Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *gǫsь 'gęś'
1.a ptak
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta domowe i hodowlane
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | ptak |
Połączenia
- biała, dzika gęś
- gęsi i indyki, gęsi i kaczki, gęsi i kozy, gęsi i krowy, gęsi i kury, gęsi i świnie
- szyja; klucz, stado; gatunek; hodowla; tucz gęsi
- gęś gęga
- hodować; pasać, paść; skubać gęsi
Cytaty
|
Dzika gęś matka z wielkim oddaniem opiekuje się pisklętami. Aż pewnego dnia – jakby w nią diabeł wstąpił – raptem zaczyna swoje dzieci dziobać, szturchać, głodzić i wypychać z gniazda! źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008 |
|
|
Wstaje, gdy kogut zapieje. Karmi dwa psy, kury, gęsi, krowy i siedem świń. Prace gospodarcze zajmują mu resztę godzin. źródło: NKJP: Jarosław Sulikowski: Samotnik z wyboru, Gazeta Wrocławska, 2001-11-05 |
|
|
Najodleglejsze wspomnienia Wacka łączyły się z łąkami wsi podlubelskiej Bystrzejowice, w której się urodził i gdzie jako dziecko wraz ze starszymi braćmi pasał gęsi i krowy bogatszych sąsiadów. źródło: NKJP: Maria Rutkiewicz: Znaki na murze, Polityka, nr 20, 1980 |
|
|
U nas chowało się dużo gęsi, z przeznaczeniem na pierzyny, poduszki dla Jagody, Leonki, kiedy będą za mąż wychodziły. Do tego matka chciała, żeby miały puchowe, a na to trzeba gęsi a gęsi. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | gęś |
gęsi |
|
| D. | gęsi |
gęsi |
|
| C. | gęsi |
gęsiom |
|
| B. | gęś |
gęsi |
|
| N. | gęsią |
gęsiami gęśmi |
|
| Ms. | gęsi |
gęsiach |
|
| W. | gęsi |
gęsi |
1.b mięso
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- gęś pieczona
Cytaty
|
Drugi dzień świąt był wyjątkowy pod wieloma względami szczególnie dla mnie. Na obiad jedliśmy wtedy pieczoną gęś z modrą kapustą i kluskami. źródło: NKJP: Katarzyna Piotrowiak: Choinki przemycało się w workach, Dziennik Zachodni, 2009-12-23 |
|
|
Asystent kryminalny zabrał się do pasztetu z gęsi. Konsumowanie delikatnego mięsnego miąższu przerwał mu kelner Manzke. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Widma w mieście Breslau, 2005 |
|
|
Cuchnęło zwęgloną sierścią, łojem, przypaloną cebulą i smalcem z gęsi. źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | gęś |
gęsi |
|
| D. | gęsi |
gęsi |
|
| C. | gęsi |
gęsiom |
|
| B. | gęś |
gęsi |
|
| N. | gęsią |
gęsiami gęśmi |
|
| Ms. | gęsi |
gęsiach |
|
| W. | gęsi |
gęsi |
2. kobieta
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
Połączenia
- głupia gęś
Cytaty
|
Sławek mieszka w Poznaniu (aha!!!), albo pod Poznaniem, i ma żonę Bernadettę, głupią gęś … Dawid powiedział do niej w obecności Sławka: „Bernadetto, ja zupełnie nie wiem, co ty do mnie mówisz, ty się skup i pomyśl najpierw, co chcesz powiedzieć, a potem mów, bo tak to jest tylko strata czasu…” Sławek był bardzo zażenowany tą sceną, ale milczał. źródło: NKJP: Krystian Lupa: Podglądania, 2003 |
|
|
Najcieplej, o ile pan Bazyli jest w stanie wyrażać się o kimś ciepło, mówił o tej drugiej kobiecie z Fordonu. Podobno jest niezłym fachowcem, tyle że w firmie robi za ofiarną gęś. źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Czarna wdowa atakuje, 2009 |
|
|
Poza tym ten typ mógłby stawiać nowe żądania, aby na przykład Kasprzak protegował tę jego głupią, choć niewątpliwie bardzo ładną gęś u innych profesorów albo aby przepuścił ją za rok na maturze. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | gęś |
gęsi |
|
| D. | gęsi |
gęsi |
|
| C. | gęsi |
gęsiom |
|
| B. | gęś |
gęsi |
|
| N. | gęsią |
gęsiami gęśmi |
|
| Ms. | gęsi |
gęsiach |
|
| W. | gęsi |
gęsi |