Chronologizacja
Od 1249 r. notowany jest obraz/obrzaz w znaczeniu 'danina pieniężna'.
Pochodzenie
psł. *obrazъ 'to, co wyrzezane, wycięte, przedmiot wycięty, wyrzeźbiony; ryty wizerunek, rzeźba, relief; podobizna (także malowana), kształt, postać'
Forma prasłowiańska jest rzeczownikiem odczasownikowym od przedrostkowego *obraziti 'obciąć, wyciąć, wyrzeźbić', który jest derywatem od psł. *raziti 'ciąć, siec, zadawać ciosy, uderzać'; zob. obrazić, razić
1. plastyczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka meble i wystrój wnętrz
Połączenia
- cudowny obraz; dawne, piękne, stare, średniowieczne, święte, wszystkie obrazy; obrazy olejne
- obraz Bitwa pod Grunwaldem, Dama z łasiczką
- obraz Botticellego, Delacroix, el Greca, Jana Matejki, Kazimierza Sichulskiego, Tadeusza Makowskiego, Tadeusza Styki, Wojciecha Kossaka; Chrystusa, Jezusa Miłosiernego, Jezusa Ukrzyżowanego, Matki Boskiej Częstochowskiej, Matki Bożej, św. Anny, św. Jana Chrzciciela, św. Wojciecha...
- obrazy na szkle; na ścianach
- obrazy i fotografie, obrazy i grafiki, obrazy i ilustracje, obrazy i rysunki, obrazy i rzeźby; akwarele i obrazy (olejne)
- autor; rama; kopia, reprodukcja; koronacja; konserwacja obrazu
- prace nad obrazem; galerie, ołtarze z obrazami
- obrazy wiszą (na ścianach)
- malować; obejrzeć, oglądać obrazy; odsłanianie obrazu
- pozować do obrazu
- klęknąć/klęczeć, stanąć/stać; modlić się; palić się przed obrazem; chować, schować, ukryć coś za obrazem
Cytaty
|
Krawiec Kujawski [...] liczył w duszy stratę, jaką poniesie, nabywając od sędziego obraz w złoconych ramach, wiszący na ścianie. Obraz przedstawiał nagiego jegomościa z rogami, siedzącego na beczułce wina. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986 |
|
|
Najwięcej [...] produkowano i sprzedawano obrazów na papierze. Malowano je tak samo, jak te na płótnie. źródło: NKJP: Aleksander Jackowski: Polska sztuka ludowa, 1974 |
|
|
Reymont opisał pałace, galerie obrazów i rzemiosła artystycznego należące do łódzkich kapitalistów z końca XIX wieku. źródło: NKJP: Janusz Miliszkiewicz: Przygoda bycia Polakiem, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | obraz |
obrazy |
|
| D. | obrazu |
obrazów |
|
| C. | obrazowi |
obrazom |
|
| B. | obraz |
obrazy |
|
| N. | obrazem |
obrazami |
|
| Ms. | obrazie |
obrazach |
|
| W. | obrazie |
obrazy |
2. odbicie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
Połączenia
- pomniejszony, powiększony obraz; obraz lustrzany, odwrócony, optyczny, pozorny, rzeczywisty
Cytaty
|
Do momentu gdy obraz wpada przez źrenicę i tworzy na siatkówce oka obraz odwrócony - wszystko jest fizyczne[...]. źródło: NKJP: Widzenie kolorów, Usenet- pl.sci.filozofia, 2008-01-30 |
|
|
W aparatach fotograficznych stosowane są najczęściej celowniki lunetkowe, będące układem optycznym wbudowanym w obudowę aparatu, w którym widzimy obraz pomniejszony. źródło: NKJP: AlexKazakhov: Wizjer, Wikipedia.pl, 2009-03-24 |
|
|
Obiektyw mikroskopu to obiektyw zbudowany z soczewki o ogniskowej rzędu kilku milimetrów. Wytwarza on bardzo silnie powiększony obraz pośredni we wnętrzu mikroskopu. źródło: NKJP: Maikking: Obiektyw mikroskopu, Wikipedia.pl, 2007-09-11 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | obraz |
obrazy |
|
| D. | obrazu |
obrazów |
|
| C. | obrazowi |
obrazom |
|
| B. | obraz |
obrazy |
|
| N. | obrazem |
obrazami |
|
| Ms. | obrazie |
obrazach |
|
| W. | obrazie |
obrazy |
3. film
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | film |
Połączenia
- biograficzny, dokumentalny, fabularny, wojenny; pełnometrażowy obraz; obraz filmowy
- montażownia; obróbka, prezentacja obrazu
- obraz zdobył nagrodę, wyróżnienie; trafił do kin; wszedł na ekrany
- wyprodukować obraz
Cytaty
|
Telewizja Polska nie chciała wyświetlić tego obrazu. Tymczasem dokument ten został zakwalifikowany do finału festiwalu [...] w Belfaście. źródło: NKJP: W. Hagedorny: Tańczący z dragami, Tygodnik Ciechanowski, 2005-04-13 |
|
|
Film ten, mimo że zaczął powstawać później, swoją premierę miał kilka miesięcy przed obrazem Krawczuka. źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: East Side Story: Admirale, wsiądź na koń! Bolszewika goń, goń, goń!, Esensja, 2008-11 |
|
|
Na ekrany kin obraz trafi jesienią 2011 roku. źródło: NKJP: Łukasz Klimaniec: Amory Mateusza Kłosa odmienią życie Cieszyna, Dziennik Zachodni, 2010-07-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | obraz |
obrazy |
|
| D. | obrazu |
obrazów |
|
| C. | obrazowi |
obrazom |
|
| B. | obraz |
obrazy |
|
| N. | obrazem |
obrazami |
|
| Ms. | obrazie |
obrazach |
|
| W. | obrazie |
obrazy |
4. telewizyjny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu telewizja
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka
Połączenia
- czarno-biały obraz
- obraz w komputerze
- dźwięk i obraz
- jasność, ostrość; rejestracja, zapis obrazu
- obraz śnieży; popsuł się; migotanie obrazu; skaczący obraz
- rejestrować, zarejestrować obraz; nadawanie, odtwarzanie; utrwalanie obrazu
Cytaty
|
Od tej chwili ekrany telewizorów zwariowały: zaczęły śnieżyć a obraz falować. źródło: NKJP: A. Fidrysiak: SOS dla krótkofalowca, Tygodnik Ciechanowski, 2002-04-24 |
|
|
Oglądałam telewizję. Popsuł się obraz. źródło: NKJP: Chcemy do domu, Nowiny Raciborskie, 2006-10-31 |
|
|
Inicjatywa rządu dotycząca prawa autorskiego jest inicjatywą bardzo na czasie, bowiem wszyscy zdajemy sobie sprawę, że w tym wypadku nasze prawo zostało daleko w tyle za realiami rozwijających się technik utrwalania obrazu, dźwięku, informacji. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 02.04.1992 |
|
|
[...] niezbędne jest właściwe ustawienie parametrów monitora komputerowego, odpowiednia ostrość i jaskrawość odbioru, zminimalizowanie migotania obrazu. źródło: NKJP: Dominika Kuc-Woyciechowska: W oku monitora, Praca i Zdrowie, 2008-09-05 |
|
|
Komputerek ma jeszcze 15,1-calową matrycę kolorową [...] zdolną wyświetlić obraz w rozdzielczości 1600x1200. źródło: NKJP: (JAS): Supernotebook, Dziennik Zachodni. 2002-01-26 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | obraz |
obrazy |
|
| D. | obrazu |
obrazów |
|
| C. | obrazowi |
obrazom |
|
| B. | obraz |
obrazy |
|
| N. | obrazem |
obrazami |
|
| Ms. | obrazie |
obrazach |
|
| W. | obrazie |
obrazy |
5. scenka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Cytaty
|
[...] żółte światło lampy wydobyło z mroku straszny obraz. Tam, gdzie niedawno istniało wejście do tunelu, piętrzył się stos kamieni wymieszanych z ziemią. Następny fragment zbocza osunął się, grzebiąc nas żywcem. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004 |
|
|
Wyidealizował jej obraz i uczucie, którym ją darzył. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005 |
|
|
Z nudów zacząłem się rozglądać, ale widok hali, typowy obraz wielkiej, dworcowej poczekalni, wkrótce mnie znudził. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | obraz |
obrazy |
|
| D. | obrazu |
obrazów |
|
| C. | obrazowi |
obrazom |
|
| B. | obraz |
obrazy |
|
| N. | obrazem |
obrazami |
|
| Ms. | obrazie |
obrazach |
|
| W. | obrazie |
obrazy |
6. opis
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | opis |
Połączenia
- aktualny, całościowy, dobry, fałszywy, inny, jasny, korzystny, nowy, ogólny, pełniejszy, pełny, pozytywny, prawdziwy, rzeczywisty, spójny, właściwy; polityczny obraz
- obraz gry, kraju, polityki, przestępczości, rzeczywistości, społeczeństwa, sytuacji, świata, wsi, życia; Polski, Sejmu, Śląska
- całokształt, całość, jasność, pełnia; poprawa, zmiana obrazu
- kształtowanie obrazu
Cytaty
|
C[...] chce wpłynąć na opinię publiczną i stworzyć w umysłach zachodnich Europejczyków pozytywny obraz Polski i Polaków. źródło: NKJP: W. Hagedorny: Rozsądek i okolice: My i oni czyli wkrótce my, Tygodnik Ciechanowski, 2003-02-09 |
|
|
Przeczytałem wszystkie wywiady z panem i widzę, że konsekwentnie buduje pan w nich obraz pisarza, który w swojej pracowni staje się cyborgiem. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Historia i fantastyka, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | obraz |
obrazy |
|
| D. | obrazu |
obrazów |
|
| C. | obrazowi |
obrazom |
|
| B. | obraz |
obrazy |
|
| N. | obrazem |
obrazami |
|
| Ms. | obrazie |
obrazach |
|
| W. | obrazie |
obrazy |