UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odstawić

Chronologizacja

1500, SStp
Datacja przybliżona.

Pochodzenie

Zob. stawić się

1. na półkę

Definicja

położyć w jakimś miejscu coś, co trzymało się w rękach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Połączenia

  • odstawić butelkę, filiżankę, kielich, kieliszek, kufel, szklankę; garnek, naczynie, wiadro; ciasto; karabin
  • odstawić do lodówki; do ostygnięcia, do wyrośnięcia, do wystygnięcia
  • odstawić na półkę, na stolik; na godzinę, na ileś minut, na noc
  • odstawić w kąt; w jakieś miejsce
  • odstawić ostrożnie
  • posolić i odstawić, przykryć i odstawić, wymieszać i odstawić, zagotować i odstawić

Cytaty

Wanda ostrożnie odstawiła garnuszek na stolik.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Taki placek pieczemy chwilę na małym ogniu na suchej patelni, przewracamy na drugą stronę. Najlepiej odstawić ciasto na ok. 20 min. i dopiero potem wałkować.

źródło: NKJP: Panterka: Książka kucharska, www.wikibooks.org, 2009-07-01

Mąż Adeli nadal trzymał się mocno. Wypił drinka do końca i rozejrzał się, gdzie by tu odstawić szklankę.

źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawię
 odstawimy
2 os. odstawisz
 odstawicie
3 os. odstawi
 odstawią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłem
+(e)m odstawił
 odstawiłam
+(e)m odstawiła
 odstawiłom
+(e)m odstawiło
 odstawiliśmy
+(e)śmy odstawili
 odstawiłyśmy
+(e)śmy odstawiły
2 os. odstawiłeś
+(e)ś odstawił
 odstawiłaś
+(e)ś odstawiła
 odstawiłoś
+(e)ś odstawiło
 odstawiliście
+(e)ście odstawili
 odstawiłyście
+(e)ście odstawiły
3 os. odstawił
 odstawiła
 odstawiło
 odstawili
 odstawiły

bezosobnik: odstawiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawmy
2 os. odstaw
 odstawcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłbym
bym odstawił
 odstawiłabym
bym odstawiła
 odstawiłobym
bym odstawiło
 odstawilibyśmy
byśmy odstawili
 odstawiłybyśmy
byśmy odstawiły
2 os. odstawiłbyś
byś odstawił
 odstawiłabyś
byś odstawiła
 odstawiłobyś
byś odstawiło
 odstawilibyście
byście odstawili
 odstawiłybyście
byście odstawiły
3 os. odstawiłby
by odstawił
 odstawiłaby
by odstawiła
 odstawiłoby
by odstawiło
 odstawiliby
by odstawili
 odstawiłyby
by odstawiły

bezosobnik: odstawiono by

bezokolicznik: odstawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odstawiwszy

gerundium: odstawienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odstawiony

odpowiednik aspektowy: odstawiać

Składnia

Rzosobowy + odstawić +
CO + (GDZIE)

2. krzesło

Definicja

umieścić dalej od czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Połączenia

  • odstawić krzesło
  • odstawić coś od ognia

Cytaty

Bez pośpiechu wstałam, odstawiłam krzesło.

źródło: NKJP: Anita Janowska: Krzyżówka, 1996

Gorąca woda parzyła rozbite wargi, ale Magwer nie odstawił od ust kamiennej miseczki, póki nie wylizał ostatniej kropli wilgoci.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

W świątyni jerozolimskiej kazał odstawić na bok ołtarz Jahwe, a na jego miejsce wzniósł ołtarz poświęcony obcym bogom.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawię
 odstawimy
2 os. odstawisz
 odstawicie
3 os. odstawi
 odstawią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłem
+(e)m odstawił
 odstawiłam
+(e)m odstawiła
 odstawiłom
+(e)m odstawiło
 odstawiliśmy
+(e)śmy odstawili
 odstawiłyśmy
+(e)śmy odstawiły
2 os. odstawiłeś
+(e)ś odstawił
 odstawiłaś
+(e)ś odstawiła
 odstawiłoś
+(e)ś odstawiło
 odstawiliście
+(e)ście odstawili
 odstawiłyście
+(e)ście odstawiły
3 os. odstawił
 odstawiła
 odstawiło
 odstawili
 odstawiły

bezosobnik: odstawiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawmy
2 os. odstaw
 odstawcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłbym
bym odstawił
 odstawiłabym
bym odstawiła
 odstawiłobym
bym odstawiło
 odstawilibyśmy
byśmy odstawili
 odstawiłybyśmy
byśmy odstawiły
2 os. odstawiłbyś
byś odstawił
 odstawiłabyś
byś odstawiła
 odstawiłobyś
byś odstawiło
 odstawilibyście
byście odstawili
 odstawiłybyście
byście odstawiły
3 os. odstawiłby
by odstawił
 odstawiłaby
by odstawiła
 odstawiłoby
by odstawiło
 odstawiliby
by odstawili
 odstawiłyby
by odstawiły

bezosobnik: odstawiono by

bezokolicznik: odstawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odstawiwszy

gerundium: odstawienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odstawiony

odpowiednik aspektowy: odstawiać

Składnia

Rzosobowy + odstawić +
CO + (GDZIE) + (od CZEGO)

3. leki

Definicja

przestać używać czegoś, co się dotąd stosowało regularnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Połączenia

  • odstawić leki, pigułki, środki jakieś, tabletki; narkotyki; alkohol, piwo, wódkę; papierosy; kule

Cytaty

Wówczas jednak popełniła, jak mówi, drastyczny w skutkach błąd: samowolnie odstawiła leki.

źródło: NKJP: Martyna Bunda: Najzwyklejsza depresja, Polityka, nr 2626, 2007-10-27

[...] 51-letni magister etnografii, dyrektor w Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego, dwa lata temu odstawił alkohol, a w Sylwestra rzucił palenie.

źródło: NKJP: Piotr Pytlakowski, Ewa Winnicka: Buszujący w teczkach, Polityka, nr 2486, 2005-01-15

Poza tym fakt, że kobieta odstawiła kule nie oznacza, że natychmiast zaczęła poruszać się podobnie jak to robią ludzie zdrowi.

źródło: NKJP: Wojciech Szczawiński: Obronna terapia, Gazeta Wrocławska, 2003-04-19

Kazał mi odstawić Cipramil i zapisał środek antydepresyjny starszej generacji [...].

źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Rzeka podziemna, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawię
 odstawimy
2 os. odstawisz
 odstawicie
3 os. odstawi
 odstawią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłem
+(e)m odstawił
 odstawiłam
+(e)m odstawiła
 odstawiłom
+(e)m odstawiło
 odstawiliśmy
+(e)śmy odstawili
 odstawiłyśmy
+(e)śmy odstawiły
2 os. odstawiłeś
+(e)ś odstawił
 odstawiłaś
+(e)ś odstawiła
 odstawiłoś
+(e)ś odstawiło
 odstawiliście
+(e)ście odstawili
 odstawiłyście
+(e)ście odstawiły
3 os. odstawił
 odstawiła
 odstawiło
 odstawili
 odstawiły

bezosobnik: odstawiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawmy
2 os. odstaw
 odstawcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłbym
bym odstawił
 odstawiłabym
bym odstawiła
 odstawiłobym
bym odstawiło
 odstawilibyśmy
byśmy odstawili
 odstawiłybyśmy
byśmy odstawiły
2 os. odstawiłbyś
byś odstawił
 odstawiłabyś
byś odstawiła
 odstawiłobyś
byś odstawiło
 odstawilibyście
byście odstawili
 odstawiłybyście
byście odstawiły
3 os. odstawiłby
by odstawił
 odstawiłaby
by odstawiła
 odstawiłoby
by odstawiło
 odstawiliby
by odstawili
 odstawiłyby
by odstawiły

bezosobnik: odstawiono by

bezokolicznik: odstawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odstawiwszy

gerundium: odstawienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odstawiony

odpowiednik aspektowy: odstawiać

Składnia

Rzosobowy + odstawić +
CO

4. do domu

Definicja

dopilnować kogoś w dotarciu do jakiegoś miejsca

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Połączenia

  • odstawić do domu

Cytaty

To młoda dziewczyna. Dostała ataku histerii i trzeba ją było odwieźć do szpitala. Dali jej jakieś zastrzyki, a potem odstawili do domu.

źródło: NKJP: Michał Bielecki: Dziewczyna z Banku Prowincjonalnego S. A., 1997

Czy nie szkoda benzyny na odwożenie pijanych mieszkańców Buku do izby wytrzeźwień w Poznaniu? - pytał komendanta Policji Miejskiej w Buku burmistrz Stanisław Filipiak Czy nie lepiej po prostu odstawić ich do domu?

źródło: NKJP: Sylwia LECHNA SL KRUL: Blisko Poznania, Gazeta Poznańska, 2003-04-07

Szmaciak porobił wielkie długi, będąc zaś sekretarzem drugim, bał się, że może do Wardęgi dojść, że sfałszował sprytnie księgi, i ten przepędzi go z hałasem, a może także i ciupasem odstawić każe do więzienia.

źródło: NKJP: Janusz Szpotański: Zebrane utwory poetyckie, 1990

Prosił tylko takie, które umiały dorównać mu na parkiecie, był wybredny i bezwzględny. Potrafił w połowie rumby czy slow-foksa niecierpliwie machnąć ręką i odstawić panienkę pod ścianę.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Excentrycy, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawię
 odstawimy
2 os. odstawisz
 odstawicie
3 os. odstawi
 odstawią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłem
+(e)m odstawił
 odstawiłam
+(e)m odstawiła
 odstawiłom
+(e)m odstawiło
 odstawiliśmy
+(e)śmy odstawili
 odstawiłyśmy
+(e)śmy odstawiły
2 os. odstawiłeś
+(e)ś odstawił
 odstawiłaś
+(e)ś odstawiła
 odstawiłoś
+(e)ś odstawiło
 odstawiliście
+(e)ście odstawili
 odstawiłyście
+(e)ście odstawiły
3 os. odstawił
 odstawiła
 odstawiło
 odstawili
 odstawiły

bezosobnik: odstawiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawmy
2 os. odstaw
 odstawcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłbym
bym odstawił
 odstawiłabym
bym odstawiła
 odstawiłobym
bym odstawiło
 odstawilibyśmy
byśmy odstawili
 odstawiłybyśmy
byśmy odstawiły
2 os. odstawiłbyś
byś odstawił
 odstawiłabyś
byś odstawiła
 odstawiłobyś
byś odstawiło
 odstawilibyście
byście odstawili
 odstawiłybyście
byście odstawiły
3 os. odstawiłby
by odstawił
 odstawiłaby
by odstawiła
 odstawiłoby
by odstawiło
 odstawiliby
by odstawili
 odstawiłyby
by odstawiły

bezosobnik: odstawiono by

bezokolicznik: odstawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odstawiwszy

gerundium: odstawienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odstawiony

odpowiednik aspektowy: odstawiać

Składnia

Rzosobowy + odstawić +
KOGO + DOKĄD

5. samochód

Definicja

dostarczyć w określone miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport

Połączenia

  • odstawić samochód, wóz

Cytaty

Zbliżali się do wioski. Paragon przystanął na chwilę, zwrócił się do malarza.
- Mistrzu, gdzie mam odstawić bagaż? - Na plebanię - odrzekł malarz.

źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1996

Po półgodzinie wrócił do domu w towarzystwie jakiegoś mężczyzny. Potem odstawił samochód narzeczonej. A może samochód Jolanty odstawił wcześniej i nie opuszczał już mieszkania?

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Bardzo dużo pajacyków, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawię
 odstawimy
2 os. odstawisz
 odstawicie
3 os. odstawi
 odstawią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłem
+(e)m odstawił
 odstawiłam
+(e)m odstawiła
 odstawiłom
+(e)m odstawiło
 odstawiliśmy
+(e)śmy odstawili
 odstawiłyśmy
+(e)śmy odstawiły
2 os. odstawiłeś
+(e)ś odstawił
 odstawiłaś
+(e)ś odstawiła
 odstawiłoś
+(e)ś odstawiło
 odstawiliście
+(e)ście odstawili
 odstawiłyście
+(e)ście odstawiły
3 os. odstawił
 odstawiła
 odstawiło
 odstawili
 odstawiły

bezosobnik: odstawiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawmy
2 os. odstaw
 odstawcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłbym
bym odstawił
 odstawiłabym
bym odstawiła
 odstawiłobym
bym odstawiło
 odstawilibyśmy
byśmy odstawili
 odstawiłybyśmy
byśmy odstawiły
2 os. odstawiłbyś
byś odstawił
 odstawiłabyś
byś odstawiła
 odstawiłobyś
byś odstawiło
 odstawilibyście
byście odstawili
 odstawiłybyście
byście odstawiły
3 os. odstawiłby
by odstawił
 odstawiłaby
by odstawiła
 odstawiłoby
by odstawiło
 odstawiliby
by odstawili
 odstawiłyby
by odstawiły

bezosobnik: odstawiono by

bezokolicznik: odstawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odstawiwszy

gerundium: odstawienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odstawiony

odpowiednik aspektowy: odstawiać

Składnia

Rzosobowy + odstawić +
CO + (GDZIE)

6. od władzy

Definicja

pot. 
pozbawić funkcji lub źródła zarobku

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Cytaty

Byłem nieco psychicznie podłamany, kiedy odstawił mnie od podstawowego składu trener [...].

źródło: NKJP: (M.ST.): Tomasz Kłos: Pomogła mi zmiana trenera, Express Ilustorwany, 2003-11-06

W tej sytuacji Beata nie wnosiła do spółki niczego konkretnego, a czerpała z niej korzyści takie same jak ja czy Piotr. Nie mogłem jednak odstawić jej od żłobu z dwóch powodów: pierwszego - powiedzmy, natury moralnej, drugiego zaś - czysto praktycznej...

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Ja nie miałem cienia wątpliwości i nie mogłem odstawić zawodnika, który jest potrzebny Odrze.

źródło: NKJP: Rafał Musioł: Raz, dwa i do szatni, Dziennik Zachodni, 2009-05-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawię
 odstawimy
2 os. odstawisz
 odstawicie
3 os. odstawi
 odstawią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłem
+(e)m odstawił
 odstawiłam
+(e)m odstawiła
 odstawiłom
+(e)m odstawiło
 odstawiliśmy
+(e)śmy odstawili
 odstawiłyśmy
+(e)śmy odstawiły
2 os. odstawiłeś
+(e)ś odstawił
 odstawiłaś
+(e)ś odstawiła
 odstawiłoś
+(e)ś odstawiło
 odstawiliście
+(e)ście odstawili
 odstawiłyście
+(e)ście odstawiły
3 os. odstawił
 odstawiła
 odstawiło
 odstawili
 odstawiły

bezosobnik: odstawiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawmy
2 os. odstaw
 odstawcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłbym
bym odstawił
 odstawiłabym
bym odstawiła
 odstawiłobym
bym odstawiło
 odstawilibyśmy
byśmy odstawili
 odstawiłybyśmy
byśmy odstawiły
2 os. odstawiłbyś
byś odstawił
 odstawiłabyś
byś odstawiła
 odstawiłobyś
byś odstawiło
 odstawilibyście
byście odstawili
 odstawiłybyście
byście odstawiły
3 os. odstawiłby
by odstawił
 odstawiłaby
by odstawiła
 odstawiłoby
by odstawiło
 odstawiliby
by odstawili
 odstawiłyby
by odstawiły

bezosobnik: odstawiono by

bezokolicznik: odstawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odstawiwszy

gerundium: odstawienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odstawiony

odpowiednik aspektowy: odstawiać

Składnia

Rzosobowy + odstawić +
KOGO + od CZEGO

7. kawał

Definicja

pot. 
wykonać w sposób budzący zdumienie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

  • odstawić numer

Cytaty

Fantastyczny gość z województwa odstawił swoje numery. Potrafił on z powietrza wyczarować flagę, którą zawiesił na specjalnie przygotowanym drzewcu.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Busz po polsku, 2007

Lekarz pogotowia stwierdził, że jestem pijany i wezwał policję [...]. Zanim ta przyjechała, ekipa pogotowia odstawiła farsę na mój temat, mówiąc, że jak wypiłem, to powinienem pójść dalej w las się wyspać.

źródło: NKJP: AZG: Wozili, nie pomogli, Trybuna Śląska, 2002-10-30

- [...] mógł odstawić cyrk z omdleniem - mruknął nieprzekonany Mock. - I zapewnić sobie doskonałe alibi...

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Planowałem jeszcze odstawić atak jakiejś efektownej choroby.

źródło: NKJP: Jaga Rydzewska: Gwiazdomorze, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawię
 odstawimy
2 os. odstawisz
 odstawicie
3 os. odstawi
 odstawią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłem
+(e)m odstawił
 odstawiłam
+(e)m odstawiła
 odstawiłom
+(e)m odstawiło
 odstawiliśmy
+(e)śmy odstawili
 odstawiłyśmy
+(e)śmy odstawiły
2 os. odstawiłeś
+(e)ś odstawił
 odstawiłaś
+(e)ś odstawiła
 odstawiłoś
+(e)ś odstawiło
 odstawiliście
+(e)ście odstawili
 odstawiłyście
+(e)ście odstawiły
3 os. odstawił
 odstawiła
 odstawiło
 odstawili
 odstawiły

bezosobnik: odstawiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. odstawmy
2 os. odstaw
 odstawcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. odstawiłbym
bym odstawił
 odstawiłabym
bym odstawiła
 odstawiłobym
bym odstawiło
 odstawilibyśmy
byśmy odstawili
 odstawiłybyśmy
byśmy odstawiły
2 os. odstawiłbyś
byś odstawił
 odstawiłabyś
byś odstawiła
 odstawiłobyś
byś odstawiło
 odstawilibyście
byście odstawili
 odstawiłybyście
byście odstawiły
3 os. odstawiłby
by odstawił
 odstawiłaby
by odstawiła
 odstawiłoby
by odstawiło
 odstawiliby
by odstawili
 odstawiłyby
by odstawiły

bezosobnik: odstawiono by

bezokolicznik: odstawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: odstawiwszy

gerundium: odstawienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: odstawiony

odpowiednik aspektowy: odstawiać

Składnia

Rzosobowy + odstawić +
CO

Frazeologizmy

ktoś odstawił nogę
ktoś odstawił od piersi kogoś
ktoś odstawił od cyca kogoś
ktoś odstawił od cycka kogoś
Data ostatniej modyfikacji: 08.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN