UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gwizdać

Chronologizacja

1466, SStp

Pochodzenie

zach. psł. *gvizdati 'świstać, gwizdać'

1. wydawać dźwięk

Definicja

wydawać gwizd - wysoki dźwięk

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Połączenia

czajnik; wiatr; lokomotywa, parowóz; publiczność gwiżdże
gwizdać na psa; na piłkarzy; na taksówkę
gwizdać na palcach

Cytaty

Świetnie dopingujący kibice najpierw otworzyli oczy ze zdumienia, gdy Hannawald wylądował na 140 m, a potem ten skok nagrodzili wspaniałymi brawami. Ci sami kibice, którzy przed rokiem gwizdali na sam widok Niemca.

źródło: NKJP: Janusz Kozioł: 140 m Hannawalda, Gazeta Krakowska, 2003-01-20

Kiedy zbliża się dwunasta, spogląda na słońce i gwiżdże na psa, który z głośnym ujadaniem zaczyna obiegać stado coraz ciaśniejszymi okrążeniami, aż zbije się ciasno.

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Na szczęście, jak mówią mieszkańcy Zabobrza, to już tylko i wyłącznie przykre wspomnienia. Wiatr gwiżdżący pomiędzy płytami trzydziestoletnich budynków już nie będzie im dokuczał. – Jeszcze przed remontem wymieniłem stare okna na plastykowe

źródło: NKJP: Bartosz Wieliczko: Ciepło w cenie, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-06-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gwiżdżę	gwiżdżemy
2 os.	gwiżdżesz	gwiżdżecie
3 os.	gwiżdże	gwiżdżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałem +(e)m gwizdał	gwizdałam +(e)m gwizdała	gwizdałom +(e)m gwizdało	gwizdaliśmy +(e)śmy gwizdali	gwizdałyśmy +(e)śmy gwizdały
2 os.	gwizdałeś +(e)ś gwizdał	gwizdałaś +(e)ś gwizdała	gwizdałoś +(e)ś gwizdało	gwizdaliście +(e)ście gwizdali	gwizdałyście +(e)ście gwizdały
3 os.	gwizdał	gwizdała	gwizdało	gwizdali	gwizdały

bezosobnik: gwizdano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gwizdał będę gwizdać	będę gwizdała będę gwizdać	będę gwizdało będę gwizdać	będziemy gwizdali będziemy gwizdać	będziemy gwizdały będziemy gwizdać
2 os.	będziesz gwizdał będziesz gwizdać	będziesz gwizdała będziesz gwizdać	będziesz gwizdało będziesz gwizdać	będziecie gwizdali będziecie gwizdać	będziecie gwizdały będziecie gwizdać
3 os.	będzie gwizdał będzie gwizdać	będzie gwizdała będzie gwizdać	będzie gwizdało będzie gwizdać	będą gwizdali będą gwizdać	będą gwizdały będą gwizdać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gwiżdżmy
2 os.	gwiżdż	gwiżdżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałbym bym gwizdał	gwizdałabym bym gwizdała	gwizdałobym bym gwizdało	gwizdalibyśmy byśmy gwizdali	gwizdałybyśmy byśmy gwizdały
2 os.	gwizdałbyś byś gwizdał	gwizdałabyś byś gwizdała	gwizdałobyś byś gwizdało	gwizdalibyście byście gwizdali	gwizdałybyście byście gwizdały
3 os.	gwizdałby by gwizdał	gwizdałaby by gwizdała	gwizdałoby by gwizdało	gwizdaliby by gwizdali	gwizdałyby by gwizdały

bezosobnik: gwizdano by

bezokolicznik: gwizdać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gwiżdżąc

gerundium: gwizdanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gwizdanie	gwizdania
D.	gwizdania	gwizdań
C.	gwizdaniu	gwizdaniom
B.	gwizdanie	gwizdania
N.	gwizdaniem	gwizdaniami
Ms.	gwizdaniu	gwizdaniach
W.	gwizdanie	gwizdania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gwiżdżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżąca
D.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącej
C.	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącej
B.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżącą
N.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącą
Ms.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżące
D.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących
C.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym
B.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżące
N.	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi
Ms.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących

odpowiednik aspektowy: gwizdnąć

Składnia

Rz_osobowy	+	gwizdać	+	(na KOGO)
Rz_nieżywotny	+	gwizdać	+

2. melodię

Definicja

gwizdem odtwarzać określoną melodię

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odgwizdywać

Połączenia

gwizdać melodię, piosenkę
gwizdać pod nosem

Cytaty

Ojciec zaczął gwizdać melodię z „Mostu na rzece Kwai” – i rzeczywiście, poczułem się jak w obozie jenieckim.

źródło: NKJP: Esensja na wakacje: (nie)Udany wypoczynek, Esensja, 2008-09

Temat Marzenia ze Scen dziecięcych Schumanna daje się zagwizdać osobno, jakby to był zamknięty utworek. Gwiżdżąc Etiudę E-dur, trzecią opus 10, nie sposób przerwać w żadnym miejscu, trzeba ją dogwizdać do końca

źródło: NKJP: Piotr Wierzbicki, Migotliwy ton. Esej o stylu Chopina, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gwiżdżę	gwiżdżemy
2 os.	gwiżdżesz	gwiżdżecie
3 os.	gwiżdże	gwiżdżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałem +(e)m gwizdał	gwizdałam +(e)m gwizdała	gwizdałom +(e)m gwizdało	gwizdaliśmy +(e)śmy gwizdali	gwizdałyśmy +(e)śmy gwizdały
2 os.	gwizdałeś +(e)ś gwizdał	gwizdałaś +(e)ś gwizdała	gwizdałoś +(e)ś gwizdało	gwizdaliście +(e)ście gwizdali	gwizdałyście +(e)ście gwizdały
3 os.	gwizdał	gwizdała	gwizdało	gwizdali	gwizdały

bezosobnik: gwizdano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gwizdał będę gwizdać	będę gwizdała będę gwizdać	będę gwizdało będę gwizdać	będziemy gwizdali będziemy gwizdać	będziemy gwizdały będziemy gwizdać
2 os.	będziesz gwizdał będziesz gwizdać	będziesz gwizdała będziesz gwizdać	będziesz gwizdało będziesz gwizdać	będziecie gwizdali będziecie gwizdać	będziecie gwizdały będziecie gwizdać
3 os.	będzie gwizdał będzie gwizdać	będzie gwizdała będzie gwizdać	będzie gwizdało będzie gwizdać	będą gwizdali będą gwizdać	będą gwizdały będą gwizdać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gwiżdżmy
2 os.	gwiżdż	gwiżdżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałbym bym gwizdał	gwizdałabym bym gwizdała	gwizdałobym bym gwizdało	gwizdalibyśmy byśmy gwizdali	gwizdałybyśmy byśmy gwizdały
2 os.	gwizdałbyś byś gwizdał	gwizdałabyś byś gwizdała	gwizdałobyś byś gwizdało	gwizdalibyście byście gwizdali	gwizdałybyście byście gwizdały
3 os.	gwizdałby by gwizdał	gwizdałaby by gwizdała	gwizdałoby by gwizdało	gwizdaliby by gwizdali	gwizdałyby by gwizdały

bezosobnik: gwizdano by

bezokolicznik: gwizdać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gwiżdżąc

gerundium: gwizdanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gwizdanie	gwizdania
D.	gwizdania	gwizdań
C.	gwizdaniu	gwizdaniom
B.	gwizdanie	gwizdania
N.	gwizdaniem	gwizdaniami
Ms.	gwizdaniu	gwizdaniach
W.	gwizdanie	gwizdania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gwiżdżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżąca
D.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącej
C.	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącej
B.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżącą
N.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącą
Ms.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżące
D.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących
C.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym
B.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżące
N.	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi
Ms.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gwizdany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gwizdany	gwizdany	gwizdany	gwizdane	gwizdana
D.	gwizdanego	gwizdanego	gwizdanego	gwizdanego	gwizdanej
C.	gwizdanemu	gwizdanemu	gwizdanemu	gwizdanemu	gwizdanej
B.	gwizdanego	gwizdanego	gwizdany	gwizdane	gwizdaną
N.	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdaną
Ms.	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gwizdani	gwizdani	gwizdane	gwizdane
D.	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych
C.	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym
B.	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych	gwizdane
N.	gwizdanymi	gwizdanymi	gwizdanymi	gwizdanymi
Ms.	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych

odpowiednik aspektowy: zagwizdać

Składnia

Rz_osobowy

gwizdać

3. o zwierzętach

Definicja

wydawać odgłos podobny do gwizdu ludzkiego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

fiukać

Połączenia

drozd, kos gwiżdże; ptaki, świstaki gwiżdżą

Cytaty

- Co piszczy? - zapytał Paweł, słuchając, jak kos gwiżdże w krzaku tarniny.

źródło: NKJP: Witold Zalewski: Zakładnicy, 2001

W górze i w dole, wszędzie dokoła gwizdały ptaki.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gwiżdżę	gwiżdżemy
2 os.	gwiżdżesz	gwiżdżecie
3 os.	gwiżdże	gwiżdżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałem +(e)m gwizdał	gwizdałam +(e)m gwizdała	gwizdałom +(e)m gwizdało	gwizdaliśmy +(e)śmy gwizdali	gwizdałyśmy +(e)śmy gwizdały
2 os.	gwizdałeś +(e)ś gwizdał	gwizdałaś +(e)ś gwizdała	gwizdałoś +(e)ś gwizdało	gwizdaliście +(e)ście gwizdali	gwizdałyście +(e)ście gwizdały
3 os.	gwizdał	gwizdała	gwizdało	gwizdali	gwizdały

bezosobnik: gwizdano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gwizdał będę gwizdać	będę gwizdała będę gwizdać	będę gwizdało będę gwizdać	będziemy gwizdali będziemy gwizdać	będziemy gwizdały będziemy gwizdać
2 os.	będziesz gwizdał będziesz gwizdać	będziesz gwizdała będziesz gwizdać	będziesz gwizdało będziesz gwizdać	będziecie gwizdali będziecie gwizdać	będziecie gwizdały będziecie gwizdać
3 os.	będzie gwizdał będzie gwizdać	będzie gwizdała będzie gwizdać	będzie gwizdało będzie gwizdać	będą gwizdali będą gwizdać	będą gwizdały będą gwizdać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gwiżdżmy
2 os.	gwiżdż	gwiżdżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałbym bym gwizdał	gwizdałabym bym gwizdała	gwizdałobym bym gwizdało	gwizdalibyśmy byśmy gwizdali	gwizdałybyśmy byśmy gwizdały
2 os.	gwizdałbyś byś gwizdał	gwizdałabyś byś gwizdała	gwizdałobyś byś gwizdało	gwizdalibyście byście gwizdali	gwizdałybyście byście gwizdały
3 os.	gwizdałby by gwizdał	gwizdałaby by gwizdała	gwizdałoby by gwizdało	gwizdaliby by gwizdali	gwizdałyby by gwizdały

bezosobnik: gwizdano by

bezokolicznik: gwizdać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gwiżdżąc

gerundium: gwizdanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gwizdanie	gwizdania
D.	gwizdania	gwizdań
C.	gwizdaniu	gwizdaniom
B.	gwizdanie	gwizdania
N.	gwizdaniem	gwizdaniami
Ms.	gwizdaniu	gwizdaniach
W.	gwizdanie	gwizdania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gwiżdżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżąca
D.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącej
C.	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącej
B.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżącą
N.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącą
Ms.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżące
D.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących
C.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym
B.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżące
N.	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi
Ms.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących

odpowiedniki aspektowe: zagwizdać , gwizdnąć

Składnia

Rz_zwierzęcy

gwizdać

4. na wszystko

Definicja

pot.

lekceważyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

gwizdać na wszystko

Cytaty

Na upartego można pójść do Rakowieckiej, gwiżdżąc na wszystko!

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983

Stary gwizdał na akta i nagany, zginęły zresztą niebawem, i to nie on je zabierał z kancelarii.

źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1993

[...] Siedzimy sobie przed tym kominkiem, w którym płonie olbrzymi ogień, siedzimy na podłodze, na grubych, miękkich baranicach, słuchamy muzyki i gwiżdżemy na to, co się dzieje dokoła.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gwiżdżę	gwiżdżemy
2 os.	gwiżdżesz	gwiżdżecie
3 os.	gwiżdże	gwiżdżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałem +(e)m gwizdał	gwizdałam +(e)m gwizdała	gwizdałom +(e)m gwizdało	gwizdaliśmy +(e)śmy gwizdali	gwizdałyśmy +(e)śmy gwizdały
2 os.	gwizdałeś +(e)ś gwizdał	gwizdałaś +(e)ś gwizdała	gwizdałoś +(e)ś gwizdało	gwizdaliście +(e)ście gwizdali	gwizdałyście +(e)ście gwizdały
3 os.	gwizdał	gwizdała	gwizdało	gwizdali	gwizdały

bezosobnik: gwizdano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gwizdał będę gwizdać	będę gwizdała będę gwizdać	będę gwizdało będę gwizdać	będziemy gwizdali będziemy gwizdać	będziemy gwizdały będziemy gwizdać
2 os.	będziesz gwizdał będziesz gwizdać	będziesz gwizdała będziesz gwizdać	będziesz gwizdało będziesz gwizdać	będziecie gwizdali będziecie gwizdać	będziecie gwizdały będziecie gwizdać
3 os.	będzie gwizdał będzie gwizdać	będzie gwizdała będzie gwizdać	będzie gwizdało będzie gwizdać	będą gwizdali będą gwizdać	będą gwizdały będą gwizdać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gwiżdżmy
2 os.	gwiżdż	gwiżdżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałbym bym gwizdał	gwizdałabym bym gwizdała	gwizdałobym bym gwizdało	gwizdalibyśmy byśmy gwizdali	gwizdałybyśmy byśmy gwizdały
2 os.	gwizdałbyś byś gwizdał	gwizdałabyś byś gwizdała	gwizdałobyś byś gwizdało	gwizdalibyście byście gwizdali	gwizdałybyście byście gwizdały
3 os.	gwizdałby by gwizdał	gwizdałaby by gwizdała	gwizdałoby by gwizdało	gwizdaliby by gwizdali	gwizdałyby by gwizdały

bezosobnik: gwizdano by

bezokolicznik: gwizdać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gwiżdżąc

gerundium: gwizdanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gwizdanie	gwizdania
D.	gwizdania	gwizdań
C.	gwizdaniu	gwizdaniom
B.	gwizdanie	gwizdania
N.	gwizdaniem	gwizdaniami
Ms.	gwizdaniu	gwizdaniach
W.	gwizdanie	gwizdania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gwiżdżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżąca
D.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącej
C.	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącej
B.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżącą
N.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącą
Ms.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżące
D.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących
C.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym
B.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżące
N.	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi
Ms.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących

Składnia

gwizdać

na KOGO/CO

5. mecz

Definicja

sport. pot.

być sędzią na meczu piłkarskim lub innych zawodach sportowych, na których sędzia używa gwizdka

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

sędziować

Połączenia

gwizdać mecz, spotkanie
gwizdać w meczu; na zawodach, na Euro, na mistrzostwach świata, na Mundialu; na środku (boiska)

Cytaty

Niedzielne spotkanie na widzewskim stadionie poprowadzi sędzia Marcin Borski. W środę warszawski arbiter gwizdał mecz ŁKS – Cracovia, wygrany przez łodzian 2:1.

źródło: NKJP: Bogusław Kukuć: Dzień dłużej, Dziennik Łódzki, 2007-04-20

Dopiero wtedy zdałem sobie sprawę ze swoich błędów – przyznał angielski arbiter, który w swojej karierze gwizdał na mistrzostwach świata w Korei i Japonii oraz na Euro 2000.

źródło: NKJP: ASZKI: Bezsenne noce Polla, Gazeta Poznańska, 2006-06-30

Unia podejmuje krynickie KTH. Ten mecz na środku gwizdać będzie Hubert Godziątkowski (Piotr Madeksza i Jacek Bernacki na liniach)

źródło: NKJP: Andrzej Rzycki: Znowu na styku?, Gazeta Krakowska, 2007-01-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gwiżdżę	gwiżdżemy
2 os.	gwiżdżesz	gwiżdżecie
3 os.	gwiżdże	gwiżdżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałem +(e)m gwizdał	gwizdałam +(e)m gwizdała	gwizdałom +(e)m gwizdało	gwizdaliśmy +(e)śmy gwizdali	gwizdałyśmy +(e)śmy gwizdały
2 os.	gwizdałeś +(e)ś gwizdał	gwizdałaś +(e)ś gwizdała	gwizdałoś +(e)ś gwizdało	gwizdaliście +(e)ście gwizdali	gwizdałyście +(e)ście gwizdały
3 os.	gwizdał	gwizdała	gwizdało	gwizdali	gwizdały

bezosobnik: gwizdano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gwizdał będę gwizdać	będę gwizdała będę gwizdać	będę gwizdało będę gwizdać	będziemy gwizdali będziemy gwizdać	będziemy gwizdały będziemy gwizdać
2 os.	będziesz gwizdał będziesz gwizdać	będziesz gwizdała będziesz gwizdać	będziesz gwizdało będziesz gwizdać	będziecie gwizdali będziecie gwizdać	będziecie gwizdały będziecie gwizdać
3 os.	będzie gwizdał będzie gwizdać	będzie gwizdała będzie gwizdać	będzie gwizdało będzie gwizdać	będą gwizdali będą gwizdać	będą gwizdały będą gwizdać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gwiżdżmy
2 os.	gwiżdż	gwiżdżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałbym bym gwizdał	gwizdałabym bym gwizdała	gwizdałobym bym gwizdało	gwizdalibyśmy byśmy gwizdali	gwizdałybyśmy byśmy gwizdały
2 os.	gwizdałbyś byś gwizdał	gwizdałabyś byś gwizdała	gwizdałobyś byś gwizdało	gwizdalibyście byście gwizdali	gwizdałybyście byście gwizdały
3 os.	gwizdałby by gwizdał	gwizdałaby by gwizdała	gwizdałoby by gwizdało	gwizdaliby by gwizdali	gwizdałyby by gwizdały

bezosobnik: gwizdano by

bezokolicznik: gwizdać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gwiżdżąc

gerundium: gwizdanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gwizdanie	gwizdania
D.	gwizdania	gwizdań
C.	gwizdaniu	gwizdaniom
B.	gwizdanie	gwizdania
N.	gwizdaniem	gwizdaniami
Ms.	gwizdaniu	gwizdaniach
W.	gwizdanie	gwizdania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gwiżdżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżąca
D.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącej
C.	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącej
B.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżącą
N.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącą
Ms.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżące
D.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących
C.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym
B.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżące
N.	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi
Ms.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gwizdany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gwizdany	gwizdany	gwizdany	gwizdane	gwizdana
D.	gwizdanego	gwizdanego	gwizdanego	gwizdanego	gwizdanej
C.	gwizdanemu	gwizdanemu	gwizdanemu	gwizdanemu	gwizdanej
B.	gwizdanego	gwizdanego	gwizdany	gwizdane	gwizdaną
N.	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdaną
Ms.	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gwizdani	gwizdani	gwizdane	gwizdane
D.	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych
C.	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym
B.	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych	gwizdane
N.	gwizdanymi	gwizdanymi	gwizdanymi	gwizdanymi
Ms.	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych

Składnia

Rz_osobowy	+	gwizdać	+	CO
Rz_osobowy	+	gwizdać	+	GDZIE

6. faul

Definicja

sport. pot.

będąc sędzią w grze zespołowej, sygnalizować gwizdkiem określoną sytuację w meczu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	odgwizdywać
	hiperonimy:	sygnalizować

Połączenia

arbiter, sędzia gwiżdże coś
gwizdać faul, karnego, przewinienie, rękę

Cytaty

Ale razy obroniłam jakieś rzuty, to ci panowie gwizdali faul w obronie i tak aż do skutku, akcja kończyła się dopiero wówczas, gdy piłka w końcu do bramki wpadała

źródło: NKJP: Janusz Kozioł: Kto ruszy braci? Gazeta Krakowska, 2004-03-23

Myślałem, że cała trójka arbitrów jest z Czech. Byłem zdenerwowany bo raz gwizdali uwolnienie, raz nie. Brakowało im konsekwencji.

źródło: NKJP: Paweł Rassek: Po naszemu, czyli po... angielsku!, Trybuna Śląska, 2002-04-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gwiżdżę	gwiżdżemy
2 os.	gwiżdżesz	gwiżdżecie
3 os.	gwiżdże	gwiżdżą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałem +(e)m gwizdał	gwizdałam +(e)m gwizdała	gwizdałom +(e)m gwizdało	gwizdaliśmy +(e)śmy gwizdali	gwizdałyśmy +(e)śmy gwizdały
2 os.	gwizdałeś +(e)ś gwizdał	gwizdałaś +(e)ś gwizdała	gwizdałoś +(e)ś gwizdało	gwizdaliście +(e)ście gwizdali	gwizdałyście +(e)ście gwizdały
3 os.	gwizdał	gwizdała	gwizdało	gwizdali	gwizdały

bezosobnik: gwizdano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gwizdał będę gwizdać	będę gwizdała będę gwizdać	będę gwizdało będę gwizdać	będziemy gwizdali będziemy gwizdać	będziemy gwizdały będziemy gwizdać
2 os.	będziesz gwizdał będziesz gwizdać	będziesz gwizdała będziesz gwizdać	będziesz gwizdało będziesz gwizdać	będziecie gwizdali będziecie gwizdać	będziecie gwizdały będziecie gwizdać
3 os.	będzie gwizdał będzie gwizdać	będzie gwizdała będzie gwizdać	będzie gwizdało będzie gwizdać	będą gwizdali będą gwizdać	będą gwizdały będą gwizdać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gwiżdżmy
2 os.	gwiżdż	gwiżdżcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gwizdałbym bym gwizdał	gwizdałabym bym gwizdała	gwizdałobym bym gwizdało	gwizdalibyśmy byśmy gwizdali	gwizdałybyśmy byśmy gwizdały
2 os.	gwizdałbyś byś gwizdał	gwizdałabyś byś gwizdała	gwizdałobyś byś gwizdało	gwizdalibyście byście gwizdali	gwizdałybyście byście gwizdały
3 os.	gwizdałby by gwizdał	gwizdałaby by gwizdała	gwizdałoby by gwizdało	gwizdaliby by gwizdali	gwizdałyby by gwizdały

bezosobnik: gwizdano by

bezokolicznik: gwizdać

imiesłów przysłówkowy współczesny: gwiżdżąc

gerundium: gwizdanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gwizdanie	gwizdania
D.	gwizdania	gwizdań
C.	gwizdaniu	gwizdaniom
B.	gwizdanie	gwizdania
N.	gwizdaniem	gwizdaniami
Ms.	gwizdaniu	gwizdaniach
W.	gwizdanie	gwizdania

imiesłów przymiotnikowy czynny: gwiżdżący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżąca
D.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżącej
C.	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącemu	gwiżdżącej
B.	gwiżdżącego	gwiżdżącego	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżącą
N.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącą
Ms.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gwiżdżący	gwiżdżący	gwiżdżące	gwiżdżące
D.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących
C.	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym	gwiżdżącym
B.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżące
N.	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi	gwiżdżącymi
Ms.	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących	gwiżdżących

imiesłów przymiotnikowy bierny: gwizdany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gwizdany	gwizdany	gwizdany	gwizdane	gwizdana
D.	gwizdanego	gwizdanego	gwizdanego	gwizdanego	gwizdanej
C.	gwizdanemu	gwizdanemu	gwizdanemu	gwizdanemu	gwizdanej
B.	gwizdanego	gwizdanego	gwizdany	gwizdane	gwizdaną
N.	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdaną
Ms.	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gwizdani	gwizdani	gwizdane	gwizdane
D.	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych
C.	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym	gwizdanym
B.	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych	gwizdane
N.	gwizdanymi	gwizdanymi	gwizdanymi	gwizdanymi
Ms.	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych	gwizdanych

odpowiedniki aspektowe: gwizdnąć , zagwizdać

Składnia

Rz_osobowy

gwizdać

Data ostatniej modyfikacji: 16.03.2023