Chronologizacja
XIV w., Bańk
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
rzygam |
rzygamy |
|||
2 os. |
rzygasz |
rzygacie |
|||
3 os. |
rzyga |
rzygają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rzygałem +(e)m rzygał |
rzygałam +(e)m rzygała |
rzygałom +(e)m rzygało |
rzygaliśmy +(e)śmy rzygali |
rzygałyśmy +(e)śmy rzygały |
2 os. |
rzygałeś +(e)ś rzygał |
rzygałaś +(e)ś rzygała |
rzygałoś +(e)ś rzygało |
rzygaliście +(e)ście rzygali |
rzygałyście +(e)ście rzygały |
3 os. |
rzygał |
rzygała |
rzygało |
rzygali |
rzygały |
bezosobnik: rzygano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę rzygał będę rzygać |
będę rzygała będę rzygać |
będę rzygało będę rzygać |
będziemy rzygali będziemy rzygać |
będziemy rzygały będziemy rzygać |
2 os. |
będziesz rzygał będziesz rzygać |
będziesz rzygała będziesz rzygać |
będziesz rzygało będziesz rzygać |
będziecie rzygali będziecie rzygać |
będziecie rzygały będziecie rzygać |
3 os. |
będzie rzygał będzie rzygać |
będzie rzygała będzie rzygać |
będzie rzygało będzie rzygać |
będą rzygali będą rzygać |
będą rzygały będą rzygać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
rzygajmy |
|
2 os. |
rzygaj |
rzygajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rzygałbym bym rzygał |
rzygałabym bym rzygała |
rzygałobym bym rzygało |
rzygalibyśmy byśmy rzygali |
rzygałybyśmy byśmy rzygały |
2 os. |
rzygałbyś byś rzygał |
rzygałabyś byś rzygała |
rzygałobyś byś rzygało |
rzygalibyście byście rzygali |
rzygałybyście byście rzygały |
3 os. |
rzygałby by rzygał |
rzygałaby by rzygała |
rzygałoby by rzygało |
rzygaliby by rzygali |
rzygałyby by rzygały |
bezosobnik: rzygano by
bezokolicznik: rzygać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
rzygając
gerundium: rzyganie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | rzyganie |
rzygania |
D. | rzygania |
rzygań |
C. | rzyganiu |
rzyganiom |
B. | rzyganie |
rzygania |
N. | rzyganiem |
rzyganiami |
Ms. | rzyganiu |
rzyganiach |
W. | rzyganie |
rzygania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: rzygający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rzygający |
rzygający |
rzygający |
rzygające |
rzygająca |
D. | rzygającego |
rzygającego |
rzygającego |
rzygającego |
rzygającej |
C. | rzygającemu |
rzygającemu |
rzygającemu |
rzygającemu |
rzygającej |
B. | rzygającego |
rzygającego |
rzygający |
rzygające |
rzygającą |
N. | rzygającym |
rzygającym |
rzygającym |
rzygającym |
rzygającą |
Ms. | rzygającym |
rzygającym |
rzygającym |
rzygającym |
rzygającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rzygający |
rzygający |
rzygające |
rzygające |
D. | rzygających |
rzygających |
rzygających |
rzygających |
C. | rzygającym |
rzygającym |
rzygającym |
rzygającym |
B. | rzygających |
rzygających |
rzygających |
rzygające |
N. | rzygającymi |
rzygającymi |
rzygającymi |
rzygającymi |
Ms. | rzygających |
rzygających |
rzygających |
rzygających |
odpowiednik aspektowy: rzygnąć
Pochodzenie
psł. *rygati 'głośno wypuszczać przez gardło gazy z żołądka'
Niejasne przejście *ry- > *ri- w niektórych językach słow. (poza polszczyzną także w języku czeskim i staro-cerkiewno-słowiańskim) wobec ros. rygátь
1. wymiotować
Definicja
Noty o użyciu
Przez niektóre osoby wyraz uznawany za niestosowny, a nawet wulgarny.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób
Relacje znaczeniowe
synonimy: | chlustać, haftować, ktoś jedzie do Rygi, womitować, wymiotować, zwracać |
Połączenia
- rzygać jak kot
Cytaty
- Znowu rzygałem - przyznał się żałośnie. - I ciągle mi zimno. - Coś cię boli? - Brzuch. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem. Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu. Księga I, cz 1, 2005 |
|
Kiedy schodził poniżej półtora promila, dostawał alkoholowej padaczki. I strasznie rzygał. Rzygał do krwi, do zdarcia gardła. Rzygał tak, że nie mógł mówić, a co dopiero śpiewać. To oczywiste, że musiał się napić. źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Przerwana pętla, Polityka, 2009-09-05 |
|
Obrzydzenie brało patrzeć na nich wszystkich. Palili konopie, rzygali na siebie. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997 |
Składnia
+ | rzygać | + |
(CZYM)
|
2. lawą
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Cytaty
Ostatnia erupcja Etny wygasła zaledwie tydzień temu. Wulkan rzygał gazami, skałami i lawą przez kilkanaście dni. źródło: NKJP: Andrzej Makowiecki: Życie i interesy w sąsiedztwie strumieni lawy..., Express Ilustrowany, 2002-11-09 |
|
Zachwiała się w nas ufność i spokój codziennego dnia, jesteśmy sami wpośród wód i tylko blaszana rynna wściekle rzyga wodą deszczową, jak gargulec katedry Notre-Dame, i znów zatnie deszczem po ścianach domu, i wiatr przygnie drzewka wiśniowe w ogrodzie. źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabel: opowiadania i reportaże, 2007 |
|
– Kiedy zaś wracałam spod Częstochowy, wywaliło śrubę spod tłumika. Zaczęło dymić i rzygać olejem. źródło: NKJP: Iza Salamon: Z silnikiem między nogami, Trybuna Śląska, 2001-12-28 |
Składnia
+ | rzygać | + |
CZYM
|
3. pracą
Definicja
Noty o użyciu
Przez niektóre osoby wyraz uznawany za niestosowny, a nawet wulgarny.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Cytaty
Niestety, młode dziewczyny z Żor mają wyraźnie dość ekstraklasy i zostały rozgromione przez kolejnego rywala. – Dziewczyny po prostu rzygają piłką ręczną – wyraził się nawet dosadnie trener Kamiński. źródło: NKJP: (tocha): Dziewczyny mają dość,Trybuna Śląska, 2003-04-14 |
|
– Oba tytuły są cenne, ale ten smakuje jak ciepła bułeczka. Jest zdobyty z „naszą” drużyną – śmieje się. – Już rzygam tymi tytułami. źródło: NKJP: Stefan Leśniowski: Zespół skąpany w szampanie, Gazeta Krakowska, 2007-03-22 |
|
Sama już, za przeproszeniem, rzygam swoją pracą. źródło: Internet: f.kafeteria.pl |
Składnia
+ | rzygać | + |
CZYM
|