UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przysłowie

Chronologizacja

2 połowa XV w., Bańk
XV w., Bor

Pochodzenie

st.czes. příslovie

Od wyrażenia przyimkowego przy słowie; prawdopodobnie kalka łac. prōverbium; zob. słowo

Definicja

krótkie, często powtarzane sformułowanie wyrażające uniwersalne treści, traktowane jako wskazówka, ostrzeżenie lub komentarz jakiejś sytuacji

Noty o użyciu

Wyraz używany w pracach językoznawczych i kulturoznawczych, mający różne definicje w zależności od autora.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie prawdy i wartości życiowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  paremia
hiperonimy:  powiedzenie

Połączenia

  • angielskie, chińskie, francuskie, łacińskie, polskie, rosyjskie, rzymskie, staropolskie; ludowe, piłkarskie, wojskowe; mądre, pewne, popularne, znane; nowe, stare przysłowie
  • przysłowie o kimś, o czymś
  • aforyzmy i przysłowia, powiedzenia i przysłowia, sentencje i przysłowia
  • zbiór przysłów
  • przysłowie istnieje; głosi, mówi, powiada; sprawdza się
  • posłużyć się przysłowiem
  • w myśl przysłowia; zgodnie z przysłowiem

Cytaty

Liczę, że sprawdzi się przysłowie „Do trzech razy sztuka”.

źródło: NKJP: Do trzech razy sztuka, Dziennik Polski - Sport, 1998-04-11

Stare wojskowe przysłowie powiada, że saper myli się w życiu tylko raz.

źródło: NKJP: (pj): Bezpieczeństwo ruchu, prasa, 1975

Również przysłowia przekonały w minionym roku, że „Chcąc ludźmi dobrze władać, nie dosyć jest tylko gadać”.

źródło: NKJP: (bień): Mądrość narodu, prasa, 2000

Czytelników, niezależnie od pokolenia, fascynowała przede wszystkim inwencja słowotwórcza Chopina, znakomite przykłady stosowania przysłów polskich oraz humor, często bardzo czarny [...].

źródło: NKJP: Napisz mi słowo, Dziennik Polski - Magazyn, 2003-03-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. przysłowie
przysłowia
D. przysłowia
przysłów
C. przysłowiu
przysłowiom
B. przysłowie
przysłowia
N. przysłowiem
przysłowiami
Ms. przysłowiu
przysłowiach
W. przysłowie
przysłowia

Odesłania

Zob. też:

porzekadło

Przysłowia

Przysłowia są mądrością narodu
Przysłowia są mądrością narodów
Data ostatniej modyfikacji: 01.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj