UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pracowity

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. pracować

1.a człowiek

Definicja

taki, który sumiennie i chętnie wykonuje jakąś czynność lub zadanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	pilny, robotny
	antonimy:	leniwy

Połączenia

pracowity chłopak, poseł, student, uczeń, zawodnik; owad; naród; pracowita dziewczyna; mrówka, pszczoła; pracowici mieszkańcy; człowiek pracowity; osoba pracowita
pracowity na boisku, na treningach
pracowity jak mrówka, pracowity jak pszczoła
mrówczo pracowity
pracowity i oddany, pracowity i odpowiedzialny, pracowity i przedsiębiorczy, pracowity i skromny, pracowity i sumienny, pracowity i uczciwy, pracowity i zapobiegliwy, pracowity i zaradny; ambitny i pracowity, dobry i pracowity, inteligentny i pracowity, uparty i pracowity, utalentowany i pracowity, wykształcony i pracowity, zdolny i pracowity
bardzo, niesamowicie, niesłychanie, niezwykle, ogromnie pracowity

Cytaty

	Zapamiętano go jako człowieka niezwykle pracowitego. Nawet gdy nie było nic do roboty, Robert znajdował zajęcie. źródło: NKJP: Artur Brykner, Paweł Krysiak, Włodzimierz Nowak, Waldemar Paś, Piotr P. Wójcik: Uciekał, dostawał po pysku, uciekał, Gazeta Wyborcza, 1993-10-22
	Babcia była pracowita jak mrówka. Mereżkowała, ozdabiała monogramami obrusy i serwetki, haftowała haftem richelieu komplety podwieczorkowe, poduszki na kanapę i bieżniki [...]. źródło: NKJP: Danuta Koral: Wydziedziczeni, 1997
	Niestety, nawet zdolne i pracowite dzieci popełniają błędy wynikające z niechlujstwa - niedoczytania poleceń, rutyny. źródło: NKJP: /Cieś/: Nowa matura za pasem, Echo Dnia, 2005-02-23
	Zidane jest niesłychanie pracowity na boisku, zawsze wkłada maksimum wysiłku, żeby najlepiej zaprezentować swe umiejętności. źródło: NKJP: Strzelił już w debiucie, Dziennik Polski, 1998-12-28

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pracowity	pracowity	pracowity	pracowite	pracowita
D.	pracowitego	pracowitego	pracowitego	pracowitego	pracowitej
C.	pracowitemu	pracowitemu	pracowitemu	pracowitemu	pracowitej
B.	pracowitego	pracowitego	pracowity	pracowite	pracowitą
N.	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitą
Ms.	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitej
W.	pracowity	pracowity	pracowity	pracowite	pracowita

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pracowici	pracowici	pracowite	pracowite
D.	pracowitych	pracowitych	pracowitych	pracowitych
C.	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitym
B.	pracowitych	pracowitych	pracowitych	pracowite
N.	pracowitymi	pracowitymi	pracowitymi	pracowitymi
Ms.	pracowitych	pracowitych	pracowitych	pracowitych
W.	pracowici	pracowici	pracowite	pracowite

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pracowitszy	pracowitszy	pracowitszy	pracowitsze	pracowitsza
D.	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszej
C.	pracowitszemu	pracowitszemu	pracowitszemu	pracowitszemu	pracowitszej
B.	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszy	pracowitsze	pracowitszą
N.	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszą
Ms.	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pracowitsi	pracowitsi	pracowitsze	pracowitsze
D.	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych
C.	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym
B.	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych	pracowitsze
N.	pracowitszymi	pracowitszymi	pracowitszymi	pracowitszymi
Ms.	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych

1.b ręka

Definicja

świadczący o tym, że ktoś sumiennie i chętnie wykonuje jakąś czynność lub zadanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

antonimy:

leniwy

Połączenia

pracowita dłoń, ręka

Cytaty

[...] dziękowałam pracowitym rękom dojarki za to, że wydoiła tę krowę i tym ludziom, którzy o świcie zwożą to mleko do mleczarni [...].

źródło: NKJP: Alicja Chrzanowska: Tarot a karma czyli Problemy wcieleń reinkarnacyjnych, 2001

W miasteczku widywano ją często na targu warzywnym lub przez żywopłot ogrodzenia parku, przy pracy, wśród zieleni - niekiedy nawet z kosą w pracowitej dłoni.

źródło: NKJP: Mogielnica 2000, 1997

Chudy mężczyzna o pracowitych rękach z wyrazem świętości w oczach.

źródło: NKJP: Zbigniew Mikołejko: Żywoty świętych poprawione, 2004

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pracowity	pracowity	pracowity	pracowite	pracowita
D.	pracowitego	pracowitego	pracowitego	pracowitego	pracowitej
C.	pracowitemu	pracowitemu	pracowitemu	pracowitemu	pracowitej
B.	pracowitego	pracowitego	pracowity	pracowite	pracowitą
N.	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitą
Ms.	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitej
W.	pracowity	pracowity	pracowity	pracowite	pracowita

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pracowici	pracowici	pracowite	pracowite
D.	pracowitych	pracowitych	pracowitych	pracowitych
C.	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitym
B.	pracowitych	pracowitych	pracowitych	pracowite
N.	pracowitymi	pracowitymi	pracowitymi	pracowitymi
Ms.	pracowitych	pracowitych	pracowitych	pracowitych
W.	pracowici	pracowici	pracowite	pracowite

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pracowitszy	pracowitszy	pracowitszy	pracowitsze	pracowitsza
D.	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszej
C.	pracowitszemu	pracowitszemu	pracowitszemu	pracowitszemu	pracowitszej
B.	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszy	pracowitsze	pracowitszą
N.	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszą
Ms.	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pracowitsi	pracowitsi	pracowitsze	pracowitsze
D.	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych
C.	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym
B.	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych	pracowitsze
N.	pracowitszymi	pracowitszymi	pracowitszymi	pracowitszymi
Ms.	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych

1.c czas

Definicja

taki, który wypełniony jest wieloma czynnościami

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

antonimy:

leniwy

Połączenia

pracowity czas, dzień, miesiąc, okres, rok, sezon, tydzień, weekend, żywot; pracowita kadencja, niedziela, noc, przerwa, sesja, sobota, zima; pracowite lato, życie; pracowite święta, wakacje
trudny i pracowity
bardzo, niezwykle, szczególnie, wyjątkowo pracowity

Cytaty

	Tegoroczne wakacje były wyjątkowo pracowite dla chrzanowskich strażaków. Od początku wakacji do dziś odnotowali oni aż 334 interwencje. źródło: NKJP: Rośnie liczba interwencji, Dziennik Polski, 2003-08-27
	Lenka C. miała bardzo pracowity dzień, grając w ostatnim dniu półfinał i finał singla oraz finał debla. źródło: NKJP: Wojciech Nowosielski: Tenis. Solo Cup, Gazeta Wyborcza, 1996-05-09
	Był to rok bardzo pracowity dla Sejmu. Uchwaliliśmy fundamentalne ustawy dla kontynuowania przemian ustrojowo-gospodarczych naszego kraju. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 29.12.1998
	Ale tegoroczna Miss Polonia będzie miała bardzo trudny i pracowity początek swojego panowania [...] będzie pracowała 24 godziny na dobę, z przerwami na wypoczynek. źródło: NKJP: Dorota Klusek: Nic nie chcę w sobie zmieniać, Echo Dnia, 2006-09-01

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pracowity	pracowity	pracowity	pracowite	pracowita
D.	pracowitego	pracowitego	pracowitego	pracowitego	pracowitej
C.	pracowitemu	pracowitemu	pracowitemu	pracowitemu	pracowitej
B.	pracowitego	pracowitego	pracowity	pracowite	pracowitą
N.	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitą
Ms.	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitej
W.	pracowity	pracowity	pracowity	pracowite	pracowita

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pracowici	pracowici	pracowite	pracowite
D.	pracowitych	pracowitych	pracowitych	pracowitych
C.	pracowitym	pracowitym	pracowitym	pracowitym
B.	pracowitych	pracowitych	pracowitych	pracowite
N.	pracowitymi	pracowitymi	pracowitymi	pracowitymi
Ms.	pracowitych	pracowitych	pracowitych	pracowitych
W.	pracowici	pracowici	pracowite	pracowite

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pracowitszy	pracowitszy	pracowitszy	pracowitsze	pracowitsza
D.	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszej
C.	pracowitszemu	pracowitszemu	pracowitszemu	pracowitszemu	pracowitszej
B.	pracowitszego	pracowitszego	pracowitszy	pracowitsze	pracowitszą
N.	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszą
Ms.	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pracowitsi	pracowitsi	pracowitsze	pracowitsze
D.	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych
C.	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym	pracowitszym
B.	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych	pracowitsze
N.	pracowitszymi	pracowitszymi	pracowitszymi	pracowitszymi
Ms.	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych	pracowitszych

Data ostatniej modyfikacji: 30.01.2014