UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zwarcie I

II

rzeczownik

Chronologizacja

1690, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zwarcie
zwarcia
D. zwarcia
zwarć
C. zwarciu
zwarciom
B. zwarcie
zwarcia
N. zwarciem
zwarciami
Ms. zwarciu
zwarciach
W. zwarcie
zwarcia

Pochodzenie

Zob. zewrzeć

1. w instalacji elektrycznej

Definicja

zakłócenie wywołane nieprawidłowym zetknięciem się elementów w obwodzie elektrycznym lub uszkodzeniem izolacji elektrycznej, mogące powodować przepływ bardzo silnego prądu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia elektryczność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spięcie

Połączenia

  • zwarcie elektryczne
  • zwarcie biegunów (akumulatora), elektrod, instalacji elektrycznej, linii energetycznej (napowietrznej), obwodów (elektrycznych), przewodów (elektrycznych), styków
  • zwarcie w gniazdku, w grzejniku, w instalacji (elektrycznej), w kablu, w komorze silnika, w piecyku, w przewodach
  • napięcie, powód, przyczyna; skutek zwarcia
  • powodować, robić, zrobić zwarcie
  • grozić zwarciem
  • dojść/dochodzić, doprowadzić do zwarcia; powstać, zapalić się, wybuchnąć od zwarcia
  • polegać na zwarciu

Cytaty

[...] przewody w kolorze żółto-zielonym lub żółto-czerwonym to uziemienie – podłącza się je do bolca w gniazdku. Należy uważać, aby nie podłączyć przewodu fazowego do bolca, gdyż grozi to zwarciem i pożarem.

źródło: NKJP: (mag): Gniazdko w innym miejscu, Dziennik Łódzki, 2005-07-26

Pracownicy prowadzili remont szybu R-1, stwierdzili duże zadymienie i wtedy ewakuowali się. Było podejrzenie zwarcia instalacji elektrycznej między rozdzielnikiem a szybem [...].

źródło: NKJP: (ULK,AAG): Ogień w szybie, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-10-24

Strażacy, kŧórzy dotarli na miejsce, przypuszczają, że ogień wybuchł po tym, jak doszło do zwarcia pod maską pojazdu.

źródło: NKJP: mc: Koronowo: W Koronowie spłonął osobowy, Gazeta Pomorska, 2010-01-02

Ponad betonowym sklepieniem umieszczona jest uszczelniona względem obudowy pieca wieloelementowa pokrywa ze stali nierdzewnej. Dzięki odizolowaniu określonych jej elementów względem siebie nie istnieje niebezpieczeństwo zwarć między elektrodami i obudową pieca.

źródło: NKJP: Mieczysław Hering: Podstawy elektrotermii, 1992

Linia jest zabezpieczona od zwarć doziemnych, czyli kontakt przewodów z ciałem obcym powoduje w ciągu 0,1 sekundy wyłączenie całej linii.

źródło: NKJP: Anna Klim: Druty nad stacją, Wieczór Trójmiasta, 1999-04-20

Składnia

bez ograniczeń + zwarcie +
(CZEGO) + (GDZIE)

2. między ludźmi

Definicja

sytuacja, w której przeciwnicy spotykają się ze sobą w bezpośredniej walce czy rywalizacji, używając siły lub broni bądź słów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spięcie

Połączenia

  • bezpośrednie; mordercze, ostre, śmiertelne, wielkie; polityczne; pierwsze zwarcie
  • zwarcie z opozycją, z przeciwnikiem, z rządem, z władzą
  • dojść/dochodzić do zwarcia

Cytaty

Za sobą miał miasto, o które stoczy się ta bitwa. Przed sobą, jakby to był paradny przemarsz czy ćwiczebna walka, tysiące zbrojnych mężczyzn, gotowych do śmiertelnego zwarcia.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

Jeśli w KC lub w Biurze Politycznym dochodziło do zwarcia reformatorów z „betonem”, dzwonił do stoczni, a potem referował, że klasa robotnicza domaga się porozumienia.

źródło: NKJP: Paweł Smoleński, współpraca: Agnieszka Rędzińska: Jak socjalizm uwodził Jana Łabędzkiego, Gazeta Wyborcza, 1994-02-12

Na puckim rynku, tuż przed mszą, dochodziło do zwarcia między dziennikarzami a organizatorami, którzy nadgorliwie próbowali oczyścić plac z mediów.

źródło: NKJP: RWA: Hucznie w Pucku, Wieczór Wybrzeż, 2000-02-11

Gustaw Adolf po doświadczeniach w walce z husarią polską jako pierwszy użył rajtarii na dużą skalę w roli typowej dla kawalerii, stosując gwałtowne uderzenie zwartej masy rajtarów walczących rapierami i pistoletami w bezpośrednim zwarciu z przeciwnikiem (szarża).

źródło: NKJP: Internet

Do pierwszego ich ataku dojdzie przy okazji wyłaniania kandydata prawicy na prezydenta. Za łby wezmą się czołowi politycy tego kierunku, z byłym prezydentem na czele, który - trzeba gwoli prawdzie dodać - ma wielką wprawę w takich zwarciach.

źródło: NKJP: Idzie nowy, Dziennik Polski, 1999-08-27

Składnia

bez ograniczeń + zwarcie +
(KOGO) + (z KIM)
bez ograniczeń + zwarcie +
(między KIM a KIM)

3. w sportach walki

Definicja

sport. 
pozycja w sportach walki, w której zawodnicy znajdują się tak bardzo blisko siebie, że utrudnia im to bądź uniemożliwia zadawanie sobie ciosów

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

  • wyjście ze zwarcia
  • wejście w zwarcie
  • uderzenie, walka w zwarciu
  • wyjść ze zwarcia
  • wejść w zwarcie
  • trwać, walczyć w zwarciu

Cytaty

Prawie całą walkę rywale boksowali w zwarciu, a to nie mogło się podobać.

źródło: NKJP: sem: „Diablo” w mistrzowskim pasie, Trybuna Śląska, 2003-12-19

W ósmej i dziewiątej rundzie tempo wzrosło, więcej było zwarć.

źródło: NKJP: Gołota wypunktował Witherspoona!, Dziennik Polski, 1998-10-03

Nie zważając na grad ciosów wszedłem w zwarcie, założyłem „pólnelsona” lewą ręką i mając jego głowę pod pachą waliłem w nos prawą ręką zwinięta w kuła

źródło: NKJP: Ryszard Sługocki: Na przekór i na bakier, 2008

Zawodnicy brazylijskiego jiu-jitsu walczą w zwarciu, co dodatkowo utrudnia ich przeciwnikom wykonywanie uderzeń.

źródło: NKJP: Internet

Stał przed nami na rozsuniętych i ugiętych nogach, jak zapaśnik gotujący się do zwarcia.

źródło: NKJP: Internet

4. w leśnictwie

Definicja

roln.  leśn. 
nagromadzenie i gęstość koron drzew lub innych roślin bądź ich części, które w jakimś stopniu wypełniają daną przestrzeń

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zagęszczenie

Połączenia

  • duże zwarcie
  • zwarcie drzew, drzewostanu, koron (drzew), roślin, runi
  • stopień zwarcia
  • rosnąć w zwarciu

Cytaty

Stopień zwarcia można mierzyć stosunkiem powierzchni poziomych rzutów koron drzew do ogólnej powierzchni terenu, na którym te drzewa rosną. W naszych lasach zwarcie wyróżnia się w 5 stopniach.

źródło: NKJP: Urszula Soczyński, (red.), Hydrologia dynamiczna, 1997

W I roku badań powierzchnia wszystkich poletek charakteryzowała się bardzo dobrym zwarciem runi wynoszącym średnio 100%.

źródło: NKJP: Jacek Sikora: Wpływ intensywności użytkowania runi na zadarnienie nowo obsianego użytku zielonego, Rośliny Oleiste, 2007-01-01

W grądach wilgotnych i typowych, przy dużym zwarciu warstwy krzewów, przewietrzanie warstwy rekreacyjnej jest nieraz wręcz znikome.

źródło: NKJP: Alicja Krzymowska-Kostrowicka: Geoekologia turystyki i wypoczynku, 1997

Nadaje się także jako roślina okrywowa, ale pełne zwarcie osiąga dopiero po kilku latach.

źródło: NKJP: Internet

Ze względu na skrajne warunki siedliskowe drzewostan zwykle cechuje się luźnym zwarciem.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

bez ograniczeń + zwarcie +
(CZEGO)

5. w językoznawstwie

Definicja

jęz. 
zetknięcie się dwu narządów mowy powstające przy wymawianiu określonych spółgłosek

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

antonimy:  rozwarcie

Połączenia

  • niepełne; dodatkowe zwarcie; szybkie zwarcia
  • zwarcie krtani, narządów mowy, wiązadeł głosowych
  • zwarcie w jamie ustnej
  • zwarcia i rozwarcia
  • brak zwarcia

Cytaty

Do zmiękczonych [...] należą w języku polskim spółgłoski wargowe: Zasadniczym miejscem ich artykulacji pozostaje obszar kontaktu warg (zwarcia wargi górnej i dolnej przy p', b', m' lub szczeliny wytwarzanej przez wargę dolną w okolicy górnych siekaczy przy f', v').

źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

[...] spółgłoska może być wymówiona z dodatkowym zwarciem wiązadeł głosowych (glotalizacja).

źródło: NKJP: Internet

Przedni układ masy języka utrudnia powstawanie zwarć i szczelin przedniojęzykowych i tylnojęzykowych, gdyż koniuszek języka znajduje się wtedy w okolicy dolnych dziąseł, a ku górze wysklepia się środkowa część grzbietu języka [...].

źródło: Bożena Wierzchowska: Fonetyka i fonologia języka polskiego, 1980 (books.google.pl)

Przednia część strefy zwarcia języka i podniebienia w artykulacji spółgłoski c jest węższa w porównaniu ze spółgłoską t. Niekiedy w artykulacji c nie dochodzi do pełnego zwarcia. Zwykle w zwarciu uczestniczy koniuszek języka lub jego korona [...].

źródło: Walery Czekman, Elżbieta Smułkowa: Fonetyka i fonologia języka białoruskiego z elementami fonetyki i fonologii ogólnej, 1988 (books.google.pl)

Składnia

bez ograniczeń + zwarcie +
(CZEGO)
Data ostatniej modyfikacji: 27.09.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj