UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chytry

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *chytrъ 'szybki, zręczny'

1.a przebiegły

Definicja

taki, który radzi sobie w każdej sytuacji i czerpie z niej korzyść dla siebie, postępując przy tym często w sposób, który ma zmylić innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:

cwany, przebiegły, sprytny, szczwany

Połączenia

chytry człowiek, lis
chytry jak lis
chytry i podstępny, chytry i przebiegły, mądry i chytry
bardzo chytry

Cytaty

	Albo że może krąży tu jakiś wariat, jakiś niezwykle chytry i przebiegły cwaniak, który chce się zabawić jej kosztem? źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997
	Człowiek niegłupi, ale bardziej chytry niż mądry, który do niemożliwości załgał się i pogrążył w intrygach - pisał o nim historyk rosyjski Wasyl Kluczewski. źródło: NKJP: Jak Polacy Kreml zdobyli, Dziennik Polski, 2000-10-27
	A w starości był tak chytry jak lis i gdy tylko spostrzegł nadjeżdżających na górze rybaków, w tej chwili zmykał i chował się w swej kryjówce pod wyspą [...]. źródło: NKJP: Hanna Kostyrko, Klechdy domowe, 1995
	Wirus grypy to bardzo chytry zarazek. Co roku zmienia on nieco skórę, dlatego też co roku trzeba powtarzać szczepienie. źródło: NKJP: Sławomir Zagórski, Gazeta Wyborcza, 1997-10-17
	Oto cały świat chce mnie podejść, oszukać, ale ja się nie dam, jestem mądrzejszy, chytrzejszy, bardziej przenikliwy od wszystkich i wszystkiego. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 2004

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chytry	chytry	chytry	chytre	chytra
D.	chytrego	chytrego	chytrego	chytrego	chytrej
C.	chytremu	chytremu	chytremu	chytremu	chytrej
B.	chytrego	chytrego	chytry	chytre	chytrą
N.	chytrym	chytrym	chytrym	chytrym	chytrą
Ms.	chytrym	chytrym	chytrym	chytrym	chytrej
W.	chytry	chytry	chytry	chytre	chytra

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chytrzy	chytrzy	chytre	chytre
D.	chytrych	chytrych	chytrych	chytrych
C.	chytrym	chytrym	chytrym	chytrym
B.	chytrych	chytrych	chytrych	chytre
N.	chytrymi	chytrymi	chytrymi	chytrymi
Ms.	chytrych	chytrych	chytrych	chytrych
W.	chytrzy	chytrzy	chytre	chytre

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chytrzejszy	chytrzejszy	chytrzejszy	chytrzejsze	chytrzejsza
D.	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszej
C.	chytrzejszemu	chytrzejszemu	chytrzejszemu	chytrzejszemu	chytrzejszej
B.	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszy	chytrzejsze	chytrzejszą
N.	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszą
Ms.	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chytrzejsi	chytrzejsi	chytrzejsze	chytrzejsze
D.	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych
C.	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym
B.	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejsze
N.	chytrzejszymi	chytrzejszymi	chytrzejszymi	chytrzejszymi
Ms.	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych

Składnia

	+	chytry	+
szyk: neutralny

1.b świadczący o przebiegłości

Definicja

świadczący o umiejętności radzenia sobie w każdej sytuacji i czerpania z niej korzyści dla siebie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:

cwaniacki, cwaniaczy, cwany, przebiegły, sprytny, szczwany

Połączenia

chytry uśmiech, uśmieszek; manewr, strzał; plan, podstęp, pomysł, sposób, wybieg; chytra mina; gra, sztuczka, zagrywka; chytre spojrzenie; posunięcie, uderzenie; chytre oczka, oczy
bardzo chytry

Cytaty

	Jaki by tu chytry sposób wykombinować, żeby za te niewielkie pieniądze [...] zrobić taką promocję, która przyniosłaby efekty na miarę naszych ambicji i oczekiwań? źródło: NKJP: Gość w dom, Dziennik Polski, 2004-01-09
	[...] ładnym zwodem zmylił obrońców krakowskiej drużyny, po czym chytrym strzałem z lewej nogi, tuż przy słupku, zdobył jedynego, jak się okazało, gola meczu. źródło: NKJP: /PISZ/: Zwycięska zmiana, Echo Dnia, 2004-09-20
	Wiatrak podsunął chytry plan, który polegać miał na zamianie medalu na odszkodowanie. źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997
	Podskoczył przypochlebnie do góry, niby to łapiąc służbowo jakąś muchę. Chytrym okiem spoglądał na Polka, chcąc się upewnić, czy ten widzi jego gorliwość tudzież oddanie. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1995

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chytry	chytry	chytry	chytre	chytra
D.	chytrego	chytrego	chytrego	chytrego	chytrej
C.	chytremu	chytremu	chytremu	chytremu	chytrej
B.	chytrego	chytrego	chytry	chytre	chytrą
N.	chytrym	chytrym	chytrym	chytrym	chytrą
Ms.	chytrym	chytrym	chytrym	chytrym	chytrej
W.	chytry	chytry	chytry	chytre	chytra

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chytrzy	chytrzy	chytre	chytre
D.	chytrych	chytrych	chytrych	chytrych
C.	chytrym	chytrym	chytrym	chytrym
B.	chytrych	chytrych	chytrych	chytre
N.	chytrymi	chytrymi	chytrymi	chytrymi
Ms.	chytrych	chytrych	chytrych	chytrych
W.	chytrzy	chytrzy	chytre	chytre

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chytrzejszy	chytrzejszy	chytrzejszy	chytrzejsze	chytrzejsza
D.	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszej
C.	chytrzejszemu	chytrzejszemu	chytrzejszemu	chytrzejszemu	chytrzejszej
B.	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszy	chytrzejsze	chytrzejszą
N.	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszą
Ms.	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chytrzejsi	chytrzejsi	chytrzejsze	chytrzejsze
D.	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych
C.	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym
B.	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejsze
N.	chytrzejszymi	chytrzejszymi	chytrzejszymi	chytrzejszymi
Ms.	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych

Składnia

Rz _nieżywotny	+	chytry	+
szyk: neutralny

2. skąpy

Definicja

taki, który niechętnie wydaje pieniądze i nie lubi dzielić się swoimi dobrami materialnymi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	skąpy
	antonimy:	hojny, rozdajny, rozdawny
	hiperonimy:	chciwy, oszczędny

Połączenia

chytry na pieniądze

Cytaty

	[...] stary Grandet, chytry winiarz Balzaca, cieszący nocami swe oczy i uszy oleistym blaskiem złota oraz jego miłym dźwiękiem. źródło: NKJP: Na drugą stronę, Dziennik Polski, 2001-04-06
	Żyd na pieniądze zawsze chytry, ani się obejrzysz, a w samych, uchowaj Boże, majtkach zostaniesz, jak będziesz taka ufna. źródło: NKJP: Marek Soból: Mojry, 2005
	Podobnego zdania był biskup Ignacy Krasicki, który piętnował chytrą i chciwą Włoszkę za wywiezienie z Polski niezmiernych skarbów. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002
	Państwo staje się bowiem coraz bardziej chytre: najpierw odebrało kupującym obligacje ulgę podatkową, a niedawno również tzw. premię emitenta [...]. źródło: NKJP: Miłosz Węglewski, Gazeta Wyborcza, 1997-04-28

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chytry	chytry	chytry	chytre	chytra
D.	chytrego	chytrego	chytrego	chytrego	chytrej
C.	chytremu	chytremu	chytremu	chytremu	chytrej
B.	chytrego	chytrego	chytry	chytre	chytrą
N.	chytrym	chytrym	chytrym	chytrym	chytrą
Ms.	chytrym	chytrym	chytrym	chytrym	chytrej
W.	chytry	chytry	chytry	chytre	chytra

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chytrzy	chytrzy	chytre	chytre
D.	chytrych	chytrych	chytrych	chytrych
C.	chytrym	chytrym	chytrym	chytrym
B.	chytrych	chytrych	chytrych	chytre
N.	chytrymi	chytrymi	chytrymi	chytrymi
Ms.	chytrych	chytrych	chytrych	chytrych
W.	chytrzy	chytrzy	chytre	chytre

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	chytrzejszy	chytrzejszy	chytrzejszy	chytrzejsze	chytrzejsza
D.	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszej
C.	chytrzejszemu	chytrzejszemu	chytrzejszemu	chytrzejszemu	chytrzejszej
B.	chytrzejszego	chytrzejszego	chytrzejszy	chytrzejsze	chytrzejszą
N.	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszą
Ms.	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	chytrzejsi	chytrzejsi	chytrzejsze	chytrzejsze
D.	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych
C.	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym	chytrzejszym
B.	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejsze
N.	chytrzejszymi	chytrzejszymi	chytrzejszymi	chytrzejszymi
Ms.	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych	chytrzejszych

Składnia

	+	chytry	+
szyk: neutralny

Przysłowia

Chytry dwa razy traci

Data ostatniej modyfikacji: 29.01.2014