UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ideologia

Chronologizacja

1861, Bańk

Pochodzenie

internac.

ang. ideology

fr. idéologie

niem. Ideologie

gr. idéa 'kształt, wyobrażenie' + gr. lógos 'mowa; słowo'

Definicja

zespół poglądów i przekonań dotyczących świata, życia społecznego i postaw etycznych charakteryzujący określoną grupę ludzi

Wymowa

[ide-o-logja]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  teoria

Połączenia

  • egalitarna, modna, oficjalna, obowiązująca, panująca; radykalna, skrajna, toksyczna, zbrodnicza; burżuazyjna, chrześcijańska, demokratyczna, katolicka, liberalna, prawicowa, rasistowska, świecka; państwowa, partyjna, wroga; czysta ideologia; ideologia faszystowska, feministyczna, komunistyczna, marksistowska, nazistowska, neoliberalna; ekstremistyczne, nowoczesne ideologie; ideologie totalitarne
  • ideologia faszyzmu, marksizmu, nacjonalizmu, nazizmu, ponowoczesności; partii; oświecenia
  • ofiara, wyznawca, zwolennik; upadek, zmierzch ideologii
  • świat bez ideologii
  • wyznawać; dorobić/dorabiać, stworzyć/tworzyć; głosić, propagować; odrzucać ideologię
  • pod presją ideologii, w imię ideologii

Cytaty

Popper dowodził, że ideologie totalitarne, takie jak komunizm i nazizm, mają wspólny element: przypisują sobie posiadanie prawdy absolutnej.

źródło: NKJP: George Soros, Andrzej Guła: Groźba kapitalizmu, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 1998-07-16

Od końca XVIII w., pod wpływem ideologii oświecenia, w czołowych krajach Zachodu zrozumiano, że czystość jest stanem pożądanym i zaczęto wzywać do przestrzegania higieny.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008

Był to początek pogrzebu systemu, zmierzch ideologii. Po Marcu nikt już nie mógł wierzyć w szlachetność celu i czystość intencji przywódców.

źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: W marcu jak w karcu, Polityka, 2003-03-08

Nowe religie, ideologie czy poglądy filozoficzne jedynie zmieniają nasz sposób myślenia i uzasadniania tego, co i tak robimy od wieków w niezwykle powoli ewoluującej postaci.

źródło: NKJP: Roman Godlewski: Natura i kultura, Akant, 2010-01

W PRL rock'n'roll szybko został odgórnie uznany za źródło rozwydrzenia młodzieży i przejaw wrogiej ideologii.

źródło: NKJP: Wiesław Królikowski: Tadeusz Nalepa: Breakout absolutnie, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. ideologia
ideologie
D. ideologii
ideologii
neut
ideologij
char
C. ideologii
ideologiom
B. ideologię
ideologie
N. ideologią
ideologiami
Ms. ideologii
ideologiach
W. ideologio
ideologie

Składnia

bez ograniczeń + ideologia +
(CZEGO)
bez ograniczeń + ideologia +
(JAKA)
Data ostatniej modyfikacji: 19.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj