UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

delikatnie

Chronologizacja

1807, SL

Odmiana

część mowy: przysłówek

stopień równy delikatnie
stopień wyższy delikatniej

Pochodzenie

Zob. delikatny

1. odmówić

Definicja

w taki sposób, żeby nie urazić innych ludzi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Połączenia

  • delikatnie i grzecznie, delikatnie i łagodnie, delikatnie i stanowczo, delikatnie i taktownie, delikatnie i z wyczuciem
  • delikatnie przekonywać, przypominać, sugerować, wytłumaczyć, zwrócić uwagę; postępować, powiedzieć delikatnie
  • mało, niezwykle delikatnie
  • bardzo, nadzwyczaj, wyjątkowo delikatnie

Cytaty

Do zamieszania delikatnie nawiązał marszałek województwa wielkopolskiego, [...]: – Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do otwarcia tego muzeum. Niektóre osoby wprowadziły trochę zamieszania, ale władze województwa nie miały na to wpływu – powiedział.

źródło: NKJP: Tomasz Cylka: Bliźniaczka Łazienek, Polska Głos Wielkopolski, 2005-02-15

Przypadkowi lekarze bezradnie wzruszali ramionami. Delikatnie przekonywali, że z dolegliwością należałoby się pogodzić.

źródło: NKJP: Halina Bykowska: Ucieczka przed słońcem, Wieczór Wybrzeża, 2000-04-03

Elżbieta K.[...] zajmuje się dolegliwościami kręgosłupa. Profesjonalnym okiem ocenia postawę odwiedzających targi i delikatnie przypomina: proszę się nie garbić.

źródło: NKJP: Ewa Michalak: O zdrowiu inaczej, Gazeta Poznańska, 2003-08-04

Miał gigantyczne doświadczenie, nie miał jednak zwyczaju wytykania błędów młodym reżyserom. Co najwyżej delikatnie sugerował jakieś zmiany lub poprawki.

źródło: NKJP: Henryka Wach-Malicka, Jarosław Sulikowski: Odszedł Leon Zawodowiec, Dziennik Zachodni, 2006-12-01

[...] nie zawsze puszystej pani pasuje gruba krata, czy niskiej materiał w duże grochy. To muszę delikatnie wytłumaczyć, aby zjednać sobie klientkę i nie urazić jej.

źródło: NKJP: Ireneusz Staszczyk: Ubiera panie, Dziennik Łódzki, 2004-07-07

2. wyglądać

Definicja

tak, że jest drobny, ładnie ukształtowany lub miły w dotyku

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  filigranowo

Połączenia

  • delikatnie i subtelnie
  • delikatnie wyglądać
  • delikatnie zarysowany
  • bardzo, niezwykle delikatnie

Cytaty

[...] matka Joanny wyglądała delikatnie, szczupła, może dlatego, że ta masa włosów blond, blondynki zawsze wyglądają delikatniej, [...]

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Trójkąt bermudzki, 2002

Włosy w odcieniu ciemnego kasztanu niesfornym pasmem opadały na czoło, a na delikatnie zarysowanym nosku wstydliwie przysiadły piegi, często towarzyszące włosom takiego koloru i białej, wrażliwej skórze.

źródło: NKJP: Jeremi Przybora: Przymknięte oko opaczności, 1994

[...] pomiędzy nimi postawiono duży jej portret, namalowany delikatnie i subtelnie przez malarkę-aktorkę, [...]

źródło: NKJP: Romańskiej błysk w oku, Dziennik Polski, 1998-04-27

Stoję przed niezwykle delikatnie rzeźbioną, jak na to oschłe miasto, fasadą romańską św. Wita.

źródło: NKJP: Adam Czerniawski: Narracje ormiańskie, 2003

3. dotykać

Definicja

w sposób mało intensywny

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

synonimy:  łagodnie, subtelnie
antonimy:  intensywnie

Połączenia

  • delikatnie i cicho, delikatnie i czule, delikatnie i dokładnie, delikatnie i melodyjnie, delikatnie i nieśmiało, delikatnie i nieznacznie, delikatnie i ostrożnie, delikatnie i precyzyjnie, delikatnie i stanowczo
  • delikatnie dotknąć/dotykać, głaskać, masować, naciskać, pocierać, szorować, uciskać; natłuszczać/natłuścić, wcierać, wklepywać, wmasować; oczyszczać, osuszyć/osuszać, wycierać, zetrzeć, złuszczyć coś; podlewać, posypać, solić; podgrzać, podsmażyć/podsmażać; połączyć, wymieszać; przesunąć/przesuwać, rozczesać/rozczesywać; usunąć/usuwać, wyjąć/wyjmować; wykręcić; poruszać czymś; pukać, uderzać; uśmiechać się; delikatnie błyszczący, opalony, oświetlony, pachnący
  • delikatnie niebieski, różowy..., słodki; gazowany
  • bardzo, niezwykle, wyjątkowo, zbyt; stosunkowo; mało, niezbyt; tak delikatnie

Cytaty

Kiedy delikatnie dotykamy stóp noworodka w kierunku od pięty do palców, palce się wyprostowują i naprężają, a stopa wykrzywia się do środka.

źródło: NKJP: Marek Miller: Apetyt na... smoczek, Dziennik Łódzki, 2007-05-12

Kosmetyk nakładamy na twarz, omijając okolice oczu i delikatnie masujemy kolistymi ruchami.

źródło: NKJP: gb: Kłopotliwa tłusta cera, Dziennik Łódzki, 2003-12-13

Do masy serowo-jajecznej dodajemy zmieszane mąki. Na końcu łączymy to z ubitymi białkami delikatnie mieszając, aby nie opadła piana.

źródło: NKJP: Juliusz Podolski: Baba w rytmie mazurka, Gazeta Poznańska, 2006-04-14

Haroldowi najbardziej jednak smakował delikatnie gazowany napój o smaku gruszek.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

4. smakować

Definicja

tak, że nie ma ostrego smaku i jest lekkostrawny

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Połączenia

  • coś smakuje delikatnie
  • bardzo delikatnie

Cytaty

Jak to smakuje? Zadziwiająco delikatnie, z nutką owocową, waniliową.

źródło: NKJP: Przemysław Osuchowski: Notatnik oberzyswiata: Samotność i cisza przyjaciółkami marzeń i degustacji, 2005-05-28 Dziennik Polski, 2005-05-28

A piliście białą herbatę? To u nas wciąż nowość. Smakuje delikatniej od zielonej.

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 16.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj