UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozstrzygać

Chronologizacja

1564, SPXVI

Pochodzenie

psł. *orzstrigati 'za pomocą ostrego narzędzia dzielić na części; oddzielać część od całości'

Zob. strzyc

1. konkurs

Definicja

ustalać, który z dwóch lub więcej elementów sprzecznych wobec siebie jest najlepszy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

arbiter, jury, komisja konkursowa, sąd; bitwa, głosowanie, losowanie, przepis, referendum, rozmowa rozstrzyga; zeznania świadka rozstrzygają
rozstrzygać konflikt, konkurs, plebiscyt, pojedynek, przetarg, rywalizację, spór, zakład; dylemat, kwestię, sprawę, wątpliwości, zagadnienie, zawiłości
rozstrzygać na czyjąś korzyść
rozstrzygać w głosowaniu
rozstrzygać jednoznacznie; pozytywnie; polubownie, zbrojnie; trudno rozstrzygać
móc, musieć, nie potrafić, nie umieć, postanowić, próbować; trzeba rozstrzygać

Cytaty

	Mimo młodego wieku zyskałem już wśród najbliższych niejaki autorytet i proszono mnie czasem o udział w rozstrzyganiu sporów, które podzieliły [...] niektórych krewnych. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003
	Mówił o wielu sprawach, które intrygowały mnie już wcześniej, i o tych, które podczas jego wyjaśnień rodziły coraz to nowe pytania i wątpliwości. Rozstrzygał je w prostych, logicznych wywodach. źródło: NKJP: Zdzisław Szczepaniak: Dziewczyna z Trogiru i inne opowiadania, 2005
	Bush stwierdził, że mocą swej suwerennej decyzji może rozstrzygać, kogo postawić poza prawem. źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Miłość, wojna, rewolucja: szkice na czas kryzysu, 2009
	Demokracja nie uzurpuje sobie prawa do rozstrzygania, który z wyznawanych poglądów jest prawdziwy, lecz każdemu przyznaje równą przestrzeń wolności. źródło: NKJP: Józef Tischner: W krainie schorowanej wyobraźni, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozstrzygam	rozstrzygamy
2 os.	rozstrzygasz	rozstrzygacie
3 os.	rozstrzyga	rozstrzygają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozstrzygałem +(e)m rozstrzygał	rozstrzygałam +(e)m rozstrzygała	rozstrzygałom +(e)m rozstrzygało	rozstrzygaliśmy +(e)śmy rozstrzygali	rozstrzygałyśmy +(e)śmy rozstrzygały
2 os.	rozstrzygałeś +(e)ś rozstrzygał	rozstrzygałaś +(e)ś rozstrzygała	rozstrzygałoś +(e)ś rozstrzygało	rozstrzygaliście +(e)ście rozstrzygali	rozstrzygałyście +(e)ście rozstrzygały
3 os.	rozstrzygał	rozstrzygała	rozstrzygało	rozstrzygali	rozstrzygały

bezosobnik: rozstrzygano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozstrzygał będę rozstrzygać	będę rozstrzygała będę rozstrzygać	będę rozstrzygało będę rozstrzygać	będziemy rozstrzygali będziemy rozstrzygać	będziemy rozstrzygały będziemy rozstrzygać
2 os.	będziesz rozstrzygał będziesz rozstrzygać	będziesz rozstrzygała będziesz rozstrzygać	będziesz rozstrzygało będziesz rozstrzygać	będziecie rozstrzygali będziecie rozstrzygać	będziecie rozstrzygały będziecie rozstrzygać
3 os.	będzie rozstrzygał będzie rozstrzygać	będzie rozstrzygała będzie rozstrzygać	będzie rozstrzygało będzie rozstrzygać	będą rozstrzygali będą rozstrzygać	będą rozstrzygały będą rozstrzygać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozstrzygajmy
2 os.	rozstrzygaj	rozstrzygajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozstrzygałbym bym rozstrzygał	rozstrzygałabym bym rozstrzygała	rozstrzygałobym bym rozstrzygało	rozstrzygalibyśmy byśmy rozstrzygali	rozstrzygałybyśmy byśmy rozstrzygały
2 os.	rozstrzygałbyś byś rozstrzygał	rozstrzygałabyś byś rozstrzygała	rozstrzygałobyś byś rozstrzygało	rozstrzygalibyście byście rozstrzygali	rozstrzygałybyście byście rozstrzygały
3 os.	rozstrzygałby by rozstrzygał	rozstrzygałaby by rozstrzygała	rozstrzygałoby by rozstrzygało	rozstrzygaliby by rozstrzygali	rozstrzygałyby by rozstrzygały

bezosobnik: rozstrzygano by

bezokolicznik: rozstrzygać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozstrzygając

gerundium: rozstrzyganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozstrzyganie	rozstrzygania
D.	rozstrzygania	rozstrzygań
C.	rozstrzyganiu	rozstrzyganiom
B.	rozstrzyganie	rozstrzygania
N.	rozstrzyganiem	rozstrzyganiami
Ms.	rozstrzyganiu	rozstrzyganiach
W.	rozstrzyganie	rozstrzygania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozstrzygający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozstrzygający	rozstrzygający	rozstrzygający	rozstrzygające	rozstrzygająca
D.	rozstrzygającego	rozstrzygającego	rozstrzygającego	rozstrzygającego	rozstrzygającej
C.	rozstrzygającemu	rozstrzygającemu	rozstrzygającemu	rozstrzygającemu	rozstrzygającej
B.	rozstrzygającego	rozstrzygającego	rozstrzygający	rozstrzygające	rozstrzygającą
N.	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającą
Ms.	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozstrzygający	rozstrzygający	rozstrzygające	rozstrzygające
D.	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających
C.	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym
B.	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygające
N.	rozstrzygającymi	rozstrzygającymi	rozstrzygającymi	rozstrzygającymi
Ms.	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozstrzygany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozstrzygany	rozstrzygany	rozstrzygany	rozstrzygane	rozstrzygana
D.	rozstrzyganego	rozstrzyganego	rozstrzyganego	rozstrzyganego	rozstrzyganej
C.	rozstrzyganemu	rozstrzyganemu	rozstrzyganemu	rozstrzyganemu	rozstrzyganej
B.	rozstrzyganego	rozstrzyganego	rozstrzygany	rozstrzygane	rozstrzyganą
N.	rozstrzyganym	rozstrzyganym	rozstrzyganym	rozstrzyganym	rozstrzyganą
Ms.	rozstrzyganym	rozstrzyganym	rozstrzyganym	rozstrzyganym	rozstrzyganej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozstrzygani	rozstrzygani	rozstrzygane	rozstrzygane
D.	rozstrzyganych	rozstrzyganych	rozstrzyganych	rozstrzyganych
C.	rozstrzyganym	rozstrzyganym	rozstrzyganym	rozstrzyganym
B.	rozstrzyganych	rozstrzyganych	rozstrzyganych	rozstrzygane
N.	rozstrzyganymi	rozstrzyganymi	rozstrzyganymi	rozstrzyganymi
Ms.	rozstrzyganych	rozstrzyganych	rozstrzyganych	rozstrzyganych

odpowiednik aspektowy: rozstrzygnąć

Składnia

+	rozstrzygać	+	CO
+	rozstrzygać	+	o CZYM
+	rozstrzygać	+	ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

2. o czyimś losie

Definicja

powodować, że coś przebiega w określony sposób i z określonym skutkiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

rozstrzygać o biegu wypadków, o klęsce, o czyimś losie, o powodzeniu, o czyjejś przyszłości, o winie i karze, o wyniku, o zasadności roszczeń, o zwycięstwie, o życiu i śmierci

Cytaty

Tacy ludzie jak Amba i ich pobratymcy głęboko wierzą, że światem rządzą siły nadnaturalne. [...] To one nadają bieg i sens zdarzeniom, rozstrzygają o naszym losie.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Heban, 2004

Francuz na ogół nie rozumie różnicy, nie potrafi pojąć tego, że zarówno gdy chodzi o zło lub dobro, forma nie rozstrzyga o istocie rzeczy.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski tytuł Szkice piórkiem : (Francja 1940-1944), 1957

Tobie jest dobrze i to rozstrzyga o wszystkim, prawda? A pytałeś, czy jej jest równie dobrze? Oczywiście nie!

źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozstrzygam	rozstrzygamy
2 os.	rozstrzygasz	rozstrzygacie
3 os.	rozstrzyga	rozstrzygają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozstrzygałem +(e)m rozstrzygał	rozstrzygałam +(e)m rozstrzygała	rozstrzygałom +(e)m rozstrzygało	rozstrzygaliśmy +(e)śmy rozstrzygali	rozstrzygałyśmy +(e)śmy rozstrzygały
2 os.	rozstrzygałeś +(e)ś rozstrzygał	rozstrzygałaś +(e)ś rozstrzygała	rozstrzygałoś +(e)ś rozstrzygało	rozstrzygaliście +(e)ście rozstrzygali	rozstrzygałyście +(e)ście rozstrzygały
3 os.	rozstrzygał	rozstrzygała	rozstrzygało	rozstrzygali	rozstrzygały

bezosobnik: rozstrzygano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozstrzygał będę rozstrzygać	będę rozstrzygała będę rozstrzygać	będę rozstrzygało będę rozstrzygać	będziemy rozstrzygali będziemy rozstrzygać	będziemy rozstrzygały będziemy rozstrzygać
2 os.	będziesz rozstrzygał będziesz rozstrzygać	będziesz rozstrzygała będziesz rozstrzygać	będziesz rozstrzygało będziesz rozstrzygać	będziecie rozstrzygali będziecie rozstrzygać	będziecie rozstrzygały będziecie rozstrzygać
3 os.	będzie rozstrzygał będzie rozstrzygać	będzie rozstrzygała będzie rozstrzygać	będzie rozstrzygało będzie rozstrzygać	będą rozstrzygali będą rozstrzygać	będą rozstrzygały będą rozstrzygać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozstrzygajmy
2 os.	rozstrzygaj	rozstrzygajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozstrzygałbym bym rozstrzygał	rozstrzygałabym bym rozstrzygała	rozstrzygałobym bym rozstrzygało	rozstrzygalibyśmy byśmy rozstrzygali	rozstrzygałybyśmy byśmy rozstrzygały
2 os.	rozstrzygałbyś byś rozstrzygał	rozstrzygałabyś byś rozstrzygała	rozstrzygałobyś byś rozstrzygało	rozstrzygalibyście byście rozstrzygali	rozstrzygałybyście byście rozstrzygały
3 os.	rozstrzygałby by rozstrzygał	rozstrzygałaby by rozstrzygała	rozstrzygałoby by rozstrzygało	rozstrzygaliby by rozstrzygali	rozstrzygałyby by rozstrzygały

bezosobnik: rozstrzygano by

bezokolicznik: rozstrzygać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozstrzygając

gerundium: rozstrzyganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozstrzyganie	rozstrzygania
D.	rozstrzygania	rozstrzygań
C.	rozstrzyganiu	rozstrzyganiom
B.	rozstrzyganie	rozstrzygania
N.	rozstrzyganiem	rozstrzyganiami
Ms.	rozstrzyganiu	rozstrzyganiach
W.	rozstrzyganie	rozstrzygania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozstrzygający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozstrzygający	rozstrzygający	rozstrzygający	rozstrzygające	rozstrzygająca
D.	rozstrzygającego	rozstrzygającego	rozstrzygającego	rozstrzygającego	rozstrzygającej
C.	rozstrzygającemu	rozstrzygającemu	rozstrzygającemu	rozstrzygającemu	rozstrzygającej
B.	rozstrzygającego	rozstrzygającego	rozstrzygający	rozstrzygające	rozstrzygającą
N.	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającą
Ms.	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozstrzygający	rozstrzygający	rozstrzygające	rozstrzygające
D.	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających
C.	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym	rozstrzygającym
B.	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygające
N.	rozstrzygającymi	rozstrzygającymi	rozstrzygającymi	rozstrzygającymi
Ms.	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających	rozstrzygających

odpowiednik aspektowy: rozstrzygnąć

Składnia

rozstrzygać

o CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 17.07.2018