UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

powinien

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. powinienem
 powinnam
 powinnom
 powinniśmy
 powinnyśmy
2 os. powinieneś
 powinnaś
 powinnoś
 powinniście
 powinnyście
3 os. powinien
 powinna
 powinno
 powinni
 powinny

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. powinienem był
 powinnam była
 powinnom było
 powinniśmy byli
 powinnyśmy były
2 os. powinieneś był
 powinnaś była
 powinnoś było
 powinniście byli
 powinnyście były
3 os. powinien był
 powinna była
 powinno było
 powinni byli
 powinny były

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. powinien bym
 powinna bym
 powinno bym
 powinni byśmy
 powinny byśmy
2 os. powinien byś
 powinna byś
 powinno byś
 powinni byście
 powinny byście
3 os. powinien by
 powinna by
 powinno by
 powinni by
 powinny by

Pochodzenie

Od dawnego wyrażenia przyimkowego  po winie  'według zobowiązania, powinności' (Bor); zob.  wina 

1. oddać pieniądze

Definicja

jeśli stanie się to, co nazywa następujący czasownik, będzie to dobre lub korzystne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • powinien oddać pieniądze, odpocząć, rzucić palenie, wyjechać; powinien być ciepły, szczuplejszy, wysuszony; mniej ważyć

Cytaty

Powinniśmy oddać te pieniądze zaraz jutro!

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990

Andrzejewski mówi o sobie, że jest moralistą, że powinien by może napisać do „Monde'u” artykuł o tym, że nie zgadza się z mową Gomułki.

źródło: NKJP: Anna Kowalska: Dzienniki 1927-1969, 2008

- To twoja córka - mówi zwykle w takim wypadku mąż do żony. - Powinnaś była ją uświadomić wcześniej. Zabezpieczyć.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wychowanie seksualne dla klasy wyższej, średniej i niższej, 2000

Przy moim wzroście powinnam ważyć 55 kilogramów.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1998

Jabłka powinny być zimne zupełnie, bo inaczej robi się zakalec w cieście.

źródło: NKJP: Niech przyjdzie szarlotka..., Dziennik Polski: 2002-09-21

Składnia

bez ograniczeń + powinien +
BEZOKOLICZNIK

2. zaraz wrócić

Definicja

wyraża przekonanie mówiącego, że stan rzeczy, o którym mowa, rzeczywiście istnieje, zaistniał lub zaistnieje w przyszłości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • powinien (zaraz) pojawić się, przyjść, smakować

Cytaty

Według rozkładu jej autobus powinien przyjechać za pół godziny.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

Jeżeli jednak będziemy się w lasach odpowiednio zachowywać, nie powinno dojść do pożarów.

źródło: NKJP: (rako, gp): Jeszcze bez zakazu wstępu, Dziennik Bałtycki, 2002-05-08

Wiele czasu poświęcił studiowaniu śladów pramowy wszystkich Indian. Przecież kiedyś czerwonoskórzy powinni byli mieć wspólny język.

źródło: NKJP: Zbigniew Teplicki: Wielcy Indianie Ameryki Północnej, 1994

Składnia

bez ograniczeń + powinien +
BEZOKOLICZNIK
Data ostatniej modyfikacji: 09.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN