UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ciasto

Chronologizacja

1437, SStp

Pochodzenie

psł. *tĕsto

1. masa

Definicja

masa powstała ze zmieszania mąki z wodą lub mlekiem, z jajkami, tłuszczem i innymi składnikami i przyprawami

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

masa

Połączenia

gęste, rzadkie; surowe ciasto; ciasto biszkoptowe, chlebowe, makaronowe, naleśnikowe, piernikowe, pierogowe, ptysiowe
ciasto na bułki, na chleb, na chrust, na makaron, na naleśniki, na opłatki, na piernik, na placki, na pierogi, na pizzę
rodzaj; konsystencja; składniki; grudki; warstwa ciasta
baranki z ciasta
gęś, kurczak, łosoś, panga, szynka w cieście
ciasto rośnie, wyrasta, wyrośnie
miesić, przygotować, przyrządzić, robić, rozwałkować, ucierać, ugnieść/ugniatać, uformować, wałkować, wlać, wylać, wyłożyć, wymieszać, wyrobić/wyrabiać, zagnieść/zagniatać, zarobić ciasto
oblepić ciastem
zawinięty w ciasto
rozłożyć, ułożyć coś na cieście
zapiekany w cieście

Cytaty

	Białka ubić na sztywną pianę, dodać cukier i nadal ubijać. Następnie dodać żółtka i jeszcze ubijać. Na koniec dodać mąkę i proszek do pieczenia. Delikatnie wymieszać. Ciasto wylać do wysmarowanej tłuszczem, prostokątnej formy, o wymiarach 25 na 36 cm. Piec ok. 25 minut w temperaturze 170°C. źródło: NKJP: Ciasto śmietankowo-arbuzowe, Dziennik Polski, 2008-09-25
	Podchodzi do matki i wyjmuje jej z ręki łyżkę ociekającą naleśnikowym ciastem. źródło: NKJP: Maria Borowa: Dominika znaczy niedziela, 1993
	Proponuję brokuły zapiekane w cieście z pieczarkami [...]. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998
	Ciasto na pierogi powinno być takie, jak na bułki, nie bardzo słodkie. źródło: NKJP: ANDRZEJ KOZIOŁ: Ślimak, ślimak, wystaw rogi, Dziennik Polski, 2006-08-19
	Mąkę przesiać na stolnicę, wbić jajko, dodać sól, wodę, zagnieść ciasto i wyrobić. Potem ciasto rozwałkować i wykroić z niego foremką krążki o średnicy 5 cm. źródło: NKJP: Skarb narodowy: Ruskie pierogi, prasa, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ciasto	ciasta
D.	ciasta	ciast
C.	ciastu	ciastom
B.	ciasto	ciasta
N.	ciastem	ciastami
Ms.	cieście	ciastach
W.	ciasto	ciasta

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

ciasto

(na CO)

2. wypiek

Definicja

wypiek z ciasta - masy, zwykle słodki, z dodatkiem przypraw

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wypiek

Połączenia

pyszne, smaczne, smakowite, wspaniałe, wyśmienite; domowe; świąteczne, tradycyjne, wielkanocne, weselne; lane ciasto; ciasto czekoladowe, drożdżowe, kokosowe, miodowe, orzechowe, owocowe, serowe, śliwkowe
ciasto z ananasem, z bakaliami, z galaretką, z kremem, z kruszonką, z jabłkami, z musem, z owocami
wypiek; degustacja; smak, zapach; boki, wierzch; blacha, kawał, kawałek, kęs, porcja, resztki ciasta; kiermasz ciast
przepis; zapisy na ciasto
pogawędki, spotkanie przy cieście
skosztować, spróbować ciasta
piec, upiec, zrobić; posypać czymś, przekłuć; odstawić, ostudzić, schłodzić; przynieść; kroić, pokroić, przekroić; nałożyć, podać; chrupać, jeść, zjeść ciasto
poczęstować/częstować; pachnie ciastem
zapisać się na ciasto; sięgnąć po ciasto

Cytaty

	W domu [...] pachnie ciastem drożdżowym. Mama Jasia właśnie wyjęła je z piekarnika. źródło: NKJP: Charakter i „charakterek”, Dziennik Polski, 2008-10-08
	Publikacja, w której można znaleźć sprawdzone przepisy na ciasta, zupy, dania mięsne i surówki, spotkała się z wielkim zainteresowaniem mieszkańców, a szczególnie pań, które wykupiły już niemal cały nakład. źródło: NKJP: Krościeńskie przepisy, Dziennik Polski, 2002-03-30
	Jutro noclegownię odwiedzi ksiądz, odbędzie się spotkanie, na które młodzież [...] przyniesie ciasto [...], ma też pośpiewać. źródło: NKJP: Świętują całodobowo, Dziennik Polski, 2002-03-30
	- Czy w Twoim rodzinnym domu jest jakaś potrawa, bez której nie odbyłaby się żadna uroczystość? - Gdy patrzę wstecz i przelatuję pamięcią po wszystkich [...] świętach różnej maści, znajduję trzy takie potrawy. Pierwsza to sałatka warzywna [...]. Druga potrawa, to barszcz czerwony z krokietem [...]. I trzecia pyszność, to ciasto z jabłkami z kruszonką na górze. źródło: NKJP: Agnieszka Kozłowska: Zjeść krewetki z grilla i... umrzeć, Dziennik Polski, 2006-07-20
	Ruch w części krakowskich cukierni zaczął się od minionej środy, ale większość osób zostawiła słodkie zakupy na ostatnią chwilę. - W zeszłym tygodniu mieliśmy bardzo niewielu klientów, nie zapisywali się na ciasta jak niegdyś na tydzień czy dwa tygodnie przed świętami, a dopiero w piątek i sobotę. źródło: NKJP: Ciasta na ostatnią chwilę, Dziennik Polski, 2002-12-24

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ciasto	ciasta
D.	ciasta	ciast
C.	ciastu	ciastom
B.	ciasto	ciasta
N.	ciastem	ciastami
Ms.	cieście	ciastach
W.	ciasto	ciasta

Składnia

ciasto

(JAKI)

3. solne

Definicja

masa powstała ze zmieszania jakiegoś sypkiego lub kruchego materiału z wodą

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

masa

Połączenia

ciasto solne, wapienne
aniołki, figurki, ozdoby, rzeźby z ciasta solnego

Cytaty

Do wykonania farb wapiennych stosuje się ciasto wapienne rozrzedzone wodą.

źródło: NKJP: W kolorach tęczy, Dziennik Polski, 2001-07-18

W niedzielne popołudnie wyjątkowo dopisała kapryśna w ostatnich dniach pogoda, tak więc nic nie zakłócało zabawy. Podczas konkursu plastycznego dzieci z zapałem rysowały postaci świętych, lepiły figurki z ciasta solnego [...].

źródło: NKJP: (JOL): Święto radości, Zabawa i edukacja, 2005-06-14

[...] drzewka obwieszone były białymi aniołami z ciasta solnego, pudełkami owiniętymi papierem w szkocką kratę i bałwankami.

źródło: NKJP: Choinka z bambusa, Dziennik Polski, 1999-12-13

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ciasto	ciasta
D.	ciasta	ciast
C.	ciastu	ciastom
B.	ciasto	ciasta
N.	ciastem	ciastami
Ms.	cieście	ciastach
W.	ciasto	ciasta

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

ciasto

JAKIE

Frazeologizmy

ciasto francuskie
ciasto listkowe
ciasto półfrancuskie
kruche ciasto
półkruche ciasto

Data ostatniej modyfikacji: 26.03.2025