UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kreska

Chronologizacja

2 połowa XVI w., Bańk
XVI w., Bor

Pochodzenie

Prawdopodobnie derywat od daw. kresić / krysić 'robić kreski, linie, znaczyć kreską' (zob. kreślić).

1. linia

Definicja

krótka linia narysowana na czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

krecha

Połączenia

grubsza, pogrubiona; pionowa, pozioma, prosta, przerywana, ukośna; czarna, czerwona kreska; cienkie, krótkie, wąskie kreski
jedna kreska
grubość kreski
narysować, rysować kreskę
wąski jak kreska, widoczny jak (cienka) kreska

Cytaty

	Na załączonym diagramie kreską pogrubioną zaznaczono najbardziej odpowiednie terminy wykonywania poszczególnych czynności. źródło: NKJP: Dariusz Graszka-Petrykowski: Czyszczenie i zamykanie skrzynek, Las Polski, 2009-06-01
	Wykres składał się z dwóch prostopadłych kresek i krzywej dzwonowej. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001
	Daty zapisywano za pomocą hieroglifów wskazujących jednostki czasu oraz kresek i kropek oznaczających cyfry. źródło: NKJP: Koniec świata według Majów w 2012 roku!, Gazeta Pomorska, 2008-10-21
	Poniżej i obok wyświetlane są odnalezione wyrazy bliskoznaczne. Jeżeli jest ich dużo, są podzielone na grupy tematyczne, oddzielone od siebie poziomymi kreskami. źródło: NKJP: Nowakowski Zdzisław: TAG 3.1 dla opornych, 1995
	Tytuł komiksu (będący zarazem nazwą drużyny) trudno przetłumaczyć na polski – „stick” to kij/patyk, ale tutaj chodzi o nawiązanie do sposobu rysowania: wszystkie postaci mają głowy z kółek, a kończyny z kresek zakończonych mniejszymi kreskami (ang. „stick figure”). źródło: NKJP: Agnieszka Szady, Zabiłem postać gracza i dostałem tylko tę nędzną koszulkę, Esensja, 2009-05-11

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kreska	kreski
D.	kreski	kresek

C.	kresce	kreskom
B.	kreskę	kreski
N.	kreską	kreskami
Ms.	kresce	kreskach
W.	kresko	kreski

2. znak graficzny

Definicja

znak graficzny w formie krótkiej linii, pełniący różne funkcje w piśmie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

kreseczka

Cytaty

Sławna bitwa o myślnik, kreskę między wyrazami, czyli o pisownię nazwy wspólnego państwa: Czechosłowacja, czy jak chcieli Słowacy: Czecho-Słowacja - doprowadziła do jego rozpadu.

źródło: NKJP: Dariusz Wieczorek, Komu korona?, Polityka, 2002-07-20

Od 1 lipca br. obowiązują nowe numery rachunków bankowych. Każde konto bankowe musi mieć ciąg 26 cyfr bez kresek i przerw.

źródło: NKJP: MK, TAKIE JAK W UNII, Nakielski Czas, 2004-07-07

Patrzyła na litery - długie, spiczaste jak wieże kościoła. Zachwycała się miękkością i lekkością kreski nad „ł” w jej imieniu. Wyobrażała sobie białe, miękkie ręce, które trzymają pióro, stawiając te smukłe litery.

źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kreska	kreski
D.	kreski	kresek

C.	kresce	kreskom
B.	kreskę	kreski
N.	kreską	kreskami
Ms.	kresce	kreskach
W.	kresko	kreski

3. sposób rysowania

Definicja

charakterystyczny dla danego artysty sposób rysowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

Połączenia

delikatna, niedbała, ostra, oszczędna, precyzyjna, śmiała, świetna, wyraźna, zdecydowana kreska
rysować jakąś kreską

Cytaty

	Czysta przy całej gęstości, „kaligraficzna” kreska miedziorytów, głębokie, aksamitne tonacje mezzotint urzekają wielką urodą i bogactwem, aby zaraz porazić sugestywnością metafory, w jakiej Jacek Gaj zamyka kondycję świata i człowieka źródło: NKJP: JOLANTA ANTECKA: Grafik z Krakowa, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-09-28
	Autorem grafiki jest chyba jakiś awangardowy artysta. Prosta, bardzo oszczędna kreska, karykaturalne kształty, zgaszone kolory, bardzo niewiele ruchu [...]. źródło: NKJP: Marcin Kaczmarczyk: DER, DIE, DAS - MULTIMEDIALNY KURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO, tytuł Gazeta Wyborcza - KOMPUTER, 1999-04-27
	Początkowo kreska jest dokładna, a ilustracje dopracowane, przez co ogół sprawia wrażenie spokoju i uporządkowania. źródło: NKJP: Paweł Sasko: Dziewczyna z rybą, Esensja, 2008-10
	Projekty Aleksandry Sell-Walter, świetnie rysowane, czasem graficzne, innym razem prowadzone bogatą kreską, zaświadczają że autorka należy do tego pokolenia scenografów, które literaturę sceny zna nie z widzenia i słyszenia, ale z bardzo wnikliwej lektury. źródło: NKJP: Teatr ogromny pani Aleksandry, Dziennik Polski - Kultura, 2002-01-10
	Dość nieporadny w kresce czy kompozycji, skupiał się przede wszystkim – z zadowalającym, ale nie rewelacyjnym skutkiem – na barwach i światłocieniu. źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Przewodnik po rynku malarstwa, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kreska	kreski
D.	kreski	kresek

C.	kresce	kreskom
B.	kreskę	kreski
N.	kreską	kreskami
Ms.	kresce	kreskach
W.	kresko	kreski

4. na skali

Definicja

pozioma linia na skali urządzeń mierniczych, wyznaczająca kolejny stopień

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

synonimy:

kreseczka

Połączenia

wzrost o kreskę, o parę kresek
podnieść się, spaść o kreskę, o kilka kresek

Cytaty

	W tej chwili kryminalista ma więcej praw niż ofiara przestępstwa. Na przestępcę chucha się i dmucha, każdy wzrost temperatury o kreskę jest pilnie notowany. źródło: NKJP: Kto nas tak urządził?, Dziennik Polski - Magazyn, 1998-09-17
	Ojciec zmierzył mu temperaturę. Miał trzydzieści siedem z kreskami. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	W nocy z soboty na niedzielę słupek rtęci w termometrach spadł do osiemnastu kresek poniżej zera. źródło: NKJP: (my): Bydgoszcz: Bydgoszcz. Pomimo mrozu autobusy jeżdżą normalnie, Gazeta Pomorska, 2010-01-24
	Poziome kreski w lewym polu wyświetlacza to skala czasu informująca, przez ile sekund będzie jeszcze wyświetlany aktualny ciąg cyfr. Każda kreska odpowiada 10 sekundom. źródło: NKJP: Artur Negri: Bankowość internetowa, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2000-08-02
	Zwiększyła poziom dźwięku o trzy kreski. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewsk: Domofon, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kreska	kreski
D.	kreski	kresek

C.	kresce	kreskom
B.	kreskę	kreski
N.	kreską	kreskami
Ms.	kresce	kreskach
W.	kresko	kreski

5. w alfabecie Morse'a

Definicja

znak w alfabecie Morse'a odpowiadający długiemu sygnałowi elektrycznemu

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

kropka i kreska

Cytaty

Kropka i kreska, inaczej krótszy i dłuższy sygnał, wraz z przerwą w nadawaniu były podstawowymi sygnałami transmisji.

źródło: NKJP: Tomasz Goban-Klas: Media i komunikowanie masowe : teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, 1999

Niektóre szyfry i kody zyskują nobilitację i nazwę „alfabetu”. Tak stało się z kodem kropek i kresek Samuela Morse’a, który znamy jako alfabet Morse’a [...].

źródło: NKJP: Adam Synowiec: Łamigłówki do rozwiązania, Dziennik Zachodni, 2006-03-20

Morse stworzył za to alfabet, w którym każdej literze odpowiadał układ kropek i kresek, w czasie transmisji zastępowała je seria długich i krótkich sygnałów elektrycznych.

źródło: NKJP: Jarosław Antkiewicz: Wiadomości na odległość, Focus. Poznać i zrozumieć świat, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kreska	kreski
D.	kreski	kresek

C.	kresce	kreskom
B.	kreskę	kreski
N.	kreską	kreskami
Ms.	kresce	kreskach
W.	kresko	kreski

6. porcja narkotyku

Definicja

środ.

w języku narkomanów: porcja narkotyku w proszku, rozsypana w ten sposób, że tworzy cienką linię na jakiejś powierzchni, z której można ją wciągnąć przez nos

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	krecha
	hiperonimy:	działka

Połączenia

wciągnąć kreskę

Cytaty

Chłopcy piją [...] wódkę z gruszek prosto ze strefy wolnocłowej, palą dżointy i wciągają kreski z ketaminy.

źródło: NKJP: Max Cegielski:Masala, 2002

A chłopaki chcą żyć jak ludzie. Mieć na buty, na koszulkę Nike, rower, skręta, kreskę amfy.

źródło: NKJP: Igor T. Miecik: To się tak nie skończy, 2003-07-12

Kiedyś kupiłem gram za 30 zł i w jeden wieczór sam to obrobiłem. Jedna kreska dawała może godzinę lekkiego pobudzenia.

źródło: Internet: hyperreal.info/talk

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kreska	kreski
D.	kreski	kresek

C.	kresce	kreskom
B.	kreskę	kreski
N.	kreską	kreskami
Ms.	kresce	kreskach
W.	kresko	kreski

7. w wyścigu

Definicja

sport. pot.

linia wyznaczająca metę w wyścigach sportowych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport miejsca związane ze sportem

Połączenia

pokonać, wyprzedzić kogoś, zwyciężyć na kresce

Cytaty

Rafał Dobrucki stoczył kapitalny pojedynek z Gregiem Hancockiem i pokonał Amerykanina na kresce .

źródło: NKJP: Ligi żużlowe, Gazeta Poznańska, 2002-04-22

Próby ucieczek nie udawały się śmiałkom, m.in. na 500 metrów przed kreską została zlikwidowana ucieczka 5-osobowej grupy kolarzy .

źródło: NKJP: Triumf Rutkiewicza, Dziennik Polski, 2006-08-07

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kreska	kreski
D.	kreski	kresek

C.	kresce	kreskom
B.	kreskę	kreski
N.	kreską	kreskami
Ms.	kresce	kreskach
W.	kresko	kreski

Frazeologizmy

gruba kreska
kreska ułamkowa
ktoś jest nad kreską
ktoś jest pod kreską
ktoś postawił kreskę na kimś
ktoś stawia kreskę na kimś
na kreskę
nakreślony jakąś kreską
narysowany jakąś kreską
nakreślony jakąś kreską
narysowany jakąś kreską
o z kreską
przyszła kryska na kogoś
przyszła kreska na kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 19.04.2015