UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pokusa

Chronologizacja

XIV w., Bor

Pochodzenie

Rzeczownik odczasownikowy od dawnego przedrostkowego pokusić 'doświadczyć kogoś, poddać próbie; przesłuchać, wypytać; skosztować, doświadczyć czegoś na sobie'; zob. kusić

1.a stan psychiczny

Definicja

stan psychiczny osoby, która ma wielką i trudną do opanowania chęć zrobienia czegoś, czego nie powinna robić, bo jest to złe lub nierozsądne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • nieodparta, nieprzeparta, silna; duża, ogromna, wielka; diabelska, grzeszna, szatańska pokusa; cielesne, materialne; złe pokusy
  • pokusa picia, powrotu do nałogu, samobójstwa, sięgnięcia po alkohol (kieliszek, papierosa...); rezygnacji, ucieczki, zdrady; korupcji, manipulowania kimś/czymś, nadużycia władzy (zaufania...); łatwego zarobku (wzbogacenia się, życia...), skorzystania z czegoś, szukania łatwego zarobku, szybkich pieniędzy, zdobycia wielkich pieniędzy (władzy...); gwiazdorstwa, zdobycia sławy
  • pokusa !?do grzechu, !?do korupcji, !?do nadużyć, !?do złego
  • sytuacja pokusy
  • wolny od pokusy
  • dręczy kogoś, istnieje pokusa, aby/żeby...
  • doznawać; uniknąć/unikać pokusy
  • oprzeć się/opierać się; ulec/ulegać pokusie
  • czuć, mieć, odczuwać; rodzić, stwarzać; odrzucić/odrzucać, przezwyciężyć, zwalczyć/zwalczać pokusę; opanować, pokonać pokusy
  • walczyć z pokusą

Cytaty

Dopuścili się jednak przy tym zbrodni świętokradztwa. Ulegając grzesznej pokusie ciekawości, zajrzeli do skrzyni, by przekonać się, co się w niej znajduje.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996

Świętość kojarzy się nam tylko z całkowitym umartwieniem ciała i zmysłów. Jeśli św. Franciszek - to ten tarzający się w śniegu, aby zwalczyć cielesne pokusy.

źródło: NKJP: Jarosław Zalesiński: Szaleństwo i miłość, Dziennik Bałtycki, 2001-02-16

[...] miał przez kilkanaście sekund dziką pokusę, aby wyciągnąć pasek ze spodni i dla postrachu potrząsnąć nad nią.

źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004

Zwykle życie jest długie i daje wiele możliwości zarobienia sporych kwot w uczciwy sposób. Niemniej istnieje pokusa !?do tego, by szybko pomnażać fortunę, często z pogwałceniem prawa.

źródło: NKJP: Ireneusz Stajer: Kosztem szefa, Dziennik Zachodni, 2003-07-18

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pokusa
pokusy
D. pokusy
pokus
C. pokusie
pokusom
B. pokusę
pokusy
N. pokusą
pokusami
Ms. pokusie
pokusach
W. pokuso
pokusy

Składnia

bez ograniczeń + pokusa +
CZEGO
bez ograniczeń + pokusa +
żeby ZDANIE
bez ograniczeń + pokusa +
!?do CZEGO

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: pokusa do czego.

1.b przyczyna stanu

Definicja

to, co rodzi w kimś pokusę - stan psychiczny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

  • duża pokusa; złe pokusy
  • pokusy szatana; ciała; świata, życia
  • pokusa dla człowieka, dla dorosłych; dla wandali, dla włamywaczy, dla złodziei; dla władzy
  • pokusy czyhają na kogoś
  • uniknąć/unikać pokus
  • coś jest, coś stało się/staje się pokusą
  • narażony, wystawiony na pokusy

Cytaty

Żyjąc w świecie, narażeni są na wiele trudności, które należy przezwyciężyć. Pokusy świata i jego zasadzki czyhają na nich zewsząd, nieraz i we własnej rodzinie.

źródło: NKJP: Ewa Halewska: Dawanie świadectwa, Nowiny Raciborskie, 2006-12-19

- Dla człowieka, który siedzi w więzieniu i przez dwa lata widzi tylko wybite klepisko i mury, pokusą staje się wszystko - przestrzeń, ludzie, przyjaciele, widok zielonej trawki.

źródło: NKJP: Krystyna Jagiełło: Dziedzice bezprawnej wolności, 2007

– Na całym świecie podobne akademie powstają w takich miejscach. Dzięki temu można uniknąć pokus wielkomiejskiego życia i skupić się na nauce – podkreśla Krzysztof Penderecki.

źródło: NKJP: (anmi): Spełnia się marzenie mistrza, Gazeta Krakowska, 2006-08-29

Chojnickiej policji udało się ostatnio przedstawić zarzuty grupie przestępczej, która włamywała się do altanek. Zimą domki letniskowe są pokusą dla złodziei.

źródło: NKJP: Monika Garstecka: Czajniki i rowery, Dziennik Bałtycki, 1999-03-23

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. pokusa
pokusy
D. pokusy
pokus
C. pokusie
pokusom
B. pokusę
pokusy
N. pokusą
pokusami
Ms. pokusie
pokusach
W. pokuso
pokusy
Data ostatniej modyfikacji: 06.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj