UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdumieć

Chronologizacja

XVI w., Bor

Pochodzenie

psł. *jьz-uměti 'stracić umiejętność, zdolność do czegoś'

Zmiana znaczenia 'zumieć' > 'zdumieć' wywołana skojarzeniem z dumać, czemu mogło sprzyjać pojawienie się form z wstawną spółgłoską -d- (por. paralelny fonetyczny rozwój: psł. *jьz-ęti > pol. zjąć > zdjąć).

Definicja

wywołać w kimś stan zaskoczenia, będąc innym, niż ktoś się spodziewał

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Cytaty

Tak mnie to pytanie zdumiało, że nie wiedziałam, co odpowiedzieć.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996

[...] latem trafiłem na Mierzei Kurońskiej, nieopodal rosyjskiego Królewca, czyli Kaliningradu, na hotel, który zdumiał mnie swoim pokracznym kształtem.

źródło: NKJP: Krzysztof Zanussi: Pracuję w kontrwywiadzie, Polityka, 2003-10-04

[...] Torvalds okazał się przyjemnym, czarującym mówcą. Mówiąc jedynie z lekkim szwedzkim akcentem, zdumiał audytorium błyskotliwym, zabarwionym autoironią dowcipem.

źródło: NKJP: Sam Williams: W obronie wolności, 2003

Cieszyła się, że stryj Wiktor jest w Egipcie i że wkrótce się z nim zobaczy. Ale zdumiało ją, że wyjechał z Ameryki i zaczął pracować dla rządu egipskiego.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Zdumiało mnie, jak szybko rozpadają się stare, budowane latami więzi, aby ustąpić miejsca nowym.

źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdumiałem
+(e)m zdumiał
zdumiałam
+(e)m zdumiała
zdumiałom
+(e)m zdumiało
zdumieliśmy
+(e)śmy zdumieli
zdumiałyśmy
+(e)śmy zdumiały
2 os. zdumiałeś
+(e)ś zdumiał
zdumiałaś
+(e)ś zdumiała
zdumiałoś
+(e)ś zdumiało
zdumieliście
+(e)ście zdumieli
zdumiałyście
+(e)ście zdumiały
3 os. zdumiał
zdumiała
zdumiało
zdumieli
zdumiały

bezosobnik: zdumiano

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zdumiałbym
bym zdumiał
zdumiałabym
bym zdumiała
zdumiałobym
bym zdumiało
zdumielibyśmy
byśmy zdumieli
zdumiałybyśmy
byśmy zdumiały
2 os. zdumiałbyś
byś zdumiał
zdumiałabyś
byś zdumiała
zdumiałobyś
byś zdumiało
zdumielibyście
byście zdumieli
zdumiałybyście
byście zdumiały
3 os. zdumiałby
by zdumiał
zdumiałaby
by zdumiała
zdumiałoby
by zdumiało
zdumieliby
by zdumieli
zdumiałyby
by zdumiały

bezosobnik: zdumiano by
zdumiono by

bezokolicznik: zdumieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni:

zdumiawszy

gerundium: zdumienie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zdumienie
zdumienia
D. zdumienia
zdumień
C. zdumieniu
zdumieniom
B. zdumienie
zdumienia
N. zdumieniem
zdumieniami
Ms. zdumieniu
zdumieniach
W. zdumienie
zdumienia

odpowiednik aspektowy: zdumiewać

Inne uwagi

Czas przyszły i tryb rozkazujący nie używane

Składnia

bez ograniczeń + zdumieć +
KOGO + (CZYM)
Ø + zdumieć +
KOGO + że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
Data ostatniej modyfikacji: 08.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj