UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

syknąć

Chronologizacja

1743, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. syknę
sykniemy
2 os. sykniesz
sykniecie
3 os. syknie
sykną

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. syknąłem
+(e)m syknął
syknęłam
+(e)m syknęła
syknęłom
+(e)m syknęło
syknęliśmy
+(e)śmy syknęli
syknęłyśmy
+(e)śmy syknęły
2 os. syknąłeś
+(e)ś syknął
syknęłaś
+(e)ś syknęła
syknęłoś
+(e)ś syknęło
syknęliście
+(e)ście syknęli
syknęłyście
+(e)ście syknęły
3 os. syknął
syknęła
syknęło
syknęli
syknęły

bezosobnik: syknięto

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. syknijmy
2 os. syknij
syknijcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. syknąłbym
bym syknął
syknęłabym
bym syknęła
syknęłobym
bym syknęło
syknęlibyśmy
byśmy syknęli
syknęłybyśmy
byśmy syknęły
2 os. syknąłbyś
byś syknął
syknęłabyś
byś syknęła
syknęłobyś
byś syknęło
syknęlibyście
byście syknęli
syknęłybyście
byście syknęły
3 os. syknąłby
by syknął
syknęłaby
by syknęła
syknęłoby
by syknęło
syknęliby
by syknęli
syknęłyby
by syknęły

bezosobnik: syknięto by

bezokolicznik: syknąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: syknąwszy

gerundium: syknięcie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. syknięcie
syknięcia
D. syknięcia
syknięć
C. syknięciu
syknięciom
B. syknięcie
syknięcia
N. syknięciem
syknięciami
Ms. syknięciu
syknięciach
W. syknięcie
syknięcia

odpowiedniki aspektowe: syczeć , sykać

Pochodzenie

Zob. syczeć

1. z bólu

Definicja

pot. 
wydać odgłos przypominający wydłużone wymawianie głoski s

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zasyczeć

Połączenia

  • wąż syknął; para syknęła
  • syknąć z bólu

Cytaty

Niestety, kocioł nie wybuchł, bo się otworzył zawór bezpiecznika i tylko para z boku cienko syknęła.

źródło: NKJP: Tomek Tryzna: Idź kochaj i niech ci nie pomoże żadna na ziemi rzecz, 2010

Ktoś uderzył go w nerkę. Syknął z bólu i odwrócił się.

źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010

- Tss... - syknął nagle Ringo. - Posłuchajcie! Grają tę fantastyczną piosenkę!

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001

W dogasającym ogniu czasem coś syknie, trzaśnie, wyskoczy płomyk i schowa się.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem : (Francja 1940-1944), 1957

2. ze złością

Definicja

książk. 
powiedzieć coś przez zaciśnięte usta lub zęby, wyrażając emocje takie jak złość czy niechęć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

  • syknąć przez (zaciśnięte) zęby
  • syknąć ze złością
  • syknąć gniewnie, złośliwie

Cytaty

Otworzył oczy, syknął ze złością: - Idź sobie!

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1996

[...] Pytanie malujące się na twarzach domowników, w tym Killera, zbyła zjadliwym syknięciem, że chodzi o babcię i dziadka oraz ich nieudaną próbę szmuglowania owoców [...]

źródło: NKJP: Dagmara Półtorak: Tak trudno być mną!, 2010

Wrócił mu natychmiast dobry humor, zdążył jeszcze tylko pokazać Marcie język i syknąć: – A ty z nami nie pojedziesz, bo nie umiesz się zachować w przyzwoitym towarzystwie!

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Obciach, 1999

W szkole katedralnej na Wawelu nie chcieli mnie nawet wysłuchać - syknął gniewnie.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006

Składnia

bez ograniczeń + syknąć +
MOWA WPROST
bez ograniczeń + syknąć +
że ZDANIE
Data ostatniej modyfikacji: 05.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj