UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wstrząsać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. trząść

1. budynkiem

Definicja

wprawiać w krótkie, energiczne ruchy, drgania lub wstrząsy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

potrząsać, trząść

Połączenia

detonacja, eksplozja, grzmot, huk, podmuch, wiatr, wicher, wybuch, wstrząsa czymś; dreszcze, drgawki wstrząsają kimś, czyimś ciałem
wstrząsać budynkiem, drzewem, murami, ścianami, ziemią, gałęzią; głową, grzywą; buteleczką, fiolką
wstrząsać lekko, mocno

Cytaty

	Powietrze drżało od bitewnego zgiełku, ziemią wstrząsały wybuchy i trzęsienia. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998
	Ewa, czując, że broda opada jej na piersi, wstrząsała co kilka minut gwałtownie ramionami. źródło: NKJP: Michał Olszewski: Chwalcie łąki umajone, 2005
	Jego twarz przybrała jasnozielony odcień, a ciałem wstrząsały skurcze. źródło: NKJP: Marek Krajewski, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009
	Zauważyłem, że wstrząsa nią dreszcz – i to chyba nie tylko od nocnego chłodu. źródło: NKJP: Witold Horwath: Ultra Montana, 2005
	Zamykamy szczelnie naczynie i odstawiamy na okres 14 dni, co pewien czas wstrząsając zawartością. źródło: NKJP: (izis): Bursztyn z lipą, Nowiny Raciborskie, 2007-01-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wstrząsam	wstrząsamy
2 os.	wstrząsasz	wstrząsacie
3 os.	wstrząsa	wstrząsają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstrząsałem +(e)m wstrząsał	wstrząsałam +(e)m wstrząsała	wstrząsałom +(e)m wstrząsało	wstrząsaliśmy +(e)śmy wstrząsali	wstrząsałyśmy +(e)śmy wstrząsały
2 os.	wstrząsałeś +(e)ś wstrząsał	wstrząsałaś +(e)ś wstrząsała	wstrząsałoś +(e)ś wstrząsało	wstrząsaliście +(e)ście wstrząsali	wstrząsałyście +(e)ście wstrząsały
3 os.	wstrząsał	wstrząsała	wstrząsało	wstrząsali	wstrząsały

bezosobnik: wstrząsano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wstrząsał będę wstrząsać	będę wstrząsała będę wstrząsać	będę wstrząsało będę wstrząsać	będziemy wstrząsali będziemy wstrząsać	będziemy wstrząsały będziemy wstrząsać
2 os.	będziesz wstrząsał będziesz wstrząsać	będziesz wstrząsała będziesz wstrząsać	będziesz wstrząsało będziesz wstrząsać	będziecie wstrząsali będziecie wstrząsać	będziecie wstrząsały będziecie wstrząsać
3 os.	będzie wstrząsał będzie wstrząsać	będzie wstrząsała będzie wstrząsać	będzie wstrząsało będzie wstrząsać	będą wstrząsali będą wstrząsać	będą wstrząsały będą wstrząsać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wstrząsajmy
2 os.	wstrząsaj	wstrząsajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstrząsałbym bym wstrząsał	wstrząsałabym bym wstrząsała	wstrząsałobym bym wstrząsało	wstrząsalibyśmy byśmy wstrząsali	wstrząsałybyśmy byśmy wstrząsały
2 os.	wstrząsałbyś byś wstrząsał	wstrząsałabyś byś wstrząsała	wstrząsałobyś byś wstrząsało	wstrząsalibyście byście wstrząsali	wstrząsałybyście byście wstrząsały
3 os.	wstrząsałby by wstrząsał	wstrząsałaby by wstrząsała	wstrząsałoby by wstrząsało	wstrząsaliby by wstrząsali	wstrząsałyby by wstrząsały

bezosobnik: wstrząsano by

bezokolicznik: wstrząsać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wstrząsając

gerundium: wstrząsanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wstrząsanie	wstrząsania
D.	wstrząsania	wstrząsań
C.	wstrząsaniu	wstrząsaniom
B.	wstrząsanie	wstrząsania
N.	wstrząsaniem	wstrząsaniami
Ms.	wstrząsaniu	wstrząsaniach
W.	wstrząsanie	wstrząsania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wstrząsający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstrząsający	wstrząsający	wstrząsający	wstrząsające	wstrząsająca
D.	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsającej
C.	wstrząsającemu	wstrząsającemu	wstrząsającemu	wstrząsającemu	wstrząsającej
B.	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsający	wstrząsające	wstrząsającą
N.	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającą
Ms.	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstrząsający	wstrząsający	wstrząsające	wstrząsające
D.	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających
C.	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym
B.	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsające
N.	wstrząsającymi	wstrząsającymi	wstrząsającymi	wstrząsającymi
Ms.	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających

odpowiednik aspektowy: wstrząsnąć

Składnia

wstrząsać

KIM/CZYM

2. sumieniem

Definicja

wzbudzać silne emocje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

poruszać

Połączenia

informacja, wiadomość; gniew, złość wstrząsa; jakieś słowa wstrząsają kimś
wstrząsać czyimś sercem, sumieniem, umysłem
wstrząsać kimś do głębi, do łez
poruszać i wstrząsać

Cytaty

	Dotykało mnie do żywego słowo. Bardziej mną wstrząsało niż cały poemat laureata Nagrody Nobla. źródło: NKJP: Marian Pilot: Na odchodnym, 2002
	[...] autor nawiązuje kontakt z czytelnikiem, zmusza go do przeżywania pewnych uczuć [...] i do myślenia o problemie, który przedstawił w utworze. Wstrząsa sumieniem czytelnika, a o to mu chodziło. źródło: Internet
	Gniew wstrząsał nim zawsze, gdy widział te niezliczone, rozparte w swym wszechwładztwie bałwany. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949
	[...] kiedy słyszymy informacje o wypadku samolotowym, jakoś nas to porusza i nami wstrząsa, ale gdy słyszymy o kilkudziesięciu zabitych w ciągu tygodnia czy kolejnych długich weekendów, to po prostu przechodzimy nad tymi informacjami do porządku dziennego. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 09.05.1996
	Obrazy zbrodni, ofiar ludności cywilnej, poniewierki uciekających kobiet i małych dzieci [...], niszczenia mienia, wstrząsają sumieniem cywilizowanego świata. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 48. posiedzenia Senatu RP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wstrząsam	wstrząsamy
2 os.	wstrząsasz	wstrząsacie
3 os.	wstrząsa	wstrząsają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstrząsałem +(e)m wstrząsał	wstrząsałam +(e)m wstrząsała	wstrząsałom +(e)m wstrząsało	wstrząsaliśmy +(e)śmy wstrząsali	wstrząsałyśmy +(e)śmy wstrząsały
2 os.	wstrząsałeś +(e)ś wstrząsał	wstrząsałaś +(e)ś wstrząsała	wstrząsałoś +(e)ś wstrząsało	wstrząsaliście +(e)ście wstrząsali	wstrząsałyście +(e)ście wstrząsały
3 os.	wstrząsał	wstrząsała	wstrząsało	wstrząsali	wstrząsały

bezosobnik: wstrząsano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wstrząsał będę wstrząsać	będę wstrząsała będę wstrząsać	będę wstrząsało będę wstrząsać	będziemy wstrząsali będziemy wstrząsać	będziemy wstrząsały będziemy wstrząsać
2 os.	będziesz wstrząsał będziesz wstrząsać	będziesz wstrząsała będziesz wstrząsać	będziesz wstrząsało będziesz wstrząsać	będziecie wstrząsali będziecie wstrząsać	będziecie wstrząsały będziecie wstrząsać
3 os.	będzie wstrząsał będzie wstrząsać	będzie wstrząsała będzie wstrząsać	będzie wstrząsało będzie wstrząsać	będą wstrząsali będą wstrząsać	będą wstrząsały będą wstrząsać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wstrząsajmy
2 os.	wstrząsaj	wstrząsajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstrząsałbym bym wstrząsał	wstrząsałabym bym wstrząsała	wstrząsałobym bym wstrząsało	wstrząsalibyśmy byśmy wstrząsali	wstrząsałybyśmy byśmy wstrząsały
2 os.	wstrząsałbyś byś wstrząsał	wstrząsałabyś byś wstrząsała	wstrząsałobyś byś wstrząsało	wstrząsalibyście byście wstrząsali	wstrząsałybyście byście wstrząsały
3 os.	wstrząsałby by wstrząsał	wstrząsałaby by wstrząsała	wstrząsałoby by wstrząsało	wstrząsaliby by wstrząsali	wstrząsałyby by wstrząsały

bezosobnik: wstrząsano by

bezokolicznik: wstrząsać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wstrząsając

gerundium: wstrząsanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wstrząsanie	wstrząsania
D.	wstrząsania	wstrząsań
C.	wstrząsaniu	wstrząsaniom
B.	wstrząsanie	wstrząsania
N.	wstrząsaniem	wstrząsaniami
Ms.	wstrząsaniu	wstrząsaniach
W.	wstrząsanie	wstrząsania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wstrząsający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstrząsający	wstrząsający	wstrząsający	wstrząsające	wstrząsająca
D.	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsającej
C.	wstrząsającemu	wstrząsającemu	wstrząsającemu	wstrząsającemu	wstrząsającej
B.	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsający	wstrząsające	wstrząsającą
N.	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającą
Ms.	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstrząsający	wstrząsający	wstrząsające	wstrząsające
D.	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających
C.	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym
B.	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsające
N.	wstrząsającymi	wstrząsającymi	wstrząsającymi	wstrząsającymi
Ms.	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających

odpowiednik aspektowy: wstrząsnąć

Składnia

wstrząsać

KIM/CZYM

3. krajem

Definicja

wywoływać gwałtowne, nieoczekiwane zmiany

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

bunt, katastrofa, kryzys, powstanie wstrząsa czymś
wstrząsać gospodarką, krajem; podstawami, podwalinami czegoś
zacząć wstrząsać

Cytaty

	Od połowy lat 30. XX wieku Związkiem Radzieckim zaczęły wstrząsać czystki i pokazowe procesy. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: East Side Story: Od łagiernika do bohatera, Esensja, 2008, nr, 07 (LXXIX)
	Film Tarkowskiego ma też jednak drugiego bohatera [...], tym bohaterem jest piętnastowieczna Ruś. Kraj nie tylko wstrząsany najazdami okrutnych Mongołów, ale również wojnami domowym. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: To wielki grzech marnować iskrę Bożą, Esensja, 2009, nr 05
	Żadna instytucja nie może prawidłowo funkcjonować, jeśli wstrząsają nią niewygasające konflikty. źródło: NKJP: W.Hagedorny: Piekło w MOPS-ie, Tygodnik Ciechanowski - Mława, 2007-04-08
	Jedyne, co chciał, to żeby stołeczni urzędnicy zostawili go w spokoju, zapomnieli, pozwolili cieszyć się władzą nad słoneczną Adżarią, która we wstrząsanej dziejowymi burzami Gruzji pozostawała jedynym zakątkiem spokoju. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wstrząsam	wstrząsamy
2 os.	wstrząsasz	wstrząsacie
3 os.	wstrząsa	wstrząsają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstrząsałem +(e)m wstrząsał	wstrząsałam +(e)m wstrząsała	wstrząsałom +(e)m wstrząsało	wstrząsaliśmy +(e)śmy wstrząsali	wstrząsałyśmy +(e)śmy wstrząsały
2 os.	wstrząsałeś +(e)ś wstrząsał	wstrząsałaś +(e)ś wstrząsała	wstrząsałoś +(e)ś wstrząsało	wstrząsaliście +(e)ście wstrząsali	wstrząsałyście +(e)ście wstrząsały
3 os.	wstrząsał	wstrząsała	wstrząsało	wstrząsali	wstrząsały

bezosobnik: wstrząsano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wstrząsał będę wstrząsać	będę wstrząsała będę wstrząsać	będę wstrząsało będę wstrząsać	będziemy wstrząsali będziemy wstrząsać	będziemy wstrząsały będziemy wstrząsać
2 os.	będziesz wstrząsał będziesz wstrząsać	będziesz wstrząsała będziesz wstrząsać	będziesz wstrząsało będziesz wstrząsać	będziecie wstrząsali będziecie wstrząsać	będziecie wstrząsały będziecie wstrząsać
3 os.	będzie wstrząsał będzie wstrząsać	będzie wstrząsała będzie wstrząsać	będzie wstrząsało będzie wstrząsać	będą wstrząsali będą wstrząsać	będą wstrząsały będą wstrząsać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wstrząsajmy
2 os.	wstrząsaj	wstrząsajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wstrząsałbym bym wstrząsał	wstrząsałabym bym wstrząsała	wstrząsałobym bym wstrząsało	wstrząsalibyśmy byśmy wstrząsali	wstrząsałybyśmy byśmy wstrząsały
2 os.	wstrząsałbyś byś wstrząsał	wstrząsałabyś byś wstrząsała	wstrząsałobyś byś wstrząsało	wstrząsalibyście byście wstrząsali	wstrząsałybyście byście wstrząsały
3 os.	wstrząsałby by wstrząsał	wstrząsałaby by wstrząsała	wstrząsałoby by wstrząsało	wstrząsaliby by wstrząsali	wstrząsałyby by wstrząsały

bezosobnik: wstrząsano by

bezokolicznik: wstrząsać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wstrząsając

gerundium: wstrząsanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wstrząsanie	wstrząsania
D.	wstrząsania	wstrząsań
C.	wstrząsaniu	wstrząsaniom
B.	wstrząsanie	wstrząsania
N.	wstrząsaniem	wstrząsaniami
Ms.	wstrząsaniu	wstrząsaniach
W.	wstrząsanie	wstrząsania

imiesłów przymiotnikowy czynny: wstrząsający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstrząsający	wstrząsający	wstrząsający	wstrząsające	wstrząsająca
D.	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsającej
C.	wstrząsającemu	wstrząsającemu	wstrząsającemu	wstrząsającemu	wstrząsającej
B.	wstrząsającego	wstrząsającego	wstrząsający	wstrząsające	wstrząsającą
N.	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającą
Ms.	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstrząsający	wstrząsający	wstrząsające	wstrząsające
D.	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających
C.	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym	wstrząsającym
B.	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsające
N.	wstrząsającymi	wstrząsającymi	wstrząsającymi	wstrząsającymi
Ms.	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających	wstrząsających

imiesłów przymiotnikowy bierny: wstrząsany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wstrząsany	wstrząsany	wstrząsany	wstrząsane	wstrząsana
D.	wstrząsanego	wstrząsanego	wstrząsanego	wstrząsanego	wstrząsanej
C.	wstrząsanemu	wstrząsanemu	wstrząsanemu	wstrząsanemu	wstrząsanej
B.	wstrząsanego	wstrząsanego	wstrząsany	wstrząsane	wstrząsaną
N.	wstrząsanym	wstrząsanym	wstrząsanym	wstrząsanym	wstrząsaną
Ms.	wstrząsanym	wstrząsanym	wstrząsanym	wstrząsanym	wstrząsanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wstrząsani	wstrząsani	wstrząsane	wstrząsane
D.	wstrząsanych	wstrząsanych	wstrząsanych	wstrząsanych
C.	wstrząsanym	wstrząsanym	wstrząsanym	wstrząsanym
B.	wstrząsanych	wstrząsanych	wstrząsanych	wstrząsane
N.	wstrząsanymi	wstrząsanymi	wstrząsanymi	wstrząsanymi
Ms.	wstrząsanych	wstrząsanych	wstrząsanych	wstrząsanych

odpowiednik aspektowy: wstrząsnąć

Składnia

wstrząsać

CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 03.10.2017