UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sceptycyzm

Chronologizacja

1834, SJPDor

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sceptycyzm
sceptycyzmy
D. sceptycyzmu
sceptycyzmów
C. sceptycyzmowi
sceptycyzmom
B. sceptycyzm
sceptycyzmy
N. sceptycyzmem
sceptycyzmami
Ms. sceptycyzmie
sceptycyzmach
W. sceptycyzmie
sceptycyzmy

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

internac.

ang. scepticism

fr. scepticisme

ros. skepticízm

Od: gr. skeptikós 'wątpiący, krytykujący'.
Por. sceptyk.

1. nieufność

Definicja

książk. 
postawa osoby, która krytycznie i z powątpiewaniem podchodzi do czegoś, nawet jeśli przez innych jest to akceptowane bez zastrzeżeń

Noty o użyciu

Ms. lp wymawiany: [sceptycyźmie] lub [sceptycyzmie].

Wymowa

[sceptycysm] lub [sceptycyzm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • duży, (daleko) posunięty, spory, skrajny; pewien; powszechny; zdrowy sceptycyzm
  • sceptycyzm wobec ludzi; wobec polityki; wobec działań kogoś, wobec planu czegoś, wobec pomysłu kogoś
  • dystans i sceptycyzm
  • (duża, pewna) doza, odrobina sceptycyzmu
  • pełen sceptycyzmu
  • wyrazić/wyrażać; podzielać sceptycyzm
  • podchodzić do czegoś, wyrażać się o czymś ze sceptycyzmem

Cytaty

Duży sceptycyzm jednego z rozmówców wywołała też teza, że minister Wachowski rozpoczął samodzielny marsz ku władzy [...].

źródło: NKJP: Człowiek mroku, Gazeta Wyborcza, 1993-02-20

Nie ukrywa [...] sceptycyzmu wobec rozwijających się ruchów emancypacyjnych.

źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007

Dzisiejsi klienci są bardzo nieufni, do każdej nowej oferty podchodzą z obawami i sceptycyzmem.

źródło: NKJP: Maciej Dutko: E-biznes. Poradnik praktyka, 2010

Z głębokim zrozumieniem przyjąłem wypowiedzi przedstawicieli hierarchii kościelnej świadczące o dużym sceptycyzmie wobec tej poprawki [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 06.05.1999

Składnia

bez ograniczeń + sceptycyzm +
(wobec KOGO/CZEGO)

2. filozoficzny

Definicja

filoz. 
pogląd filozoficzny głoszący, że możliwości poznawcze człowieka są ograniczone i nie może on uzyskać wiedzy pewnej

Noty o użyciu

Ms. lp wymawiany: [sceptycyźmie] lub [sceptycyzmie].

Wymowa

[sceptycysm] lub [sceptycyzm]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

Połączenia

  • filozoficzny; grecki; radykalny sceptycyzm; sceptycyzm metodologiczny, teoriopoznawczy
  • sceptycyzm i relatywizm
  • zwolennik sceptycyzmu

Cytaty

Jeśli ktoś chce wyznawać w filozofii radykalny sceptycyzm, powinien wtedy konsekwentnie odnosić się sceptycznie do wszystkich postaw z wyjątkiem tych, które zawierają pochwałę sceptycyzmu.

źródło: NKJP: Józef Życiński: Ziarno samotności, 1997

W świetle książki Kołakowskiego - i może trochę wbrew jego intencjom - widać bezpłodność zarówno sceptycyzmu, jak np. historyzmu: mogą one pełnić bardzo ważne funkcje w kulturze i być instancją krytyczną, ale w sumie są bezsilne wobec podstawowych pytań człowieka o prawdę i o dobro.

źródło: NKJP: Bez wiedzy i zgody, Almanach Humanistyczny, 1986

W rezultacie stoicyzm w wydaniu rzymskim stanie się już typowym eklektyzmem, [...] próbą eklektycznego łączenia [...] myśli wcześniejszego stoicyzmu ze sceptycyzmem.

źródło: NKJP: Gedymin Spychalski: Myśl społeczno-ekonomiczna starożytności i średniowiecza, 2000

Być może [...] będę miał sposobność zapytać go, czy jest istotnie sceptykiem i jakiego rodzaju. Czy jest to sceptycyzm teoriopoznawczy, wywodzący się ze szkoły starogreckiego filozofa Pyrrona z Elidy, czy też nowocześniejszy - bo już kartezjański - sceptycyzm metodologiczny.

źródło: NKJP: Euro..., Dziennik Polski, 2002-05-24

Składnia

bez ograniczeń + sceptycyzm +
(JAKI)
Data ostatniej modyfikacji: 28.10.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj