UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sentencja

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sentencja
 sentencje
D. sentencji
 sentencji
 neut
sentencyj
 char
C. sentencji
 sentencjom
B. sentencję
 sentencje
N. sentencją
 sentencjami
Ms. sentencji
 sentencjach
W. sentencjo
 sentencje

Pochodzenie

fr. sentence

niem. Sentenz

z łac. sententia 'odczucie, pogląd, orzeczenie, wyrok'

1. maksyma

Definicja

książk. 
mądry i trafny sąd sformułowany zwięźle, który może stanowić dla kogoś wskazówkę postępowania lub wyrażać głęboką prawdę o życiu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  maksyma, sentyma, złota myśl

Połączenia

  • głęboka, mądra; słynna, znana; krótka; biblijna, filozoficzna, łacińska, rzymska, starożytna sentencja
  • sentencja czyjegoś autorstwa
  • sentencja o miłości, o życiu
  • sentencje i aforyzmy; przysłowia i sentencje
  • autor; księga, zbiór sentencji
  • sentencja widnieje gdzieś
  • powtarzać, przytoczyć/przytaczać, wygłaszać sentencję

Cytaty

Na samym dole kartki zapisał maczkiem sentencję: „Jakaż może być wolność w niebie, gdzie wszystkie klucze trzyma jeden święty?”

źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

Na okazałym grobowcu znanej i zasłużonej dla miasta rodziny Franke widnieje sentencja: „Wszystkich nas czeka ta posępna droga, Przechodniu westchnij za duszę do Boga”.

źródło: NKJP: Joanna Tomczyńska: Czas śmierci, czas nadziei, Dziennik Zachodni, 2001-09-07

Łacińska sentencja na portalu głosi, że „krótki jest żywot człowieczy i różnym troskom podległy: rankiem rozkwita, wieczorem stanie, a nocą zachodzi”.

źródło: NKJP: (KRZYS): Drzewo na kamienicy, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-07-26

Czytam sentencje umieszczone na kolorowych tablicach w wielu miejscach szatni. Jedna z nich mówi: „Kto kocha dyscyplinę, wiele się nauczy. Ten, co jej nie lubi, jest głupcem” .

źródło: NKJP: Wojciech Michałowicz: Wojciech Michałowicz był na treningu koszykarzy Phoenix Suns, Gazeta Wyborcza, 1995-02-21

2. najważniejsza część dokumentu

Definicja

urzęd. 
ogół najważniejszych sformułowań i informacji zawartych w dokumencie lub dokumentach zmieniających w jakiś sposób stan prawny

Noty o użyciu

Wyraz używany w niektórych połączeniach (np.  sentencja wyroku ) w tekstach prawnych, mający wtedy różne ściślejsze definicje.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

  • sentencja sądu, trybunału; decyzji, orzeczenia, postanowienia, uchwały, wyroku
  • treść sentencji
  • odczytać sentencję; ogłoszenie, podpisanie sentencji
  • napisać w sentencji

Cytaty

Zarówno pod sentencją uchwały, jak i pod uzasadnieniem znajdują się podpisy wszystkich sędziów tutaj obecnych.

źródło: NKJP: Bogumiła Mika: Pięcioro z siedemnaściorga sędziów Sądu Najwyższego złożyło votum separatum od uchwały o ważności wyborów, Gazeta Wyborcza, 1995-12-11

„Ochrona życia prywatnego oznacza ochronę szczegółów życia intymnego i godności, a nie ochronę jego niegodziwości czy promowanie przestępczego braku moralności” - napisał w sentencji wyroku.

źródło: NKJP: Marek Ostrowski: Seks i lex, Polityka, 2003-11-08

Jeśli dla pani kierownik sentencje Sądu Najwyższego są bez znaczenia, to gratulujemy kompetencji.

źródło: NKJP: Marcin Płaszczyca: A kierowniczka jeszcze dolała oliwy, Gazeta Krakowska, 2007-06-04

Z sentencji decyzji wynika, że spółka [...] ma prawo pobierać wszystkie dotychczasowe dane z wyjątkiem numeru pesel użytkownika [...].

źródło: NKJP: ELKA, MI: Z kaucją..., Gazeta Poznańska, 2004-10-21

Składnia

bez ograniczeń + sentencja +
(KOGO/CZEGO)

3. zdanie

Definicja

książk. 
ciąg wyrazów, ułożonych w określonym porządku, zawierający pewną treść, w piśmie zaczynający się od wielkiej litery, a kończący się kropką lub wykrzyknikiem albo znakiem zapytania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zdanie

Cytaty

Zgłaszam wniosek formalny, żeby wystąpienie pana ministra [...] jako druk sejmowy dostarczyć wszystkim posłom, ponieważ ostatnia, końcowa sentencja tego wystąpienia, jak się okazuje, już się ulotniła z pamięci niektórych posłów [...].

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 21.01.1993

Czym łatwiejszy do czytania jest twój tekst, tym więcej zarobisz. Pisz swoje teksty krótkimi sentencjami [...].

źródło: NKJP: Krzysztof Abramek: Zostań SuperPartnerem!, 2010

Data ostatniej modyfikacji: 11.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN