UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wraz z

wraz ze

Odmiana

część mowy: przyimek

1. poszedł wraz z chłopcami

Definicja

kiedy mówimy o pewnym zdarzeniu i charakteryzujemy je pod danym względem, mówiąc coś o kimś/czymś, to nie powiedzieliśmy wszystkiego; żeby powiedzieć wszystko, trzeba powiedzieć to samo o kimś/czymś innym; nie mówilibyśmy o kimś/czymś innym, gdybyśmy nie mówili czegoś o kimś/czymś

Noty o użyciu

W połączeniu z zaimkiem osobowym ja oraz z zaimkiem osobowym on w formie poprzyimkowej nieakcentowanej, a także z wyrazami zaczynającymi się od co najmniej dwóch spółgłosek, z których pierwsza to: z, s, ż, sz, ź, ś występuje wariant ze. Wariant ze może wystąpić także przed innymi wyrazami, w szczególności zaczynającymi się od co najmniej dwóch spółgłosek.

Warianty

  • wraz ze

Kategoria znaczeniowa

wykładnik współwystępowania zjawisk

Relacje znaczeniowe

synonimy:  razem I, razem z, z
antonimy:  bez II

Cytaty

Stała wraz z Julią przed Zachętą, kiedy nagle na wysokim, łamanym dachu pałacu Kronenbergów pojawiły się płomienie i kłęby gęstego dymu.

źródło: NKJP:Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997

W czasie wojny trzynastoletniej całe miasto wraz z zamkiem strawił pożar.

źródło: NKJP:Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1996

Czuła się chwilami jak na tonącym statku, gdzie nikt nikomu nie może rzucić koła ratunkowego. Bo cnotę rozumowania straciła wraz z inną cnotą.

źródło: NKJP:Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

Na ustach zacięty, twardy grymas, obca, jakby groźna, ciągnęła, musiała właśnie tak:
Jaś, co spalił się wraz z samolotem,
I Kazio, co zginął potem,
Pawełek oceanem przykryty,
Tadzio, zastrzelony przez bandytów...

źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996

Śniło mi się, że ulicami Warszawy jechał gen. Moczar, konno, na czele konnej kawalkady i wraz ze swoimi towarzyszami wydawał okrzyki antyrządowe, czemu ludność przypatrywała się z ironicznym uśmiechem.

źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Raptularz (1965-67), 1967

Składnia

wraz z KIM / CZYM
szyk: wewnętrzny: stały
względem frazy czasownikowej zmienny: neutralna postpozycja względem frazy rzeczownikowej stały: antepozycja

2. wraz z nastaniem jesieni

Definicja

zmiana stanu rzeczy, o którym mowa, zaszła równocześnie ze zmianą danego stanu rzeczy

Noty o użyciu

Z zaimkiem osobowym on w formie poprzyimkowej nieakcentowanej, a także z wyrazami zaczynającymi się od co najmniej dwóch spółgłosek, z których pierwsza to: z, s, ż, sz, ź, ś występuje wariant ze. Wariant ze może wystąpić także przed innymi wyrazami, w szczególności zaczynającymi się od co najmniej dwóch spółgłosek.

Warianty

  • wraz ze

Kategoria znaczeniowa

wykładnik lokalizacji w czasie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  razem I, razem z, z

Cytaty

Wraz z ociepleniem klimatu i spłycaniem zbiornika morskiego w tym rejonie gąbki zastępowane były przez korale

źródło: NKJP:Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi: wprowadzenie do paleobiologii, 1992

Tacitisque senescimus annis - „Starzejemy się wraz z cichym lat upływem” (Owidiusz).

źródło: NKJP:Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Pomyślny okres w finansowaniu resortu spraw zagranicznych zakończył się wraz z wybuchem wielkiego kryzysu gospodarczego.

źródło: NKJP:Michowicz Waldemar: Historia dyplomacji polskiej, 1995

Skończyła się ideologia, a wraz z nią znikła spójna logika systemu.

źródło: NKJP: Michnik Adam, Tischner Józef, Żakowski Jacek: Między Panem a Plebanem, 1995

Wraz ze zmierzchem nadciągnął przymrozek.

źródło: NKJP:Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955

Składnia

wraz z KIM / CZYM w pozycji prawostronnej: Rz. abstr. nazywający zmianę stanu rzeczy w Zd. z Cz. nazywającym zmianę stanu rzeczy
szyk: wewnętrzny: stały
względem frazy czasownikowej zmienny: neutralna postpozycja względem frazy rzeczownikowej stały: antepozycja
Data ostatniej modyfikacji: 25.04.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj