UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dźgnąć

Chronologizacja

1764, Bańk

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dźgnę	dźgniemy
2 os.	dźgniesz	dźgniecie
3 os.	dźgnie	dźgną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dźgnąłem +(e)m dźgnął	dźgnęłam +(e)m dźgnęła	dźgnęłom +(e)m dźgnęło	dźgnęliśmy +(e)śmy dźgnęli	dźgnęłyśmy +(e)śmy dźgnęły
2 os.	dźgnąłeś +(e)ś dźgnął	dźgnęłaś +(e)ś dźgnęła	dźgnęłoś +(e)ś dźgnęło	dźgnęliście +(e)ście dźgnęli	dźgnęłyście +(e)ście dźgnęły
3 os.	dźgnął	dźgnęła	dźgnęło	dźgnęli	dźgnęły

bezosobnik: dźgnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dźgnijmy
2 os.	dźgnij	dźgnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dźgnąłbym bym dźgnął	dźgnęłabym bym dźgnęła	dźgnęłobym bym dźgnęło	dźgnęlibyśmy byśmy dźgnęli	dźgnęłybyśmy byśmy dźgnęły
2 os.	dźgnąłbyś byś dźgnął	dźgnęłabyś byś dźgnęła	dźgnęłobyś byś dźgnęło	dźgnęlibyście byście dźgnęli	dźgnęłybyście byście dźgnęły
3 os.	dźgnąłby by dźgnął	dźgnęłaby by dźgnęła	dźgnęłoby by dźgnęło	dźgnęliby by dźgnęli	dźgnęłyby by dźgnęły

bezosobnik: dźgnięto by

bezokolicznik: dźgnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: dźgnąwszy

gerundium: dźgnięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dźgnięcie	dźgnięcia
D.	dźgnięcia	dźgnięć
C.	dźgnięciu	dźgnięciom
B.	dźgnięcie	dźgnięcia
N.	dźgnięciem	dźgnięciami
Ms.	dźgnięciu	dźgnięciach
W.	dźgnięcie	dźgnięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: dźgnięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dźgnięty	dźgnięty	dźgnięty	dźgnięte	dźgnięta
D.	dźgniętego	dźgniętego	dźgniętego	dźgniętego	dźgniętej
C.	dźgniętemu	dźgniętemu	dźgniętemu	dźgniętemu	dźgniętej
B.	dźgniętego	dźgniętego	dźgnięty	dźgnięte	dźgniętą
N.	dźgniętym	dźgniętym	dźgniętym	dźgniętym	dźgniętą
Ms.	dźgniętym	dźgniętym	dźgniętym	dźgniętym	dźgniętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dźgnięci	dźgnięci	dźgnięte	dźgnięte
D.	dźgniętych	dźgniętych	dźgniętych	dźgniętych
C.	dźgniętym	dźgniętym	dźgniętym	dźgniętym
B.	dźgniętych	dźgniętych	dźgniętych	dźgnięte
N.	dźgniętymi	dźgniętymi	dźgniętymi	dźgniętymi
Ms.	dźgniętych	dźgniętych	dźgniętych	dźgniętych

odpowiednik aspektowy: dźgać

Pochodzenie

psł. *žьgnǫti 'przypalić'

Znacz. 'uderzać czymś ostrym, kłuć' rozwinęło się wtórnie od 'dokuczać ogniem, parzyć, przypiekać'.

1. nożem

Definicja

zranić czymś ostrym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ukłuć, zakłuć
	hiperonimy:	zranić

Połączenia

dźgnąć bagnetem, nożem, sztyletem, szydłem, widelcem
dźgnąć w brzuch, w plecy
dźgnąć śmiertelnie
zostać dźgniętym

Cytaty

W trakcie imprezy pomiędzy biesiadnikami doszło do kłótni. Gospodarz kilkakrotnie dźgnął 49-letniego gościa nożem.

źródło: NKJP: Puls regionu, Dziennik Zachodni, 2009-10-21

Ktoś na mnie wpadł. Zupełnie nie myśląc o tym, co robię, dźgnąłem go w gardło tym ostrym kawałkiem kości, który ciągle trzymałem w ręku.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Róża Selerbergu, 2006

Na widok funkcjonariuszy 56-letnia kobieta zaatakowała jednego z nich gazem łzawiącym, a drugiego dźgnęła widelcem, powodując rozcięcie naskórka.

źródło: NKJP: (ANK): Widelcem, gazem i tasakiem, Gazeta Krakowska, 2006-12-27

Składnia

dźgnąć

KOGO/CO + CZYM + (w CO)

2. palcem

Definicja

celując w jakiś punkt, uderzyć mocno czymś cienkim i ostro zakończonym

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Połączenia

dźgnąć palcem

Cytaty

	Na stoliku, przyciśnięta popielniczką, leżała szeroko rozpostarta płachta gazety. Widziałeś? - Dźgnął palcem w papier. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Nocni wędrowcy, 2009
	I otoczywszy ramieniem poczerwieniały kark Billy’ego, odszedł w stronę sypialni – po drodze puścił oko do Hardinga, a mnie dźgnął kciukiem w żebro [...]. źródło: Internet: www.litmir.net
	Han odwrócił się i dźgnął nosem w klatkę piersiową olbrzyma. źródło: Internet: pl.scribd.com/doc/.../74-Mcintyre-Vonda-Kryształowa-Gwiazda-pdf
	Wydobył broń, podszedł jeszcze bliżej i dźgnął mego brata lufą w nos. źródło: NKJP: Leopold Buczkowski: Czarny potok, 1959

Składnia

dźgnąć

KOGO/CO + CZYM + w CO

3. w boku

Definicja

spowodować ostry, przerywany ból

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ukłuć
	hiperonimy:	zaboleć

Cytaty

	Aż mnie coś dźgnęło pod żebrami na widok takiej profanacji. źródło: Internet: forum.gazeta.pl
	Hunt wsunął laskę pod pachę i klasnął (znowu dźgnął go [...] ból). źródło: NKJP: Jacek Dukaj: Czarne oceany, 2001
	I znów zimny lęk dobiera mi się do mózgu, aż serce truchleje! Z wrażenia usiadłem, szukając oparcia. I natychmiast zerwałem się dźgnięty bólem. Ból zranionych pośladków, ciętych dziś chirurgicznym nożem, okazał się silniejszy nad agonię ducha! źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983
	Potem ból dźgnął tak mocno, że upadłam na kolana. źródło: Aleksandra Zielińska: Przypadek Alicji, 2014 (books.google.pl)

Składnia

dźgnąć

KOGO/CO + (GDZIE)

4. drwiną

Definicja

sprawić komuś przykrość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ukłuć, zakłuć
	hiperonimy:	zranić

Cytaty

Fakt zesłania uwalniał nas od obowiązku samodzielnego wyboru miejsca zamieszkania [...]. Tylko w tym jednym punkcie całego Związku nikt nie mógł dźgnąć nas pytaniem - po coście tu w ogóle przyjechali?

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag Gułag Tom 3, 1977

Kuzniecow przerwał [...]. Szacki wiedział, że powinien go teraz dźgnąć celną złośliwością i zakończyć temat, ale nie mógł powstrzymać ciekawości.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Uwikłanie, 2007

Składnia

dźgnąć

(KOGO) + CZYM

Data ostatniej modyfikacji: 08.01.2016