Chronologizacja
XIV w., Bor
Pochodzenie
psł. *cholpъ 'człowiek niewolny, poddany'
1. rolnik
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia rolnictwo
Relacje znaczeniowe
Połączenia
- biedny, bezrolny, ubogi, zamożny; małorolny; pańszczyźniany, wolny; zbiegły; białoruski, polski, ukraiński chłop; miejscowi, okoliczni chłopi
- chłop ze wsi; chłopi z czyichś dóbr, z wioski; z jakichś okolic
- chłop i chłopka; chłopi i inteligencja, chłopi i mieszczanie, chłopi i mieszczaństwo, chłopi i szlachta; chłopi i pasterze, chłopi i robotnicy, chłopi i rzemieślnicy, chłopi i żołnierze
- obrońca; bunt, strajk; nędza, niewola, poddaństwo, ucisk, zbiegostwo; dola, los; warstwa chłopów
- ziemia dla chłopów
- rozmowy z chłopami
- chłop orze, uprawia ziemię; chłopi zbuntowali się
- kazać, nakazać, zabronić, zakazać; nadać, przyznać/przyznawać; odebrać, zabrać/zabierać chłopom
- buntować, podburzać; namawiać, nawoływać, wzywać/wezwać, zachęcić/zachęcać do czegoś chłopów; uciskać, wyzyskiwać chłopów; uwłaszczenie, uwolnienie; rugowanie, usuwanie, wysiedlanie, wywłaszczenie chłopów
- stać się chłopem
- przemawiać do chłopów
- kupić coś od chłopa
- pochodzić, wywodzić się z chłopów
Cytaty
|
Gdyby tak w naszej wsi zapytać chłopów, co może szybko uratować polskie kulejące rolnictwo, odpowiedzieliby bez namysłu: dobra cena na zboże! źródło: NKJP: Karol Wojtaszczyk: My, chłopi, możemy Polskę wyżywić, Życie i Nowoczesność nr 553, 1981 |
|
|
Żadna z firm zajmujących się skupem nie chciała podpisać z Agencją Rynku Rolnego umów na interwencyjny skup pszenicy z dopłatami dla rolników (cena podstawowa - 450 zł plus 60 zł dopłaty - w sierpniu). Chłopi mieli duże trudności z jej zbytem. źródło: NKJP: Edyta Wróblewska: Żniwa na finiszu, IKAT Gazeta Braniewska, 1999-09-03 |
|
|
Ojciec nie chciał być chłopem. Wolał pracę w cegielni niż na gospodarce w Winiarach. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
To zastanawiające, jak wiele refleksji może wywołać zwykłe zbieranie ziemniaków, ciekawe, czy przeciętny chłop też tak dużo myśli przy pracy? źródło: NKJP: Wojciech Wanat: Rok w Monarze, 2006 |
|
|
Choć wprowadzono równość wobec prawa i zlikwidowano poddaństwo chłopów, praktycznie niewiele się zmieniło w ich położeniu, gdyż za prawo posiadania gospodarstw musieli nadal spełniać wszystkie dotychczasowe powinności, wraz z pańszczyzną, a ich możliwości opuszczenia wsi były bardzo ograniczone [...]. źródło: NKJP: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chłop |
chłopi |
ndepr |
| chłopy |
depr | ||
| D. | chłopa |
chłopów |
|
| C. | chłopu |
chłopom |
|
| B. | chłopa |
chłopów |
|
| N. | chłopem |
chłopami |
|
| Ms. | chłopie |
chłopach |
|
| W. | chłopie |
chłopi |
ndepr |
| chłopy |
depr |
2. mężczyzna
Definicja
Noty o użyciu
W tym znaczeniu używana jest również konstrukcja liczebnika z formą chłopa na oznaczenie określonej wielkości grupy dorosłych mężczyzn, np. pięciu, dwudziestu chłopa.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć
Połączenia
- barczysty, drobny, duży, ogromny, potężny, rosły, wielki, wysoki, zwalisty; mocny, silny; prosty, zwykły; dobry, dzielny, fajny, morowy, poczciwy, porządny, równy, wspaniały chłop
- dziewczęta i chłopy
Cytaty
|
Tata wyróżniał się dobrocią. To był naprawdę dobry chłop. I tak też go wszyscy wspominają, jako dobrego człowieka. źródło: NKJP: Iza Salamon: Nadawaliśmy na tych samych falach, Tygodnik Rybnicki, 2008-02-05 |
|
|
Mocnego chłopa trzeba, żeby ściąć tak duże drzewa – ocenia szkody [...] sołtys Leśnika. źródło: NKJP: (kk): Zniszczenia widać gołym okiem, ale jeszcze żaden rolnik nie wystąpił z wnioskiem o odszkodowanie. Bobry ostrzą zęby, Dziennik Łódzki, 2004-11-05 |
|
|
I nawet teraz, gdy [...] ból właściwie zniknął z gabinetów dentystycznych, wielu dorosłych, silnych chłopów omija dentystę szerokim łukiem. źródło: NKJP: Elżbieta Cichocka: Medycyna, Gazeta Wyborcza, 1994-05-06 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chłop |
ndepr | |
| chłopy |
depr | ||
| D. | chłopa |
chłopów |
|
| C. | chłopu |
chłopom |
|
| B. | chłopa |
chłopów |
|
| N. | chłopem |
chłopami |
|
| Ms. | chłopie |
chłopach |
|
| W. | chłopie |
ndepr | |
| chłopy |
depr |
3. partner
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny
Połączenia
- mój chłop
- chłop i baba, chłop i dzieci
Cytaty
|
Rodzice to by chcieli, żeby zainteresował się mną jakiś pisarz albo naukowiec, ale ja bym chyba zwariowała, gdyby mój chłop siedział w domu przy komputerze i książkach. źródło: NKJP: Ewa Wachowicz: Pechowa kobieta, CKM nr 08/08, 1999 |
|
|
Jak ja bym miała takiego chłopa, to bym z pewnością w ciągu pół roku znalazła sobie innego [...]. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Babcia nie śpi z dziadkiem, potrzebuje spokoju, jest chora. [...] Nie ma potrzeby spać z chłopem w jednym łóżku, jak się już nie jest bardzo młodą. źródło: NKJP: Inga Iwasiów: Bambino, 2008 |
|
|
To taka grzeczna dziewczyna. Aż za grzeczna, bo niektórzy mówili na nią „ciapowata” – wspominają kobiety w sklepie spożywczym. – A mimo to znalazła porządnego chłopa. Rodzice się cieszyli, bo myśleli, że z taką nieśmiałością ciężko jej będzie wyjść za mąż. źródło: NKJP: Agata Paruch: Nikt nic nie widział, Trybuna Śląska, 2003-08-08 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chłop |
ndepr | |
| chłopy |
depr | ||
| D. | chłopa |
chłopów |
|
| C. | chłopu |
chłopom |
|
| B. | chłopa |
chłopów |
|
| N. | chłopem |
chłopami |
|
| Ms. | chłopie |
chłopach |
|
| W. | chłopie |
ndepr | |
| chłopy |
depr |