności terrorystycznej na świecie. Wręcz przeciwnie - w Izraelu do ubiegłego tygodnia utrzymywał się kruchy rozejm.

źródło: NKJP: Dariusz Rosiak: Stan świata tego lata, Polityka, 2003-08-23

Miłość to uczucie kruche, wrażliwe, nietrwałe. Wymaga stałej pielęgnacji i troski.

źródło: NKJP: Ryszard Smoliński: Najgorsza jest ta niepewność, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-11-10

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha
D.	kruchego	kruchego	kruchego	kruchego	kruchej
C.	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchemu	kruchej
B.	kruchego	kruchego	kruchy	kruche	kruchą
N.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchą
Ms.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym	kruchej
W.	kruchy	kruchy	kruchy	kruche	krucha

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krusi	krusi	kruche	kruche
D.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
C.	kruchym	kruchym	kruchym	kruchym
B.	kruchych	kruchych	kruchych	kruche
N.	kruchymi	kruchymi	kruchymi	kruchymi
Ms.	kruchych	kruchych	kruchych	kruchych
W.	krusi	krusi	kruche	kruche

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kruchszy	kruchszy	kruchszy	kruchsze	kruchsza
D.	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszego	kruchszej
C.	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszemu	kruchszej
B.	kruchszego	kruchszego	kruchszy	kruchsze	kruchszą
N.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszą
Ms.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kruchsi	kruchsi	kruchsze	kruchsze
D.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych
C.	kruchszym	kruchszym	kruchszym	kruchszym
B.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchsze
N.	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi	kruchszymi
Ms.	kruchszych	kruchszych	kruchszych	kruchszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

Frazeologizmy

kruche ciasto
ktoś stąpa po kruchym lodzie

Data ostatniej modyfikacji: 26.05.2014