UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dźgać

Chronologizacja

1807, SL

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dźgam	dźgamy
2 os.	dźgasz	dźgacie
3 os.	dźga	dźgają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dźgałem +(e)m dźgał	dźgałam +(e)m dźgała	dźgałom +(e)m dźgało	dźgaliśmy +(e)śmy dźgali	dźgałyśmy +(e)śmy dźgały
2 os.	dźgałeś +(e)ś dźgał	dźgałaś +(e)ś dźgała	dźgałoś +(e)ś dźgało	dźgaliście +(e)ście dźgali	dźgałyście +(e)ście dźgały
3 os.	dźgał	dźgała	dźgało	dźgali	dźgały

bezosobnik: dźgano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dźgał będę dźgać	będę dźgała będę dźgać	będę dźgało będę dźgać	będziemy dźgali będziemy dźgać	będziemy dźgały będziemy dźgać
2 os.	będziesz dźgał będziesz dźgać	będziesz dźgała będziesz dźgać	będziesz dźgało będziesz dźgać	będziecie dźgali będziecie dźgać	będziecie dźgały będziecie dźgać
3 os.	będzie dźgał będzie dźgać	będzie dźgała będzie dźgać	będzie dźgało będzie dźgać	będą dźgali będą dźgać	będą dźgały będą dźgać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dźgajmy
2 os.	dźgaj	dźgajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dźgałbym bym dźgał	dźgałabym bym dźgała	dźgałobym bym dźgało	dźgalibyśmy byśmy dźgali	dźgałybyśmy byśmy dźgały
2 os.	dźgałbyś byś dźgał	dźgałabyś byś dźgała	dźgałobyś byś dźgało	dźgalibyście byście dźgali	dźgałybyście byście dźgały
3 os.	dźgałby by dźgał	dźgałaby by dźgała	dźgałoby by dźgało	dźgaliby by dźgali	dźgałyby by dźgały

bezosobnik: dźgano by

bezokolicznik: dźgać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dźgając

gerundium: dźganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dźganie	dźgania
D.	dźgania	dźgań
C.	dźganiu	dźganiom
B.	dźganie	dźgania
N.	dźganiem	dźganiami
Ms.	dźganiu	dźganiach
W.	dźganie	dźgania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dźgający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dźgający	dźgający	dźgający	dźgające	dźgająca
D.	dźgającego	dźgającego	dźgającego	dźgającego	dźgającej
C.	dźgającemu	dźgającemu	dźgającemu	dźgającemu	dźgającej
B.	dźgającego	dźgającego	dźgający	dźgające	dźgającą
N.	dźgającym	dźgającym	dźgającym	dźgającym	dźgającą
Ms.	dźgającym	dźgającym	dźgającym	dźgającym	dźgającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dźgający	dźgający	dźgające	dźgające
D.	dźgających	dźgających	dźgających	dźgających
C.	dźgającym	dźgającym	dźgającym	dźgającym
B.	dźgających	dźgających	dźgających	dźgające
N.	dźgającymi	dźgającymi	dźgającymi	dźgającymi
Ms.	dźgających	dźgających	dźgających	dźgających

imiesłów przymiotnikowy bierny: dźgany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dźgany	dźgany	dźgany	dźgane	dźgana
D.	dźganego	dźganego	dźganego	dźganego	dźganej
C.	dźganemu	dźganemu	dźganemu	dźganemu	dźganej
B.	dźganego	dźganego	dźgany	dźgane	dźganą
N.	dźganym	dźganym	dźganym	dźganym	dźganą
Ms.	dźganym	dźganym	dźganym	dźganym	dźganej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dźgani	dźgani	dźgane	dźgane
D.	dźganych	dźganych	dźganych	dźganych
C.	dźganym	dźganym	dźganym	dźganym
B.	dźganych	dźganych	dźganych	dźgane
N.	dźganymi	dźganymi	dźganymi	dźganymi
Ms.	dźganych	dźganych	dźganych	dźganych

odpowiednik aspektowy: dźgnąć

Pochodzenie

psł. *žegti 'palić'

Znacz. 'uderzać czymś ostrym, kłuć' rozwinęło się wtórnie od 'dokuczać ogniem, parzyć, przypiekać'.

1. nożem

Definicja

ranić, uderzając czymś ostrym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	kłuć, zakłuwać
	hiperonimy:	ranić

Połączenia

dźgać kijem
dźgać na oślep

Cytaty

	[...] jako dziecko w czasie mszy przyglądał się namalowanej na ścianie kościoła scenie bitwy pod Komarowem, gdzie ułani dźgają bagnetami bolszewików. źródło: NKJP: Anna Bikont: Nasza gmina patriotyczna, Gazeta Wyborcza, 1996-08-24
	Donosicielom i kolaborantom (rzeczywistym lub wyimaginowanym) przestrzeliwali kolana, jak nie pomogło - wieszali na haku, obcinali uszy, dźgali nożem sto razy. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: London – Derry, Polityka, 2002-02-02
	Podnosi się, gotów stawić czoła smokowi, ale zamiast włóczni ma tylko tępy turystyczny widelec. Dźga na oślep, nie trafia, ledwo jedna z kończyn smoka, draśnięta, sączy czarną krew. źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009
	[...] mecenas, który trzymał Stokrotkę, wkurzony kolejnym jej kopnięciem wziął widły i zaczął ją dźgać. źródło: NKJP: Wojciech Wanat: Rok w Monarze, 2006
	Najpierw postawiono mu zarzut ciężkiego uszkodzenia ciała, ale prokuratura zmieniła go na usiłowanie zabójstwa, twierdząc, że osoba dźgająca nożem w brzuch innego człowieka musi liczyć się z możliwością pozbawienia go życia. źródło: NKJP: (woko): Nożownik pod Barbakanem, Gazeta Krakowska, 2002-01-12

Składnia

dźgać

KOGO/CO + CZYM + (w CO)

2. palcem

Definicja

celując w jakiś punkt, uderzać mocno czymś cienkim i ostro zakończonym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Połączenia

dźgać palcem

Cytaty

	Bywalcy podszczypują w knajpach kelnerki, [...] szefowie podskubują sekretarki, a twój szwagier dźga cię paluchem pod żebro, żeby było śmieszniej. źródło: NKJP: Julia Lubecka: O życiu, Cosmopolitan nr 07, 2000
	Georges Mathieux w kostiumie szermierza dźga płótno pędzlem umieszczonym na szpadzie. źródło: NKJP: Andrzej Osęka: Punktacja wzlotów, Polityka, 2000-03-11
	Niedawno odbywały się urodziny u zaprzyjaźnionego małżeństwa, rodziców dwójki rozkapryszonych przedszkolaków. Staje taki za moim krzesłem i z całej siły dźga mnie cienkim klockiem między żebra. źródło: NKJP: Milusińscy, Gazeta Poznańska, 2003-03-29
	Profesor dźga tępym ogryzkiem ołówka w konspekt i oznajmia: - Otóż nieistotne, czy sprowadziła tu państwa teoria [...]. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie Łąki, 2000

Składnia

dźgać

KOGO/CO + CZYM + GDZIE

3. w boku

Definicja

powodować ostry, przerywany ból

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	kłuć
	hiperonimy:	boleć

Cytaty

	Bliskie światło świecy dźgało źrenice do łez, więc zamknąłem oczy. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
	Gdy podnoszę do góry ręce, coś dźga mnie w klacie. Czy aby na pewno ćwiczenia fizyczne nie zabijają? źródło: Internet: poltergeist.blox.pl
	Do pracy nie pojechałam, bo w nocy coś mnie strasznie dźgało w brzuchu [...]. źródło: Internet: wizaz.pl
	Jeśli dźga cię w kręgosłupie, bo pracujesz [...] zgięty w pałąk, to wcale nie znaczy, że zapadłeś na chorobę zawodową [...]. źródło: Internet: nettg.pl

Składnia

dźgać

KOGO/CO + (GDZIE)

4. drwiną

Definicja

sprawiać komuś przykrość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	kłuć
	hiperonimy:	ranić

Cytaty

	[...] Mickiewicz dźga nas swoją ironią, wytyka narodowe wady - słowem dostaje nam się od wieszcza. źródło: NKJP: Jolanta Ciosek: Bez dęcia w patriotyczne trąby, Dziennik Polski, 2008-09-20
	[...] jesteś złośliwy. Potrafisz dźgać słowami i wiesz, jak to zrobić. źródło: Internet: oczamiyeti.blog.onet.pl
	Każdy wieczór jest inny, bo uzależniony od poczucia humoru publiczności. Są tzw. monologi „po bandzie”, prowokacyjne, nieco dźgające widza. źródło: NKJP: Uzależniona od śmiechu, Dziennik Polski, 2008-11-29
	Powinnam dźgać i ziać sarkazmem, powinnam... ale nie umiem [...]. źródło: Internet: hedonia.blox.pl

Składnia

dźgać

(KOGO) + CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 17.11.2016