Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *jьz-uměti 'stracić umiejętność, zdolność do czegoś'
Zmiana znaczenia 'zumieć' > 'zdumieć' wywołana skojarzeniem z dumać, czemu mogło sprzyjać pojawienie się form z wstawną spółgłoską -d- (por. paralelny fonetyczny rozwój: psł. *jьz-ęti > pol. zjąć > zdjąć).
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Cytaty
|
Tak mnie to pytanie zdumiało, że nie wiedziałam, co odpowiedzieć. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996 |
|
|
[...] latem trafiłem na Mierzei Kurońskiej, nieopodal rosyjskiego Królewca, czyli Kaliningradu, na hotel, który zdumiał mnie swoim pokracznym kształtem. źródło: NKJP: Krzysztof Zanussi: Pracuję w kontrwywiadzie, Polityka, 2003-10-04 |
|
|
[...] Torvalds okazał się przyjemnym, czarującym mówcą. Mówiąc jedynie z lekkim szwedzkim akcentem, zdumiał audytorium błyskotliwym, zabarwionym autoironią dowcipem. źródło: NKJP: Sam Williams: W obronie wolności, 2003 |
|
|
Cieszyła się, że stryj Wiktor jest w Egipcie i że wkrótce się z nim zobaczy. Ale zdumiało ją, że wyjechał z Ameryki i zaczął pracować dla rządu egipskiego. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999 |
|
|
Zdumiało mnie, jak szybko rozpadają się stare, budowane latami więzi, aby ustąpić miejsca nowym. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zdumiałem +(e)m zdumiał |
zdumiałam +(e)m zdumiała |
zdumiałom +(e)m zdumiało |
zdumieliśmy +(e)śmy zdumieli |
zdumiałyśmy +(e)śmy zdumiały |
| 2 os. |
zdumiałeś +(e)ś zdumiał |
zdumiałaś +(e)ś zdumiała |
zdumiałoś +(e)ś zdumiało |
zdumieliście +(e)ście zdumieli |
zdumiałyście +(e)ście zdumiały |
| 3 os. |
zdumiał |
zdumiała |
zdumiało |
zdumieli |
zdumiały |
bezosobnik: zdumiano
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zdumiałbym bym zdumiał |
zdumiałabym bym zdumiała |
zdumiałobym bym zdumiało |
zdumielibyśmy byśmy zdumieli |
zdumiałybyśmy byśmy zdumiały |
| 2 os. |
zdumiałbyś byś zdumiał |
zdumiałabyś byś zdumiała |
zdumiałobyś byś zdumiało |
zdumielibyście byście zdumieli |
zdumiałybyście byście zdumiały |
| 3 os. |
zdumiałby by zdumiał |
zdumiałaby by zdumiała |
zdumiałoby by zdumiało |
zdumieliby by zdumieli |
zdumiałyby by zdumiały |
bezosobnik: zdumiano by
zdumiono by
bezokolicznik: zdumieć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zdumiawszy
gerundium: zdumienie
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zdumienie |
zdumienia |
| D. | zdumienia |
zdumień |
| C. | zdumieniu |
zdumieniom |
| B. | zdumienie |
zdumienia |
| N. | zdumieniem |
zdumieniami |
| Ms. | zdumieniu |
zdumieniach |
| W. | zdumienie |
zdumienia |
odpowiednik aspektowy: zdumiewać
Inne uwagi
Czas przyszły i tryb rozkazujący nie używane
Składnia
|
+ | zdumieć | + |
KOGO +
(CZYM)
|
| Ø | + | zdumieć | + |
KOGO +
że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|