UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zatrząść

rzadziej zatrząsnąć

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

Zob. trząść

1. drzewem

Definicja

wprawić w krótki, energiczny ruch, drganie lub wstrząs

Warianty

rzadziej zatrząsnąć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wstrząsnąć

Połączenia

huk, wybuch; wiatr, wicher zatrząsł czymś
zatrząść drzewem, gałęziami, szybami

Cytaty

	– Alan, coś jej zrobił, coś ty jej zrobił?! – Zatrzęsła synem Hyra, podczas gdy Luśka ciągnęła ją nie wiedzieć czemu za brzoskwiniową bluzkę. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Przystupa, 2007
	Wiatr jesienny wzmógł się teraz i zatrząsł szybami w oknie. źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Brzezina i inne opowiadania. Kościół w Skaryszewie, 2006
	Gdy helikopter wylądował, powietrzem zatrzęsła potworna eksplozja. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002
	W chwilę po zamknięciu drzwi usłyszałam potężny łoskot, coś uderzyło w dach domu tak, że aż nim zatrzęsło. źródło: NKJP: Piotr Furtak: Stodoła w ramionach wiatru, Dziennik Bałtycki, 2000-02-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zatrzęsę	zatrzęsiemy
2 os.	zatrzęsiesz	zatrzęsiecie
3 os.	zatrzęsie	zatrzęsą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrząsłem +(e)m zatrząsł	zatrzęsłam +(e)m zatrzęsła	zatrzęsłom +(e)m zatrzęsło	zatrzęśliśmy +(e)śmy zatrzęśli	zatrzęsłyśmy +(e)śmy zatrzęsły
2 os.	zatrząsłeś +(e)ś zatrząsł	zatrzęsłaś +(e)ś zatrzęsła	zatrzęsłoś +(e)ś zatrzęsło	zatrzęśliście +(e)ście zatrzęśli	zatrzęsłyście +(e)ście zatrzęsły
3 os.	zatrząsł	zatrzęsła	zatrzęsło	zatrzęśli	zatrzęsły

bezosobnik: zatrzęsiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zatrząśmy zatrzęśmy
2 os.	zatrząś zatrzęś	zatrząście zatrzęście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrząsłbym bym zatrząsł	zatrzęsłabym bym zatrzęsła	zatrzęsłobym bym zatrzęsło	zatrzęślibyśmy byśmy zatrzęśli	zatrzęsłybyśmy byśmy zatrzęsły
2 os.	zatrząsłbyś byś zatrząsł	zatrzęsłabyś byś zatrzęsła	zatrzęsłobyś byś zatrzęsło	zatrzęślibyście byście zatrzęśli	zatrzęsłybyście byście zatrzęsły
3 os.	zatrząsłby by zatrząsł	zatrzęsłaby by zatrzęsła	zatrzęsłoby by zatrzęsło	zatrzęśliby by zatrzęśli	zatrzęsłyby by zatrzęsły

bezosobnik: zatrzęsiono by

bezokolicznik: zatrząść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatrząsłszy

gerundium: zatrzęsienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zatrzęsienie	zatrzęsienia
D.	zatrzęsienia	zatrzęsień
C.	zatrzęsieniu	zatrzęsieniom
B.	zatrzęsienie	zatrzęsienia
N.	zatrzęsieniem	zatrzęsieniami
Ms.	zatrzęsieniu	zatrzęsieniach
W.	zatrzęsienie	zatrzęsienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zatrzęsiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zatrzęsiony	zatrzęsiony	zatrzęsiony	zatrzęsione	zatrzęsiona
D.	zatrzęsionego	zatrzęsionego	zatrzęsionego	zatrzęsionego	zatrzęsionej
C.	zatrzęsionemu	zatrzęsionemu	zatrzęsionemu	zatrzęsionemu	zatrzęsionej
B.	zatrzęsionego	zatrzęsionego	zatrzęsiony	zatrzęsione	zatrzęsioną
N.	zatrzęsionym	zatrzęsionym	zatrzęsionym	zatrzęsionym	zatrzęsioną
Ms.	zatrzęsionym	zatrzęsionym	zatrzęsionym	zatrzęsionym	zatrzęsionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zatrzęsieni	zatrzęsieni	zatrzęsione	zatrzęsione
D.	zatrzęsionych	zatrzęsionych	zatrzęsionych	zatrzęsionych
C.	zatrzęsionym	zatrzęsionym	zatrzęsionym	zatrzęsionym
B.	zatrzęsionych	zatrzęsionych	zatrzęsionych	zatrzęsione
N.	zatrzęsionymi	zatrzęsionymi	zatrzęsionymi	zatrzęsionymi
Ms.	zatrzęsionych	zatrzęsionych	zatrzęsionych	zatrzęsionych

odpowiednik aspektowy: zatrząsać

Składnia

	+	zatrząść	+	KIM/CZYM
Ø	+	zatrząść	+	KIM/CZYM

2. o dreszczach

Definicja

spowodować drżenie ciała

Warianty

rzadziej zatrząsnąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Połączenia

dreszcz zatrząsł kimś

Cytaty

Nagle zatrząsł nim dreszcz: okropny, wprawiający całe ciało w drżenie. Począł dygotać.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zatrzęsę	zatrzęsiemy
2 os.	zatrzęsiesz	zatrzęsiecie
3 os.	zatrzęsie	zatrzęsą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrząsłem +(e)m zatrząsł	zatrzęsłam +(e)m zatrzęsła	zatrzęsłom +(e)m zatrzęsło	zatrzęśliśmy +(e)śmy zatrzęśli	zatrzęsłyśmy +(e)śmy zatrzęsły
2 os.	zatrząsłeś +(e)ś zatrząsł	zatrzęsłaś +(e)ś zatrzęsła	zatrzęsłoś +(e)ś zatrzęsło	zatrzęśliście +(e)ście zatrzęśli	zatrzęsłyście +(e)ście zatrzęsły
3 os.	zatrząsł	zatrzęsła	zatrzęsło	zatrzęśli	zatrzęsły

bezosobnik: zatrzęsiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zatrząśmy zatrzęśmy
2 os.	zatrząś zatrzęś	zatrząście zatrzęście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrząsłbym bym zatrząsł	zatrzęsłabym bym zatrzęsła	zatrzęsłobym bym zatrzęsło	zatrzęślibyśmy byśmy zatrzęśli	zatrzęsłybyśmy byśmy zatrzęsły
2 os.	zatrząsłbyś byś zatrząsł	zatrzęsłabyś byś zatrzęsła	zatrzęsłobyś byś zatrzęsło	zatrzęślibyście byście zatrzęśli	zatrzęsłybyście byście zatrzęsły
3 os.	zatrząsłby by zatrząsł	zatrzęsłaby by zatrzęsła	zatrzęsłoby by zatrzęsło	zatrzęśliby by zatrzęśli	zatrzęsłyby by zatrzęsły

bezosobnik: zatrzęsiono by

bezokolicznik: zatrząść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatrząsłszy

gerundium: zatrzęsienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zatrzęsienie	zatrzęsienia
D.	zatrzęsienia	zatrzęsień
C.	zatrzęsieniu	zatrzęsieniom
B.	zatrzęsienie	zatrzęsienia
N.	zatrzęsieniem	zatrzęsieniami
Ms.	zatrzęsieniu	zatrzęsieniach
W.	zatrzęsienie	zatrzęsienia

Składnia

zatrząść

KIM

3. z gniewu

Definicja

spowodować silne wzburzenie

Warianty

rzadziej zatrząsnąć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

gniew zatrząsł; oburzenie zatrzęsło kimś
zatrzęsło kimś z gniewu, z oburzenia

Cytaty

Zapachniało siankiem w piątkowym felietonie pani Wandy. [...] Lecz zaraz obok przeczytałem w artykule o stoku igelitowym coś, co mną zatrzęsło.

źródło: NKJP: Plastik zamiast sianka, Dziennik Polski - Podhale, 2003-06-09

Więc kiedy usłyszałem, że najtańsze spaghetti kosztuje due mille, to aż mną zatrzęsło i powiedziałem, że kupowaliśmy za jedną czwartą tej ceny. Wtedy zatrzęsło sprzedawcą.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Rynek w Smyrnie, 2007

– Łatwo mu mówić! – Klarą zatrzęsło z oburzenia.

źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zatrzęsę	zatrzęsiemy
2 os.	zatrzęsiesz	zatrzęsiecie
3 os.	zatrzęsie	zatrzęsą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrząsłem +(e)m zatrząsł	zatrzęsłam +(e)m zatrzęsła	zatrzęsłom +(e)m zatrzęsło	zatrzęśliśmy +(e)śmy zatrzęśli	zatrzęsłyśmy +(e)śmy zatrzęsły
2 os.	zatrząsłeś +(e)ś zatrząsł	zatrzęsłaś +(e)ś zatrzęsła	zatrzęsłoś +(e)ś zatrzęsło	zatrzęśliście +(e)ście zatrzęśli	zatrzęsłyście +(e)ście zatrzęsły
3 os.	zatrząsł	zatrzęsła	zatrzęsło	zatrzęśli	zatrzęsły

bezosobnik: zatrzęsiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zatrząśmy zatrzęśmy
2 os.	zatrząś zatrzęś	zatrząście zatrzęście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrząsłbym bym zatrząsł	zatrzęsłabym bym zatrzęsła	zatrzęsłobym bym zatrzęsło	zatrzęślibyśmy byśmy zatrzęśli	zatrzęsłybyśmy byśmy zatrzęsły
2 os.	zatrząsłbyś byś zatrząsł	zatrzęsłabyś byś zatrzęsła	zatrzęsłobyś byś zatrzęsło	zatrzęślibyście byście zatrzęśli	zatrzęsłybyście byście zatrzęsły
3 os.	zatrząsłby by zatrząsł	zatrzęsłaby by zatrzęsła	zatrzęsłoby by zatrzęsło	zatrzęśliby by zatrzęśli	zatrzęsłyby by zatrzęsły

bezosobnik: zatrzęsiono by

bezokolicznik: zatrząść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatrząsłszy

gerundium: zatrzęsienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zatrzęsienie	zatrzęsienia
D.	zatrzęsienia	zatrzęsień
C.	zatrzęsieniu	zatrzęsieniom
B.	zatrzęsienie	zatrzęsienia
N.	zatrzęsieniem	zatrzęsieniami
Ms.	zatrzęsieniu	zatrzęsieniach
W.	zatrzęsienie	zatrzęsienia

Składnia

Rz_nieżywotny	+	zatrząść	+	KIM
Ø	+	zatrząść	+	KIM + (z CZEGO)

4. światem

Definicja

wywołać gwałtowne, nieoczekiwane i bardzo duże zmiany

Warianty

rzadziej zatrząsnąć

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

zatrząść rynkiem, światem

Cytaty

	Dane mi pojęcia, zastane zwyczaje, wpojone zasady - uznawałem za powszechne i jedyne. Lecz później zaczęło się coś, co zatrzęsło całą budową i zapoczątkowało jej ruinę. Wojna. źródło: NKJP: Stanisław Mrożek: Jak zostałem filmowcem, 1975
	Oczywiście, nikt z nas nie miał świadomości, że ta sprawa może zatrząść fundamentami naszego państwa. źródło: NKJP: Stenogram z 8. posiedzenia Komisji Śledczej do zbadania ujawnionych w mediach zarzutów dotyczących przypadków korupcji podczas prac nad nowelizacją ustawy o radiofonii i telewizji (SRTV) w dniu 15 lutego 2003 r
	Kiedy więc w latach trzydziestych XX wieku małopolską wsią zatrząsł kryzys, a sytuacja gospodarcza chłopów pogorszyła się wyraźnie, ci właśnie ludzie jako pierwsi się zbuntowali. źródło: NKJP: (KRI): Z tradycji Lasowiaków, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2001-10-03
	Tymczasem w najnowszej historii Polski połowa tego miesiąca przyniosła co najmniej trzy dramatyczne zmiany, które zatrzęsły życiem milionów Polaków. źródło: NKJP: Grudzień polski w trzech odsłonach, Dziennik Polski - Magazyn, 2002-12-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zatrzęsę	zatrzęsiemy
2 os.	zatrzęsiesz	zatrzęsiecie
3 os.	zatrzęsie	zatrzęsą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrząsłem +(e)m zatrząsł	zatrzęsłam +(e)m zatrzęsła	zatrzęsłom +(e)m zatrzęsło	zatrzęśliśmy +(e)śmy zatrzęśli	zatrzęsłyśmy +(e)śmy zatrzęsły
2 os.	zatrząsłeś +(e)ś zatrząsł	zatrzęsłaś +(e)ś zatrzęsła	zatrzęsłoś +(e)ś zatrzęsło	zatrzęśliście +(e)ście zatrzęśli	zatrzęsłyście +(e)ście zatrzęsły
3 os.	zatrząsł	zatrzęsła	zatrzęsło	zatrzęśli	zatrzęsły

bezosobnik: zatrzęsiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zatrząśmy zatrzęśmy
2 os.	zatrząś zatrzęś	zatrząście zatrzęście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zatrząsłbym bym zatrząsł	zatrzęsłabym bym zatrzęsła	zatrzęsłobym bym zatrzęsło	zatrzęślibyśmy byśmy zatrzęśli	zatrzęsłybyśmy byśmy zatrzęsły
2 os.	zatrząsłbyś byś zatrząsł	zatrzęsłabyś byś zatrzęsła	zatrzęsłobyś byś zatrzęsło	zatrzęślibyście byście zatrzęśli	zatrzęsłybyście byście zatrzęsły
3 os.	zatrząsłby by zatrząsł	zatrzęsłaby by zatrzęsła	zatrzęsłoby by zatrzęsło	zatrzęśliby by zatrzęśli	zatrzęsłyby by zatrzęsły

bezosobnik: zatrzęsiono by

bezokolicznik: zatrząść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zatrząsłszy

gerundium: zatrzęsienie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zatrzęsienie	zatrzęsienia
D.	zatrzęsienia	zatrzęsień
C.	zatrzęsieniu	zatrzęsieniom
B.	zatrzęsienie	zatrzęsienia
N.	zatrzęsieniem	zatrzęsieniami
Ms.	zatrzęsieniu	zatrzęsieniach
W.	zatrzęsienie	zatrzęsienia

Składnia

Rz_nieżywotny

zatrząść

CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2016