UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przebiegły

Chronologizacja

1471, SStp
Inne znaczenie: 'życiowo doświadczony'

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przebiegły
przebiegły
przebiegły
przebiegłe
przebiegła
D. przebiegłego
przebiegłego
przebiegłego
przebiegłego
przebiegłej
C. przebiegłemu
przebiegłemu
przebiegłemu
przebiegłemu
przebiegłej
B. przebiegłego
przebiegłego
przebiegły
przebiegłe
przebiegłą
N. przebiegłym
przebiegłym
przebiegłym
przebiegłym
przebiegłą
Ms. przebiegłym
przebiegłym
przebiegłym
przebiegłym
przebiegłej
W. przebiegły
przebiegły
przebiegły
przebiegłe
przebiegła
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przebiegli
przebiegli
przebiegłe
przebiegłe
D. przebiegłych
przebiegłych
przebiegłych
przebiegłych
C. przebiegłym
przebiegłym
przebiegłym
przebiegłym
B. przebiegłych
przebiegłych
przebiegłych
przebiegłe
N. przebiegłymi
przebiegłymi
przebiegłymi
przebiegłymi
Ms. przebiegłych
przebiegłych
przebiegłych
przebiegłych
W. przebiegli
przebiegli
przebiegłe
przebiegłe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. przebieglejszy
przebieglejszy
przebieglejszy
przebieglejsze
przebieglejsza
D. przebieglejszego
przebieglejszego
przebieglejszego
przebieglejszego
przebieglejszej
C. przebieglejszemu
przebieglejszemu
przebieglejszemu
przebieglejszemu
przebieglejszej
B. przebieglejszego
przebieglejszego
przebieglejszy
przebieglejsze
przebieglejszą
N. przebieglejszym
przebieglejszym
przebieglejszym
przebieglejszym
przebieglejszą
Ms. przebieglejszym
przebieglejszym
przebieglejszym
przebieglejszym
przebieglejszej
W. przebieglejszy
przebieglejszy
przebieglejszy
przebieglejsze
przebieglejsza
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. przebieglejsi
przebieglejsi
przebieglejsze
przebieglejsze
D. przebieglejszych
przebieglejszych
przebieglejszych
przebieglejszych
C. przebieglejszym
przebieglejszym
przebieglejszym
przebieglejszym
B. przebieglejszych
przebieglejszych
przebieglejszych
przebieglejsze
N. przebieglejszymi
przebieglejszymi
przebieglejszymi
przebieglejszymi
Ms. przebieglejszych
przebieglejszych
przebieglejszych
przebieglejszych
W. przebieglejsi
przebieglejsi
przebieglejsze
przebieglejsze

Pochodzenie

Zob. biec, biegać

1.a sprytny

Definicja

taki, który radzi sobie w każdej sytuacji i czerpie z niej korzyść dla siebie, postępując przy tym często w sposób, który ma zmylić innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chytry, sprytny, szczwany

Połączenia

  • przebiegły człowiek; facet, mężczyzna; małolat; dziadek; maminsynek; dyplomata, negocjator, oskarżyciel, polityk, przewodnik, rewolucjonista, scenarzysta, strateg, taktyk, władca, wojownik; napastnik; przeciwnik; rabuś; cwaniak, drań, krętacz, oszust; typ; zwierzak; drapieżnik; lis, pies; przebiegła osoba; kobieta; intrygantka; kandydatka; aktorzyca, gwiazda; sztuka; kocica; przebiegli ludzie; mecenasi; gracze; przestępcy, sprawcy czegoś; niewolnicy; przebiegłe urwisy; niewiasty; kochanki; stworzenia; ludy; owady, pantery
  • przebiegły w interesach
  • przebiegły jak kojot, jak lis, jak wąż
  • niewolniczo przebiegły
  • przebiegły i bystry; przebiegły, kłamliwy; przebiegły i konsekwentny; przebiegły, mądry; przebiegły i niegłupi; przebiegły, przezorny; przebiegły, sprytny; przebiegły, wyrachowany; przebiegła, szczwana; przebiegłe, złośliwe; bezczelny, przebiegły; bezwzględny, przebiegły; charyzmatyczny i przebiegły; chytry, przebiegły; elokwentny i przebiegły; inteligentny i przebiegły; niebezpieczny, przebiegły; ostrożny, przebiegły; przemyślny, przebiegły; skuteczny i przebiegły; zimny, przebiegły; szybkie i przebiegłe
  • bardziej, bardzo; niesłychanie, niezwykle; ogromnie; wyjątkowo przebiegły

Cytaty

[...] Wnioskodawcą wypuszczenia lekarzy kremlowskich był Beria - ogromnie przebiegły, mądry, niepospolity facet, także wielki zbrodniarz, prawie tak wielki jak jego szef.

źródło: NKJP: Torańska Teresa: Oni, 1985

Wśród współczesnych mu miał opinię bardzo przebiegłego i obłudnego człowieka [...].

źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

Sfera polityki jest pełna przebiegłych ludzi, mądrych spotyka się tam rzadko.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Lapidarium I-III, 2008

Mamy do czynienia z niezwykle przebiegłymi przestępcami, którzy posługują się najnowszą techniką [...].

źródło: NKJP: Adam Bahdaj: Wakacje z duchami, 1962

1.b świadczący o sprycie

Definicja

świadczący o umiejętności radzenia sobie w każdej sytuacji i czerpania z niej korzyści dla siebie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chytry, cwaniacki, cwaniaczy, sprytny

Połączenia

  • przebiegła taktyka; akcja (marketingowa,...); gra; walka; dyplomacja, polityka; zmowa; mowa; siła; mądrość; przebiegłe metody; ataki, zasadzki; preteksty; mózgi; błyski, oczy, spojrzenia, uśmiechy
  • przebiegłe i złośliwe; bezwzględny i przebiegły
  • przebiegłe rozwiązywanie czegoś

Cytaty

Nawet sam Amnon dał się zwieść tej przebiegłej grze i przestał mieć się na baczności.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Spojrzenia dziecka wydawały się przebiegłe i złośliwe.

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

Potem napastnicy wpadali w przebiegłe zasadzki, z których rozlegał się grzmot pojedynczych strzałów.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Nowa przygoda: Gwinea, 1962

Zawzięcie negocjował z grupką nastolatków o przebiegłych spojrzeniach. Prawdopodobnie ustalali cenę wynajmu części wózka na skradzione komórki i portfele.

źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk i śmierć bankiera, 2006

Data ostatniej modyfikacji: 06.09.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj