UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ruszać

Chronologizacja

XIV w., Bańk

Pochodzenie

Zob. ruszyć.

1. do domu

Definicja

zaczynać się przemieszczać w jakimś kierunku we właściwy dla siebie sposób

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

kierowca; pochód; auto, autobus, pociąg, samochód, tramwaj, wóz; winda rusza
ruszać do drzwi, do wyjścia; do kuchni; do domu; do przodu
ruszać na stronę czegoś
ruszać po godzinie
ruszać w piątek, w poniedziałek; w kierunku czegoś; w ślad za kimś/czymś
ruszać z miejsca; z przystanku; z piskiem opon
ruszać naprzód; dalej; natychmiast, jutro; ostro
wstawać i ruszać, wychodzić i ruszać; ruszać i jechać

Cytaty

Nagle kilka zaparkowanych na pętli samochodów rusza z piskiem opon. Dojeżdżają do zakrętu, zawracają z piskiem opon, samochodami zarzuca w drugą stronę i znów gaz, pisk opon aż do najbliższego zakrętu

źródło: NKJP: Ulica Papiernicza w czwartki zamienia się w nielegalny tor wyścigowy, Express Ilustrowany, 2002-05-10

Tymczasem w mieszkaniu Kubiaków Janina ciężko wzdycha i dopiero po chwili rusza do kuchni.

źródło: NKJP: Dariusz Banek: Samo życie, Odcinek 238, 2010

Wyszli w góry wcześniej. O godz. 10 są już wysoko, niemal pod samym szczytem. Idą podzieleni na czteroosobowe grupy. Gdy pierwsza z nich jest już blisko celu, rusza gigantyczna lawina, jedna z większych, jakie zanotowano w polskich Tatrach.

źródło: NKJP: Maciej Kwaśniewski: Pusta przestroga?, Gazeta Krakowska, 2004-01-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

odpowiednik aspektowy: ruszyć

Składnia

ruszać

(SKĄD) + (DOKĄD)

2. lewą ręką

Definicja

sprawiać, że coś zmienia swoje położenie w przestrzeni

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

ruszać głową, nogą, palcem, ramionami, ręką, szczęką, ustami, wąsami

Cytaty

Możesz płynąć z nurtem. Wtedy jest tak łatwo i przepływasz o wiele dalej, prawie nie ruszając rękami.

źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008

Widział, jak prezes rusza ustami, ale nic nie słyszał.

źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999

Jestem mieszkanką bloku przy ul. Koszalińskiej, jednego z tych nieocieplanych, gdzie wiatr rusza firankami w mieszkaniach.

źródło: NKJP: Ilona Kazmierska, Krystyna Mazur, Szok: Listy, Dwutygodnik Szczecinecki, nr 328, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

odpowiednik aspektowy: ruszyć

Składnia

ruszać

CZYM

3. rannego

Definicja

wykonywać określone działania na jakimś obiekcie

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

	Świadkowie opowiadają, że Marek W. po wypadku zachowywał się dziwnie: - Jakby to go w ogóle nie obeszło. Jakby był bez serca. Rozmawiał z jakąś kobietą, nie pozwalał ruszać tego rannego chłopaka. źródło: NKJP: Alicja Bogiel: Płacz po synu, Gazeta Lubuska, 2005
	Przybysze chyba to rozumieli, bo jeden z nich podniósł jakiś przedmiot - chyba jego karabin. Szymaniak wolałby, żeby nikt nie ruszał jego broni, ale w końcu to logiczne - nie będą go podnosić razem z karabinem, bo za ciężko. źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita, 2005
	– Azbest jest groźny, gdy się go rusza – wyjaśniał [...]. źródło: NKJP: Oskar Filipowicz: Ruszać czy zostawić, Trybuna Śląska, 2002-06-04
	Potrącały się, wchodziły sobie w drogę, rzucały na siebie pełne żalu spojrzenia i jedna drugiej zabierała spod ręki czy to talerzyk, czy filiżankę, a nawet milcząco jakby sprzeczały się, nie ruszaj tego, to moje, a ty zabrałaś przedtem moje. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszany	ruszany	ruszany	ruszane	ruszana
D.	ruszanego	ruszanego	ruszanego	ruszanego	ruszanej
C.	ruszanemu	ruszanemu	ruszanemu	ruszanemu	ruszanej
B.	ruszanego	ruszanego	ruszany	ruszane	ruszaną
N.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszaną
Ms.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszani	ruszani	ruszane	ruszane
D.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszanych
C.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym
B.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszane
N.	ruszanymi	ruszanymi	ruszanymi	ruszanymi
Ms.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszanych

odpowiednik aspektowy: ruszyć

Składnia

ruszać

KOGO/CO

4. kogoś ze stanowiska

Definicja

pot.

usuwać kogoś z jakiejś funkcji lub stanowiska, pozbawiając go określonych korzyści

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Ludzie oddają mu swoje majątki, obławia się każdego roku coraz bardziej, robi lewe interesy i stał się odszczepieńcem kościoła. Nawet Watykan nie chce go ruszać, żeby nie narazić się na zemstę tego psychopaty.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszany	ruszany	ruszany	ruszane	ruszana
D.	ruszanego	ruszanego	ruszanego	ruszanego	ruszanej
C.	ruszanemu	ruszanemu	ruszanemu	ruszanemu	ruszanej
B.	ruszanego	ruszanego	ruszany	ruszane	ruszaną
N.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszaną
Ms.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszani	ruszani	ruszane	ruszane
D.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszanych
C.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym
B.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszane
N.	ruszanymi	ruszanymi	ruszanymi	ruszanymi
Ms.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszanych

odpowiednik aspektowy: ruszyć

Składnia

Rz_osobowy

ruszać

KOGO + (SKĄD)

5. temat

Definicja

pot.

zaczynać zajmować się jakiegoś rodzaju zagadnieniem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Cytaty

Ale to rozpętałoby taką dyskusję, że aż się boję ruszać temat.

źródło: NKJP: Indu: Dyskusja wikipedysty:Ganeś/archiwum 3, Wikipedia.pl, 2007-12-28

Jeżeli już ruszamy problem obsługi długu publicznego, to najlepiej byłoby przyjąć takie absurdalne rozwiązanie, że w ogóle go nie spłacamy [...].

źródło: NKJP: Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej: 4 kadencja, 90 posiedzenie, 1 dzień (23.11.2004)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszany	ruszany	ruszany	ruszane	ruszana
D.	ruszanego	ruszanego	ruszanego	ruszanego	ruszanej
C.	ruszanemu	ruszanemu	ruszanemu	ruszanemu	ruszanej
B.	ruszanego	ruszanego	ruszany	ruszane	ruszaną
N.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszaną
Ms.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszani	ruszani	ruszane	ruszane
D.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszanych
C.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym
B.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszane
N.	ruszanymi	ruszanymi	ruszanymi	ruszanymi
Ms.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszanych

odpowiednik aspektowy: ruszyć

Składnia

Rz_osobowy

ruszać

6. budowa

Definicja

pot.

rozpoczynać się w jakimś momencie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

akcja, kampania, program, projekt; festiwal, konkurs; edycja, kolejka; wyprawa; budowa, remont; produkcja, sprzedaż rusza; przygotowania, zapisy; prace; warsztaty; rozgrywki ruszają
ruszać jesienią, wiosną
ruszać od poniedziałku, od wtorku ..., od nowa
ruszać po przerwie

Cytaty

Od poniedziałku rusza akcja „Bezpieczna droga do szkoły”. - Patrole krążyć będą przy 16 szkołach w okolicach ruchliwych ulic - mówi Katarzyna Zdanowska z Zespołu Prewencji Kryminalnej KMP w Łodzi.

źródło: NKJP: (MJ): Przed pierwszym dzwonkiem, Express Ilustrowany, 2003-08-30

- Nasze partnerskie szkoły właśnie w wakacje mają najwięcej potrzeb: ruszają zaplanowane remonty, trwa wakacyjny wypoczynek dzieci.

źródło: NKJP: Beata Sypuła: Nasz procent leży u fiskusa, Dziennik Zachodni, 2009-06-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

odpowiednik aspektowy: ruszyć

7. fabryka

Definicja

pot.

zaczynać prowadzić określoną działalność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

szkoła rusza
ruszać od września

Cytaty

Od września w budynku przy ul. Podleśnej 4 rusza szkoła katolicka.

źródło: NKJP: (tg): Szkoła katolicka startuje od września, Sztafeta nr 06/2008, 2008-02-07

Rusza Muzeum II Wojny Światowej. Powołanie było formalnością, premier zdecydował o tym już ponad miesiąc temu.

źródło: NKJP: kfk: Rusza Muzeum II Wojny Światowej, Gazeta.pl -- Gazeta Wyborcza Trójmiasto, 2008-12-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

odpowiednik aspektowy: ruszyć

8. z robotą

Definicja

pot.

zaczynać zajmować się określonego rodzaju aktywnością

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

ruszać do tańca; do roboty; do ataku, do boju, do walki
ruszać na poszukiwanie; na podbój
ruszać w podróż; w drogę, w trasę; w pogoń

Cytaty

	Jednak nikt nie zgłosił się do przetargu, który miał wyłonić wykonawcę planowanych tam robót. To nie zraziło władz gminy. - I tak ruszamy z robotą. źródło: NKJP: (MAU): Samopomoc w Gruszowie - od jesieni, Dziennik Polski, 2008-07-12
	- Wszyscy bawią się wesoło i to jest najważniejsze - podsumowała Bożena Mielewczyk-Zawada, wójt gminy Przywidz, ruszając do tańca z Karolem Kluczyńskim. źródło: NKJP: Wawrzyniec Rozenberg: Wieczór w małżeńskim szczęściu i radości, Dziennik Bałtycki, 2007-12-21
	Młoda projektantka rusza na podbój świata mody. źródło: NKJP: Z Miechowa na Warsaw Fashion Street, Dziennik Polski, 2008-08-09
	A po wizycie Jelcyna Szewardnadze rusza w dalszą podróż w poszukiwaniu politycznych przyjaciół i tanich kredytów. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Szewardnadze szuka politycznego poparcia i tanich kredytów, Gazeta Wyborcza, 1994-01-25
	Gdy zaczyna się weekend, odpalam swą yamahę i ruszam po przygodę. źródło: NKJP: Stanisław Śmierciak: Kłopotliwa pasja, Gazeta Krakowska, 2007-06-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

odpowiednik aspektowy: ruszyć

Składnia

Rz_osobowy

ruszać

do CZEGO | na CO | po CO | w CO | z CZYM

9. na czołgi

Definicja

pot.

zaczynać atakować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Cytaty

Żołnierze sił rządowych ruszają na partyzancką barykadę przy przejeździe kolejowym.

źródło: NKJP: Mirosław Banasiak: Kuba, Gazeta Wyborcza, 1998-01-09

600 pseudokibiców próbowało wedrzeć się po ósmej wieczorem na stadion bez biletów. Rusza na nich policja, dochodzi do przepychanek, w ruch idą policyjne pałki.

źródło: NKJP: Agata Rowińska, MŻ: Wiocha w stolicy, Super Express, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

odpowiednik aspektowy: ruszyć

Składnia

Rz_osobowy

ruszać

na KOGO/CO

10. kogoś porażka

Definicja

pot.

przejmować się czymś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Cytaty

[...] nie powinien czytać: dobrze wypada wtedy, gdy mówi o tym, co go rusza.

źródło: NKJP: Internet

O czymś, co mnie nie dotyczy, mogę spokojnie opowiadać, nie rusza mnie jednak nadmiernie, nie zmobilizuje mnie do czynu.

źródło: NKJP: Jarosław Kolasiński: Kiedy Rambo ma wychodne..., Pinezka.pl, 2006-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	ruszam	ruszamy
2 os.	ruszasz	ruszacie
3 os.	rusza	ruszają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałem +(e)m ruszał	ruszałam +(e)m ruszała	ruszałom +(e)m ruszało	ruszaliśmy +(e)śmy ruszali	ruszałyśmy +(e)śmy ruszały
2 os.	ruszałeś +(e)ś ruszał	ruszałaś +(e)ś ruszała	ruszałoś +(e)ś ruszało	ruszaliście +(e)ście ruszali	ruszałyście +(e)ście ruszały
3 os.	ruszał	ruszała	ruszało	ruszali	ruszały

bezosobnik: ruszano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę ruszał będę ruszać	będę ruszała będę ruszać	będę ruszało będę ruszać	będziemy ruszali będziemy ruszać	będziemy ruszały będziemy ruszać
2 os.	będziesz ruszał będziesz ruszać	będziesz ruszała będziesz ruszać	będziesz ruszało będziesz ruszać	będziecie ruszali będziecie ruszać	będziecie ruszały będziecie ruszać
3 os.	będzie ruszał będzie ruszać	będzie ruszała będzie ruszać	będzie ruszało będzie ruszać	będą ruszali będą ruszać	będą ruszały będą ruszać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		ruszajmy
2 os.	ruszaj	ruszajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ruszałbym bym ruszał	ruszałabym bym ruszała	ruszałobym bym ruszało	ruszalibyśmy byśmy ruszali	ruszałybyśmy byśmy ruszały
2 os.	ruszałbyś byś ruszał	ruszałabyś byś ruszała	ruszałobyś byś ruszało	ruszalibyście byście ruszali	ruszałybyście byście ruszały
3 os.	ruszałby by ruszał	ruszałaby by ruszała	ruszałoby by ruszało	ruszaliby by ruszali	ruszałyby by ruszały

bezosobnik: ruszano by

bezokolicznik: ruszać

imiesłów przysłówkowy współczesny: ruszając

gerundium: ruszanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ruszanie	ruszania
D.	ruszania	ruszań
C.	ruszaniu	ruszaniom
B.	ruszanie	ruszania
N.	ruszaniem	ruszaniami
Ms.	ruszaniu	ruszaniach
W.	ruszanie	ruszania

imiesłów przymiotnikowy czynny: ruszający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszający	ruszający	ruszający	ruszające	ruszająca
D.	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającego	ruszającej
C.	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającemu	ruszającej
B.	ruszającego	ruszającego	ruszający	ruszające	ruszającą
N.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającą
Ms.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszający	ruszający	ruszające	ruszające
D.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających
C.	ruszającym	ruszającym	ruszającym	ruszającym
B.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszające
N.	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi	ruszającymi
Ms.	ruszających	ruszających	ruszających	ruszających

imiesłów przymiotnikowy bierny: ruszany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ruszany	ruszany	ruszany	ruszane	ruszana
D.	ruszanego	ruszanego	ruszanego	ruszanego	ruszanej
C.	ruszanemu	ruszanemu	ruszanemu	ruszanemu	ruszanej
B.	ruszanego	ruszanego	ruszany	ruszane	ruszaną
N.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszaną
Ms.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ruszani	ruszani	ruszane	ruszane
D.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszanych
C.	ruszanym	ruszanym	ruszanym	ruszanym
B.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszane
N.	ruszanymi	ruszanymi	ruszanymi	ruszanymi
Ms.	ruszanych	ruszanych	ruszanych	ruszanych

odpowiednik aspektowy: ruszyć

Składnia

ruszać

KOGO

Frazeologizmy

coś rusza z martwego punktu
ktoś nie kiwa palcem
ktoś nie rusza palcem
ktoś rusza głową
ktoś rusza mózgiem
ktoś rusza głową
ktoś rusza mózgiem
sumienie rusza kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 19.08.2018