UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

bezpieka

Chronologizacja

1948, NKJP

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. bezpieka
bezpieki
D. bezpieki
bezpiek
C. bezpiece
bezpiekom
B. bezpiekę
bezpieki
N. bezpieką
bezpiekami
Ms. bezpiece
bezpiekach
W. bezpieko
bezpieki

Pochodzenie

Od: Urząd Bezpieczeństwa lub Służba Bezpieczeństwa; zob. bezpieczny

1.a organ

Definicja

pot.  pogard. 
specjalne służby w państwach totalitarnych, oficjalnie strzegące bezpieczeństwa publicznego, w istocie terroryzujące społeczeństwo, zwalczające opozycję i chroniące władzę i panujący ustrój

Noty o użyciu

Używane najczęściej w odniesieniu do Urzędu Bezpieczeństwa oraz Służby Bezpieczeństwa w PRL.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Połączenia

  • czeska, francuska; kremlowska; rzeszowska, toruńska; peerelowska; komunistyczna, sowiecka; miejscowa bezpieka
  • bezpieka z Krosna
  • bezpieka i NKWD
  • agenci, agentka, pracownicy, współpracownicy; funkcjonariusze; szef; ofiara, więzień; akta, archiwa, dokumenty, papiery, teczki; budynek bezpieki
  • funkcjonariusz w bezpiece
  • ujawnić materiały bezpieki
  • pracować, służyć w bezpiece

Cytaty

Solidarność opublikowała w internecie listę 70 funkcjonariuszy MO i SB oraz 21 agentów komunistycznej bezpieki.

źródło: NKJP: MG: Pierwszy w historii Podkarpacia proces lustracyjny, Życie Podkarpackie, 2007-09-26

Zgromadzone w Instytucie Pamięci Narodowej archiwa bezpieki świadczą o tym, że Edelman od początku jest obserwowany.

źródło: NKJP: Krzysztof Burnetko, Witold Bereś: Marek Edelman. Życie. Po prostu, 2008

W lipcu 1996 roku więzień polityczny [...] został wypuszczony na przepustkę. Kiedy nie wrócił do więzienia w terminie, agenci bezpieki zastrzelili go w jego mieszkaniu.

źródło: NKJP: Mirosław Banasiak: Kuba, Gazeta Wyborcza, 1998-01-09

Jacy ludzie pracowali w bezpiece? – W pierwszym okresie, tuż po wojnie, do bezpieki przechodziły osoby zaangażowane w ruch komunistyczny. Pracowały w niej całe rodziny – rodzeństwa, małżeństwa, potem ich dzieci. Partia dbała, by w bezpiece znaleźli się ludzie klasowo bliscy.

źródło: NKJP: Małgorzata Nitek: Miecz i tarcza partii, Gazeta Krakowska, 2006-03-03

O tym, jak ważną osobą dla działaczy podziemia była profesor Penson, świadczy zdarzenie z czerwca 1984 roku. Pracownicy bezpieki po przeszukaniu mieszkania zatrzymali wówczas gdańską lekarkę.

źródło: NKJP: Tomasz Gos, Piotr Krysiak: To był sposób ucieczki z internowania, Super Express, 2006

1.b ludzie

Definicja

pot.  pogard. 
ludzie, którzy pracują w bezpiece - organie

Noty o użyciu

Używane najczęściej w odniesieniu do Urzędu Bezpieczeństwa oraz Służby Bezpieczeństwa w PRL.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa policja i inne służby mundurowe

Połączenia

  • bezpieka aresztowała, dopadła, zatrzymywała; inwigilowała, podsłuchiwała, ścigała, uwzięła się, węszy, zaczęła mordować, zastrasza
  • dać się złamać; donosić, przekazać, wydać bezpiece

Cytaty

Po wojnie dwa razy aresztowała go bezpieka.

źródło: NKJP: Jarosław Rybak: Bohaterowi wojny nie chcą dać dowodu, Super Express, 2006

Kiedy wprowadzono u nas stan wojenny, bezpieka podsłuchiwała rozmowy telefoniczne.

źródło: NKJP: Artur Górski: Magia „Sacro Arsenale”, 2006

Męża jej bezpieka zatłukła zaraz po ogłoszeniu amnestii, a i jej niemało się dostało, dopóki jej nie wypuścili.

źródło: NKJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000

Wiedział już, że bezpieka węszy wokół niego. Był bardzo przygnębiony.

źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Zły Tyrmand, 1992

Kiedy wpadł, przekazał bezpiece nazwiska ludzi z kierownictwa organizacji.

źródło: NKJP: Powrót do przeszłości, Polityka nr 2516, 2005-08-13

Data ostatniej modyfikacji: 27.05.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj