UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

żarliwy

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. żar, żarzyć

1.a człowiek

Definicja

taki, który robi coś z dużym zaangażowaniem i oddaniem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zapalony

Połączenia

  • żarliwy chrześcijanin, katolik, muzułmanin, wyznawca; antykomunista, komunista; kaznodzieja, krytyk, patriota; obrońca, propagator, wielbiciel, zwolennik; przeciwnik
  • bardzo, szczególnie żarliwy

Cytaty

Ojciec Laforgue, żarliwy katolik gotowy ponieść śmierć męczeńską za wiarę, jest przekonany, że nawracając barbarzyńców, zapewnia im wieczne szczęście.

źródło: NKJP: Jacek Szczerba: Z kina, Gazeta Wyborcza, 1992-11-04

Jako żarliwy obrońca starego porządku rzucał nasz pisarz gromy na zbytek i frywolność obyczajową nowych czasów [...].

źródło: NKJP: Gedymin Spychalski: Myśl społeczno-ekonomiczna starożytności i średniowiecza, 2000

W domach szczególnie żarliwych ludowców można było z rzadka zobaczyć przedwojenne portrety Wincentego Witosa [...].

źródło: NKJP: Portrety, Dziennik Polski, 2000-07-08

[...] bułgarski władca jest żarliwym wyznawcą swej pogańskiej religii, tym samym niszczenie przez niego chrześcijańskich kościołów wydawać się mogło motywowane religijnymi względami.

źródło: NKJP: Mirosław J. Leszka: Wizerunek władców pierwszego państwa bułgarskiego w bizantyńskich źródłach pisanych VIII- I połowa XII w, 2003

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żarliwy
żarliwy
żarliwy
żarliwe
żarliwa
D. żarliwego
żarliwego
żarliwego
żarliwego
żarliwej
C. żarliwemu
żarliwemu
żarliwemu
żarliwemu
żarliwej
B. żarliwego
żarliwego
żarliwy
żarliwe
żarliwą
N. żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwą
Ms. żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwej
W. żarliwy
żarliwy
żarliwy
żarliwe
żarliwa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żarliwi
żarliwi
żarliwe
żarliwe
D. żarliwych
żarliwych
żarliwych
żarliwych
C. żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwym
B. żarliwych
żarliwych
żarliwych
żarliwe
N. żarliwymi
żarliwymi
żarliwymi
żarliwymi
Ms. żarliwych
żarliwych
żarliwych
żarliwych
W. żarliwi
żarliwi
żarliwe
żarliwe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żarliwszy
żarliwszy
żarliwszy
żarliwsze
żarliwsza
D. żarliwszego
żarliwszego
żarliwszego
żarliwszego
żarliwszej
C. żarliwszemu
żarliwszemu
żarliwszemu
żarliwszemu
żarliwszej
B. żarliwszego
żarliwszego
żarliwszy
żarliwsze
żarliwszą
N. żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszą
Ms. żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żarliwsi
żarliwsi
żarliwsze
żarliwsze
D. żarliwszych
żarliwszych
żarliwszych
żarliwszych
C. żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
B. żarliwszych
żarliwszych
żarliwszych
żarliwsze
N. żarliwszymi
żarliwszymi
żarliwszymi
żarliwszymi
Ms. żarliwszych
żarliwszych
żarliwszych
żarliwszych

Składnia

Rz osobowy + żarliwy + bez ograniczeń
szyk: neutralny

1.b wiara

Definicja

świadczący o robieniu czegoś z dużym zaangażowaniem i oddaniem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

  • żarliwy apel, katolicyzm, patriotyzm; żarliwa modlitwa, pobożność, religijność, wiara; dyskusja, lektura, obrona; chęć, gotowość; miłość; żarliwe pragnienie, uczestnictwo; żarliwe modły, prośby; słowa, szepty; spory
  • bardzo żarliwy

Cytaty

Mówi mu urywanym, żarliwym szeptem, przeznaczonym do najgorętszych wyznań to, w co resztką rozsądku z całych sił stara się wierzyć: że to wszystko nic nie znaczy.

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

W żarliwej modlitwie starałem się wylewać swoje serce przed Bogiem, mówiąc Mu o tym, co trudne w takim kroczeniu za Nim.

źródło: NKJP: Paweł Kosiński: Obudzić serce, 2000

Roman Dmowski należał właśnie do [...] polityków, którym żarliwy patriotyzm nie przesłaniał zdolności odczytywania znaków czasu, chłodnej, zimnej analizy.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 07.01.1999

[...] Kościół powinien zwrócić się z jeszcze żarliwszym błaganiem do Ducha Świętego, prosząc Go o łaskę zjednoczenia chrześcijan.

źródło: NKJP: Jedność kościołów, jedność Europy, Dziennik Polski, 2003-05-30

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żarliwy
żarliwy
żarliwy
żarliwe
żarliwa
D. żarliwego
żarliwego
żarliwego
żarliwego
żarliwej
C. żarliwemu
żarliwemu
żarliwemu
żarliwemu
żarliwej
B. żarliwy
żarliwe
żarliwą
N. żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwą
Ms. żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwej
W. żarliwy
żarliwy
żarliwy
żarliwe
żarliwa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żarliwi
żarliwi
żarliwe
żarliwe
D. żarliwych
żarliwych
żarliwych
żarliwych
C. żarliwym
żarliwym
żarliwym
żarliwym
B. żarliwe
N. żarliwymi
żarliwymi
żarliwymi
żarliwymi
Ms. żarliwych
żarliwych
żarliwych
żarliwych
W. żarliwe
żarliwe

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. żarliwszy
żarliwszy
żarliwszy
żarliwsze
żarliwsza
D. żarliwszego
żarliwszego
żarliwszego
żarliwszego
żarliwszej
C. żarliwszemu
żarliwszemu
żarliwszemu
żarliwszemu
żarliwszej
B. żarliwszy
żarliwsze
żarliwszą
N. żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszą
Ms. żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. żarliwsze
żarliwsze
D. żarliwszych
żarliwszych
żarliwszych
żarliwszych
C. żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
żarliwszym
B. żarliwsze
N. żarliwszymi
żarliwszymi
żarliwszymi
żarliwszymi
Ms. żarliwszych
żarliwszych
żarliwszych
żarliwszych

Składnia

Rz nieżywotny + żarliwy + bez ograniczeń
szyk: neutralny
Data ostatniej modyfikacji: 21.10.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj