Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. żałować
1. kolegi
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- pożałować bezdomnego, biedaka, błąkającego się psa, kolegi, przyjaciela
Cytaty
Ochmistrzyni chciała w pierwszej chwili odpowiedzieć, że po świeżo ochrzczonym poganinie trudno było spodziewać się czegoś dobrego, ale pożałowała Jadwigi. źródło: NKJP: Stefan M. Kuczyński: Litwin i Andegawenka, 1977 |
|
Pożałował nagle nieszczęśliwego kolegi. - Zenuś, jak chcesz, to weźmiemy ciebie do naszego wojska! - krzyknął wielkodusznie. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1959 |
|
Gdy zapytałem o powód nagłego smutku, oświadczył: - Biedny ze mnie chłopiec, żyjący tylko tym, co mu spadnie z niebios, jak manna niebieskiemu ptakowi. Nikt mnie nie pożałuje. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004 |
|
Biedaku. Szkoda, że nie możemy ciebie zabrać - pożałował psa Wojtek. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
pożałuję |
pożałujemy |
|||
2 os. |
pożałujesz |
pożałujecie |
|||
3 os. |
pożałuje |
pożałują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
pożałowałem +(e)m pożałował |
pożałowałam +(e)m pożałowała |
pożałowałom +(e)m pożałowało |
pożałowaliśmy +(e)śmy pożałowali |
pożałowałyśmy +(e)śmy pożałowały |
2 os. |
pożałowałeś +(e)ś pożałował |
pożałowałaś +(e)ś pożałowała |
pożałowałoś +(e)ś pożałowało |
pożałowaliście +(e)ście pożałowali |
pożałowałyście +(e)ście pożałowały |
3 os. |
pożałował |
pożałowała |
pożałowało |
pożałowali |
pożałowały |
bezosobnik: pożałowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
pożałujmy |
|
2 os. |
pożałuj |
pożałujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
pożałowałbym bym pożałował |
pożałowałabym bym pożałowała |
pożałowałobym bym pożałowało |
pożałowalibyśmy byśmy pożałowali |
pożałowałybyśmy byśmy pożałowały |
2 os. |
pożałowałbyś byś pożałował |
pożałowałabyś byś pożałowała |
pożałowałobyś byś pożałowało |
pożałowalibyście byście pożałowali |
pożałowałybyście byście pożałowały |
3 os. |
pożałowałby by pożałował |
pożałowałaby by pożałowała |
pożałowałoby by pożałowało |
pożałowaliby by pożałowali |
pożałowałyby by pożałowały |
bezosobnik: pożałowano by
bezokolicznik: pożałować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
pożałowawszy
gerundium: pożałowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | pożałowanie |
pożałowania |
D. | pożałowania |
pożałowań |
C. | pożałowaniu |
pożałowaniom |
B. | pożałowanie |
pożałowania |
N. | pożałowaniem |
pożałowaniami |
Ms. | pożałowaniu |
pożałowaniach |
W. | pożałowanie |
pożałowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: pożałowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | pożałowany |
pożałowany |
pożałowany |
pożałowane |
pożałowana |
D. | pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowanej |
C. | pożałowanemu |
pożałowanemu |
pożałowanemu |
pożałowanemu |
pożałowanej |
B. | pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowany |
pożałowane |
pożałowaną |
N. | pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowaną |
Ms. | pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | pożałowani |
pożałowani |
pożałowane |
pożałowane |
D. | pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
C. | pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
B. | pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowane |
N. | pożałowanymi |
pożałowanymi |
pożałowanymi |
pożałowanymi |
Ms. | pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
odpowiednik aspektowy: żałować
Składnia
+ | pożałować | + |
KOGO/CZEGO
|
2. pieniędzy
Definicja
Noty o użyciu
Zwykle z przeczeniem.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi
Połączenia
- pożałować potrzebującemu, żebrakowi
- pożałować chleba, jedzenia, pieniędzy; czasu, pochwał, pomocy, starań, trudu, wysiłków
- pożałować na jedzenie, na przyjemności, na stroje
Cytaty
Szwedzi nie pożałowali na królewski galeon [...] pieniędzy. źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska: Piekielna siarka, Polityka, 2002-06-22 |
|
W nozdrza uderzył mnie zapach perfum. Uderzył całkiem dosłownie: nie pożałowała ich sobie. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005 |
|
Członkowie delegacji polskiej nie pożałowali wysiłków i starań przy sporządzaniu tego dokumentu. źródło: NKJP: Michowicz Waldemar: Historia dyplomacji polskiej. 1995 |
|
Pożałowałeś mi miski gorącej zupy, gdy bardzo jej potrzebowałem. źródło: NKJP: Aleksandra Stępień: Mesjasz, Esensja, 2007, nr 7 |
|
Nie dziwota więc, że skoro pożałował bakszyszu, Gospodarz słabo przyłożył się do spełniania jego poleceń. źródło: NKJP: Polityka i obyczaje, Polityka, 2006-02-18 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
pożałuję |
pożałujemy |
|||
2 os. |
pożałujesz |
pożałujecie |
|||
3 os. |
pożałuje |
pożałują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
pożałowałem +(e)m pożałował |
pożałowałam +(e)m pożałowała |
pożałowałom +(e)m pożałowało |
pożałowaliśmy +(e)śmy pożałowali |
pożałowałyśmy +(e)śmy pożałowały |
2 os. |
pożałowałeś +(e)ś pożałował |
pożałowałaś +(e)ś pożałowała |
pożałowałoś +(e)ś pożałowało |
pożałowaliście +(e)ście pożałowali |
pożałowałyście +(e)ście pożałowały |
3 os. |
pożałował |
pożałowała |
pożałowało |
pożałowali |
pożałowały |
bezosobnik: pożałowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
pożałujmy |
|
2 os. |
pożałuj |
pożałujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
pożałowałbym bym pożałował |
pożałowałabym bym pożałowała |
pożałowałobym bym pożałowało |
pożałowalibyśmy byśmy pożałowali |
pożałowałybyśmy byśmy pożałowały |
2 os. |
pożałowałbyś byś pożałował |
pożałowałabyś byś pożałowała |
pożałowałobyś byś pożałowało |
pożałowalibyście byście pożałowali |
pożałowałybyście byście pożałowały |
3 os. |
pożałowałby by pożałował |
pożałowałaby by pożałowała |
pożałowałoby by pożałowało |
pożałowaliby by pożałowali |
pożałowałyby by pożałowały |
bezosobnik: pożałowano by
bezokolicznik: pożałować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
pożałowawszy
gerundium: pożałowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | pożałowanie |
pożałowania |
D. | pożałowania |
pożałowań |
C. | pożałowaniu |
pożałowaniom |
B. | pożałowanie |
pożałowania |
N. | pożałowaniem |
pożałowaniami |
Ms. | pożałowaniu |
pożałowaniach |
W. | pożałowanie |
pożałowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: pożałowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | pożałowany |
pożałowany |
pożałowany |
pożałowane |
pożałowana |
D. | pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowanej |
C. | pożałowanemu |
pożałowanemu |
pożałowanemu |
pożałowanemu |
pożałowanej |
B. | pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowany |
pożałowane |
pożałowaną |
N. | pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowaną |
Ms. | pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | pożałowani |
pożałowani |
pożałowane |
pożałowane |
D. | pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
C. | pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
B. | pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowane |
N. | pożałowanymi |
pożałowanymi |
pożałowanymi |
pożałowanymi |
Ms. | pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
odpowiednik aspektowy: żałować
Składnia
+ | pożałować | + |
(KOMU) +
(CZEGO) +
(na CO)
|
3. decyzji
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Połączenia
- pożałować błędu, decyzji, grzechu, jakiegoś kroku, postępku, swoich słów, swojej oschłości, swojej porywczości
Cytaty
Ledwo wypowiedziałem te słowa, już ich pożałowałem. źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1965 |
|
Za nic na świecie nie chciała dopuścić do tego, aby Górewicz pożałował swoich zwierzeń. źródło: NKJP: Maria Jarochowska: Najgorsza chwila życia, 1959 |
|
- Gdybyś tylko zechciał, jaśnie panie, mógłbym ci coś niecoś o tej świątyni powiedzieć... Daj parę kopiejek, a nie pożałujesz. źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006 |
|
Patrzył, jak odchodzi, pożałował nagle, że nie porozmawiali dłużej. źródło: NKJP: Max Cegielski: Apokalipso, 2004 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
pożałuję |
pożałujemy |
|||
2 os. |
pożałujesz |
pożałujecie |
|||
3 os. |
pożałuje |
pożałują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
pożałowałem +(e)m pożałował |
pożałowałam +(e)m pożałowała |
pożałowałom +(e)m pożałowało |
pożałowaliśmy +(e)śmy pożałowali |
pożałowałyśmy +(e)śmy pożałowały |
2 os. |
pożałowałeś +(e)ś pożałował |
pożałowałaś +(e)ś pożałowała |
pożałowałoś +(e)ś pożałowało |
pożałowaliście +(e)ście pożałowali |
pożałowałyście +(e)ście pożałowały |
3 os. |
pożałował |
pożałowała |
pożałowało |
pożałowali |
pożałowały |
bezosobnik: pożałowano
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
pożałujmy |
|
2 os. |
pożałuj |
pożałujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
pożałowałbym bym pożałował |
pożałowałabym bym pożałowała |
pożałowałobym bym pożałowało |
pożałowalibyśmy byśmy pożałowali |
pożałowałybyśmy byśmy pożałowały |
2 os. |
pożałowałbyś byś pożałował |
pożałowałabyś byś pożałowała |
pożałowałobyś byś pożałowało |
pożałowalibyście byście pożałowali |
pożałowałybyście byście pożałowały |
3 os. |
pożałowałby by pożałował |
pożałowałaby by pożałowała |
pożałowałoby by pożałowało |
pożałowaliby by pożałowali |
pożałowałyby by pożałowały |
bezosobnik: pożałowano by
bezokolicznik: pożałować
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
pożałowawszy
gerundium: pożałowanie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | pożałowanie |
pożałowania |
D. | pożałowania |
pożałowań |
C. | pożałowaniu |
pożałowaniom |
B. | pożałowanie |
pożałowania |
N. | pożałowaniem |
pożałowaniami |
Ms. | pożałowaniu |
pożałowaniach |
W. | pożałowanie |
pożałowania |
imiesłów przymiotnikowy bierny: pożałowany
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | pożałowany |
pożałowany |
pożałowany |
pożałowane |
pożałowana |
D. | pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowanej |
C. | pożałowanemu |
pożałowanemu |
pożałowanemu |
pożałowanemu |
pożałowanej |
B. | pożałowanego |
pożałowanego |
pożałowany |
pożałowane |
pożałowaną |
N. | pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowaną |
Ms. | pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | pożałowani |
pożałowani |
pożałowane |
pożałowane |
D. | pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
C. | pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
pożałowanym |
B. | pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowane |
N. | pożałowanymi |
pożałowanymi |
pożałowanymi |
pożałowanymi |
Ms. | pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
pożałowanych |
odpowiednik aspektowy: żałować
Składnia
+ | pożałować | + |
CZEGO
|
|
+ | pożałować | + |
że ZDANIE
|
4. groźba
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Cytaty
Ale jeszcze mi za to zapłaci. Srogo tego pożałuje, przysięgam! źródło: NKJP: Głęboki Grób – część 2, Esensja, 2006, nr 10 |
|
Zaciśniętą pięścią pogroził chrześcijanom. - Inaczej zaśpiewacie! - rzucił. - Pożałujecie... źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949 |
|
Tylko nie próbuj mnie okpić, bo pożałujesz. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
2 os. |
pożałujesz |
pożałujecie |
|||
3 os. |
pożałuje |
pożałują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo |
bezokolicznik: pożałować
Inne uwagi
Tylko w czasie przyszłym
Składnia
+ | pożałować | + |
(CZEGO)
|