UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

szybować

Chronologizacja

XVII w., Bor

Pochodzenie

niem. schieben 'suwać, posuwać, popychać'

1. o samolocie

Definicja

unosić się w powietrzu na samych skrzydłach, bez pomocy silników

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport powietrzny

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

szybować nad górami, nad miastem, nad rzeką
szybować nad lotniskiem
szybować w przestworzach
sztuka szybowania

Cytaty

	[...] nic nie da się porównać z radością, jakiej doznaje pilot czy pasażer szybowca, cicho szybującego wśród obłoków, wymieniającego spojrzenia z ptakami. źródło: NKJP: Paweł Zawadzki: Bezmiechowa, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 2000-07-01
	[...] szczęście w nieszczęściu miał szybujący nad Pieninami pilot, którego szybowiec dosłownie rozleciał się w powietrzu. [...] pilot szybowca wylądował na spadochronie. źródło: NKJP: Janusz Kapłon: Ze wspomnień ratownika GOPR - Niebezpieczne szybowanie, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 37
	Większość białego proszku przerzucana jest przez granicę drogą lotniczą małymi, nisko szybującymi samolocikami Cessna, które lądują na zaszytych gdzieś w buszu, wśród bagien, polowych lotniskach. źródło: NKJP: Olgierd Budrewicz: Piekło w kolorach, 1997
	Maszyna ma 44 m długości i 68 m rozpiętości skrzydeł. Porównywana jest więc rozmiarami do Boeinga 676. Nowa konstrukcja może szybować wolno w powietrzu podczas lądowania, a to pozwala na cichsze manewry. źródło: NKJP: Adam Wolski: Do zobaczenia na niebie w... 2030 r., Gazeta Ubezpieczeniowa, 2006-12-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	szybuję	szybujemy
2 os.	szybujesz	szybujecie
3 os.	szybuje	szybują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szybowałem +(e)m szybował	szybowałam +(e)m szybowała	szybowałom +(e)m szybowało	szybowaliśmy +(e)śmy szybowali	szybowałyśmy +(e)śmy szybowały
2 os.	szybowałeś +(e)ś szybował	szybowałaś +(e)ś szybowała	szybowałoś +(e)ś szybowało	szybowaliście +(e)ście szybowali	szybowałyście +(e)ście szybowały
3 os.	szybował	szybowała	szybowało	szybowali	szybowały

bezosobnik: szybowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę szybował będę szybować	będę szybowała będę szybować	będę szybowało będę szybować	będziemy szybowali będziemy szybować	będziemy szybowały będziemy szybować
2 os.	będziesz szybował będziesz szybować	będziesz szybowała będziesz szybować	będziesz szybowało będziesz szybować	będziecie szybowali będziecie szybować	będziecie szybowały będziecie szybować
3 os.	będzie szybował będzie szybować	będzie szybowała będzie szybować	będzie szybowało będzie szybować	będą szybowali będą szybować	będą szybowały będą szybować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		szybujmy
2 os.	szybuj	szybujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szybowałbym bym szybował	szybowałabym bym szybowała	szybowałobym bym szybowało	szybowalibyśmy byśmy szybowali	szybowałybyśmy byśmy szybowały
2 os.	szybowałbyś byś szybował	szybowałabyś byś szybowała	szybowałobyś byś szybowało	szybowalibyście byście szybowali	szybowałybyście byście szybowały
3 os.	szybowałby by szybował	szybowałaby by szybowała	szybowałoby by szybowało	szybowaliby by szybowali	szybowałyby by szybowały

bezosobnik: szybowano by

bezokolicznik: szybować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

szybując

gerundium: szybowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szybowanie	szybowania
D.	szybowania	szybowań
C.	szybowaniu	szybowaniom
B.	szybowanie	szybowania
N.	szybowaniem	szybowaniami
Ms.	szybowaniu	szybowaniach
W.	szybowanie	szybowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: szybujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szybujący	szybujący	szybujący	szybujące	szybująca
D.	szybującego	szybującego	szybującego	szybującego	szybującej
C.	szybującemu	szybującemu	szybującemu	szybującemu	szybującej
B.	szybującego	szybującego	szybujący	szybujące	szybującą
N.	szybującym	szybującym	szybującym	szybującym	szybującą
Ms.	szybującym	szybującym	szybującym	szybującym	szybującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szybujący	szybujący	szybujące	szybujące
D.	szybujących	szybujących	szybujących	szybujących
C.	szybującym	szybującym	szybującym	szybującym
B.	szybujących	szybujących	szybujących	szybujące
N.	szybującymi	szybującymi	szybującymi	szybującymi
Ms.	szybujących	szybujących	szybujących	szybujących

Składnia

szybować

(GDZIE)

2. o ptakach i owadach

Definicja

lecieć, nie poruszając skrzydłami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

jaskółki, rybitwy, ważki szybują
szybować nad koronami drzew, nad łąką, nad miastem, nad polami, nad ziemią
szybować ponad dachami
szybować w obłokach
szybować bezszelestnie, majestatycznie, wysoko

Cytaty

	Z wysokiej trawy podrywa się bursztynowy ptak. Szybuje majestatycznie nad ziemią, źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Miasto szklanych słoni, 2010
	[...] z łagodnym poszumem wody mieszały się krzyki szybujących w powietrzu mew. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002
	Ważka szybowała ku drugiemu brzegowi, gdzie rósł tatarak i leżały na wodzie szerokie liście z napęczniałymi pośrodku białymi i żółtymi liliami. źródło: NKJP: Witold Zalewski: Pożegnanie twierdzy, 2000
	[...] nietoperz [...] załopotał złowieszczo skrzydłami, a potem przemknął, szybując ostrożnie, wzdłuż amfilady komnat. źródło: NKJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1989

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	szybuję	szybujemy
2 os.	szybujesz	szybujecie
3 os.	szybuje	szybują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szybowałem +(e)m szybował	szybowałam +(e)m szybowała	szybowałom +(e)m szybowało	szybowaliśmy +(e)śmy szybowali	szybowałyśmy +(e)śmy szybowały
2 os.	szybowałeś +(e)ś szybował	szybowałaś +(e)ś szybowała	szybowałoś +(e)ś szybowało	szybowaliście +(e)ście szybowali	szybowałyście +(e)ście szybowały
3 os.	szybował	szybowała	szybowało	szybowali	szybowały

bezosobnik: szybowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę szybował będę szybować	będę szybowała będę szybować	będę szybowało będę szybować	będziemy szybowali będziemy szybować	będziemy szybowały będziemy szybować
2 os.	będziesz szybował będziesz szybować	będziesz szybowała będziesz szybować	będziesz szybowało będziesz szybować	będziecie szybowali będziecie szybować	będziecie szybowały będziecie szybować
3 os.	będzie szybował będzie szybować	będzie szybowała będzie szybować	będzie szybowało będzie szybować	będą szybowali będą szybować	będą szybowały będą szybować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		szybujmy
2 os.	szybuj	szybujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szybowałbym bym szybował	szybowałabym bym szybowała	szybowałobym bym szybowało	szybowalibyśmy byśmy szybowali	szybowałybyśmy byśmy szybowały
2 os.	szybowałbyś byś szybował	szybowałabyś byś szybowała	szybowałobyś byś szybowało	szybowalibyście byście szybowali	szybowałybyście byście szybowały
3 os.	szybowałby by szybował	szybowałaby by szybowała	szybowałoby by szybowało	szybowaliby by szybowali	szybowałyby by szybowały

bezosobnik: szybowano by

bezokolicznik: szybować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

szybując

gerundium: szybowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szybowanie	szybowania
D.	szybowania	szybowań
C.	szybowaniu	szybowaniom
B.	szybowanie	szybowania
N.	szybowaniem	szybowaniami
Ms.	szybowaniu	szybowaniach
W.	szybowanie	szybowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: szybujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szybujący	szybujący	szybujący	szybujące	szybująca
D.	szybującego	szybującego	szybującego	szybującego	szybującej
C.	szybującemu	szybującemu	szybującemu	szybującemu	szybującej
B.	szybującego	szybującego	szybujący	szybujące	szybującą
N.	szybującym	szybującym	szybującym	szybującym	szybującą
Ms.	szybującym	szybującym	szybującym	szybującym	szybującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szybujący	szybujący	szybujące	szybujące
D.	szybujących	szybujących	szybujących	szybujących
C.	szybującym	szybującym	szybującym	szybującym
B.	szybujących	szybujących	szybujących	szybujące
N.	szybującymi	szybującymi	szybującymi	szybującymi
Ms.	szybujących	szybujących	szybujących	szybujących

Składnia

Rz_żywotny

szybować

(GDZIE)

3. o obłokach, balonikach, piłce itp.

Definicja

przemieszczać się w powietrzu swobodnie i płynnie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

szybować nad dachami
szybować wysoko

Cytaty

	[...] przy prądach wznoszących potrafi [paralotnia] szybować nawet przez kilkadziesiąt minut. źródło: NKJP: Marcin Jamkowski, Wojciech Fusek: Wczasy z adrenaliną, Gazeta Wyborcza, 1997-09-12
	Białe bryzgi szybowały wysoko w powietrzu niby mewy wypatrujące pożywienia, a potem opadały na spiczaste grzbiety przybrzeżnej fali. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Podróż do krainy om. Opowieść hipotetyczna, 1974
	Wracali o zmierzchu, kiedy miasto ogarnął karnawałowy zgiełk, a w powietrzu pełnym śmiechu i wiosennego wiatru szybowały barwne baloniki. źródło: NKJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971
	[...] pięciu spadochroniarzy szybowało teraz w dół, prosto na murawę lotniska. źródło: NKJP: Paweł Huelle: Weiser Dawidek, 1987
	Patrzyłem [...], jak piłka szybuje mi nad głową. źródło: NKJP: Grzegorz Mikuła: Zafundowali sobie koszmar, Trybuna Śląska, 2003-05-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	szybuję	szybujemy
2 os.	szybujesz	szybujecie
3 os.	szybuje	szybują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szybowałem +(e)m szybował	szybowałam +(e)m szybowała	szybowałom +(e)m szybowało	szybowaliśmy +(e)śmy szybowali	szybowałyśmy +(e)śmy szybowały
2 os.	szybowałeś +(e)ś szybował	szybowałaś +(e)ś szybowała	szybowałoś +(e)ś szybowało	szybowaliście +(e)ście szybowali	szybowałyście +(e)ście szybowały
3 os.	szybował	szybowała	szybowało	szybowali	szybowały

bezosobnik: szybowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę szybował będę szybować	będę szybowała będę szybować	będę szybowało będę szybować	będziemy szybowali będziemy szybować	będziemy szybowały będziemy szybować
2 os.	będziesz szybował będziesz szybować	będziesz szybowała będziesz szybować	będziesz szybowało będziesz szybować	będziecie szybowali będziecie szybować	będziecie szybowały będziecie szybować
3 os.	będzie szybował będzie szybować	będzie szybowała będzie szybować	będzie szybowało będzie szybować	będą szybowali będą szybować	będą szybowały będą szybować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		szybujmy
2 os.	szybuj	szybujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szybowałbym bym szybował	szybowałabym bym szybowała	szybowałobym bym szybowało	szybowalibyśmy byśmy szybowali	szybowałybyśmy byśmy szybowały
2 os.	szybowałbyś byś szybował	szybowałabyś byś szybowała	szybowałobyś byś szybowało	szybowalibyście byście szybowali	szybowałybyście byście szybowały
3 os.	szybowałby by szybował	szybowałaby by szybowała	szybowałoby by szybowało	szybowaliby by szybowali	szybowałyby by szybowały

bezosobnik: szybowano by

bezokolicznik: szybować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

szybując

gerundium: szybowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	szybowanie	szybowania
D.	szybowania	szybowań
C.	szybowaniu	szybowaniom
B.	szybowanie	szybowania
N.	szybowaniem	szybowaniami
Ms.	szybowaniu	szybowaniach
W.	szybowanie	szybowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: szybujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	szybujący	szybujący	szybujący	szybujące	szybująca
D.	szybującego	szybującego	szybującego	szybującego	szybującej
C.	szybującemu	szybującemu	szybującemu	szybującemu	szybującej
B.	szybującego	szybującego	szybujący	szybujące	szybującą
N.	szybującym	szybującym	szybującym	szybującym	szybującą
Ms.	szybującym	szybującym	szybującym	szybującym	szybującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	szybujący	szybujący	szybujące	szybujące
D.	szybujących	szybujących	szybujących	szybujących
C.	szybującym	szybującym	szybującym	szybującym
B.	szybujących	szybujących	szybujących	szybujące
N.	szybującymi	szybującymi	szybującymi	szybującymi
Ms.	szybujących	szybujących	szybujących	szybujących

Składnia

szybować

(GDZIE)

Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2014