UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozmach

Chronologizacja

1886, Bańk

Pochodzenie

ogsł. *orz-machъ 'wymachiwanie; szybki ruch ręką; zasięg, siła oddziaływania,'

Zob. machać

1. siła

Definicja

siła i szybkość, z jaką ktoś wykonuje ruch

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

impet

Połączenia

wielki rozmach
otworzyć, zamknąć, zatrzasnąć; kopnąć, uderzyć, wbić; rzucić z rozmachem

Cytaty

Milicjant szedł szybko ścieżką. Julek przyskoczył i otworzył przed nim furtkę z takim rozmachem, że uderzyła z hukiem o płot.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990

Zerwała się, z rozmachem kopnęła obalonego chłopa w szyję.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001

Statek uniósł się jeszcze parokrotnie. Lecz coraz łagodniej, jak pozbawiona rozmachu chybotka. Coraz spokojniej, leniwie...

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozmach	rozmachy
D.	rozmachu	rozmachów
C.	rozmachowi	rozmachom
B.	rozmach	rozmachy
N.	rozmachem	rozmachami
Ms.	rozmachu	rozmachach
W.	rozmachu	rozmachy

Inne uwagi

Zwykle lp

2. zamach

Definicja

zamaszysty ruch ręką lub nogą

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

wziąć/brać rozmach
rzucić/rzucać z rozmachu

Cytaty

	[...] jak Ula rzuciła chleb, to on się przestraszył dużo mniej, tylko tyle, że się trochę cofnął - rzekła Pestka. - Bo nie wzięła takiego rozmachu, jak ty. źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1990
	[...] srebrna kula służąca do zabawy i rozrywki ludzi dorosłych może być równocześnie granatem, który ktoś cisnął z bramy, aby ratować dwoje ludzi idących spokojnie w porze południowej, i butelką benzyny, którą się rzuca z rozmachu w zamkniętych w stalowym pudle ludzi, którzy się później palą i są podobni do żywych pochodni [...]. źródło: NKJP: Wiesław Paweł Szymański: Niedźwiedź w katedrze, 2001
	Z krótkiego rozmachu wbił ostrze w bok wyższego mężczyzny. Czuł, jak klinga zatrzymuje się na żebrze. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004
	Z kuchni wyszła pani Helenka z miednicą pełną brudnej wody. Podeszła do krzaków porzeczek i wylała z rozmachem. źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Niebieski szklarz, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozmach	rozmachy
D.	rozmachu	rozmachów
C.	rozmachowi	rozmachom
B.	rozmach	rozmachy
N.	rozmachem	rozmachami
Ms.	rozmachu	rozmachach
W.	rozmachu	rozmachy

Inne uwagi

Zwykle lp

3. spektaklu

Definicja

książk.

energia i śmiałość lub duża skala działania

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

artystyczny; epicki; niebywały, wielki rozmach
nabrać/nabierać rozmachu
nadać/nadawać czemuś rozmach
realizować, robić, zrealizować, zrobić coś z rozmachem

Cytaty

	Imaginacja pracowała mi z przerażającym rozmachem i precyzją. Na chwilę musiałem przymknąć oczy. źródło: NKJP: Edward Stachura: Cała jaskrawość, 2006
	Pogadali i Tyka poczuł się o wiele lepiej. Sprawa nabrała rozmachu. Dwa razy w tygodniu, a w razie potrzeby i częściej, mężczyźni zbierali się u stryja. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1998
	Sofia Coppola za wszelką cenę chce odgonić od siebie widmo słynnego tatusia Coppoli. Udowodnić, że to nie dzięki niemu robi filmy i karierę. Jej produkcje są kameralne, nie mają nic wspólnego z epickim rozmachem „Ojca chrzestnego” czy „Apokalipsy”. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Europejka, 2004
	W mieście wszystko nabrało niechlujnego rozmachu. Samochody pędziły jak oszalałe i ochlapywały przechodniów błotem. Ludzie pędzili po chodnikach, gorączkowo rozpychali się łokciami, niecierpliwili, złościli. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozmach	rozmachy
D.	rozmachu	rozmachów
C.	rozmachowi	rozmachom
B.	rozmach	rozmachy
N.	rozmachem	rozmachami
Ms.	rozmachu	rozmachach
W.	rozmachu	rozmachy

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 05.08.2014