Chronologizacja
Pochodzenie
łac. accentus 'przycisk, ton'
1. w wyrazie
Definicja
Noty o użyciu
Wyraz używany jako składnik terminów specjalistycznych, np. akcent paroksytoniczny .
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Połączenia
- nienaganny akcent
- wymowa i akcent
- miejsce akcentu
- akcent pada na samogłoskę, na sylabę...
- przesunięcie akcentu
Cytaty
|
Autorka zgadza się zasadniczo z twierdzeniem, że akcent pada na ostatnią niezredukowaną samogłoskę wyrazu (Bethin 1998: 180), ale proponuje inną interpretację niż Trubiecki. źródło: NKJP: Kazimierz Polański: Jeszcze o prozodii połabskiej, prasa, 2008 |
|
|
Polska pieśń ludowa i wyrosłe wraz z nimi śpiewy narodowe obfitują w transakcentacje, czyli przesunięcia akcentu z sylaby akcentowanej na nieakcentowaną. źródło: NKJP: Krzysztof Bilica: Wokół Chopina i Polski : siedem szkiców, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcent |
akcenty |
|
| D. | akcentu |
akcentów |
|
| C. | akcentowi |
akcentom |
|
| B. | akcent |
akcenty |
|
| N. | akcentem |
akcentami |
|
| Ms. | akcencie |
akcentach |
|
| W. | akcencie |
akcenty |
2. cudzoziemski
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie
Połączenia
- amerykański, angielski, brytyjski, obcy, śpiewny, rosyjski, wiejski, wschodni; silny akcent; akcent gwarowy, kresowy, śląski, wileński
- nabrać, pozbyć się, wyzbyć się akcentu
- mówić bez (obcego) akcentu
- mówić z akcentem
Cytaty
|
Znał kilka akcentów amerykańskich, tłumaczył po teksańsku człowiekowi z Teksasu i po nowojorsku pochodzącemu z Big Apple. źródło: NKJP: Uczta się języków, Dziennik Polski - Magazyn, 2003-02-20 |
|
|
Społeczność w Suderwi, do której docieramy, zachowała obyczajowość, kresowy wileński akcent i język, środowisko religijne. źródło: NKJP: BOGDAN HUĆKO: Każdy dar jest potrzebny, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2001-02-05 |
|
|
Z sondy ulicznej, którą przeprowadziliśmy na ulicach Białej wynika, iż mieszkańcy tutejszych dzielnic również zadowoleni są z podziału miasta i przyłączenia ich do Małopolski. - Śląski akcent mieszkańców Bielska był już dla nas nie do zniesienia [...]. źródło: NKJP: Granica na Białej, Dziennik Polski - Kraj, 1998-04-01 |
|
|
W Polsce mieszka i pracuje już 13 lat. Poznał nieźle język, ale rosyjski akcent pozostał. źródło: NKJP: S. Żagiel: Skąd tyle ognia w syberyjskim bardzie..., Tygodnik Ciechanowski, 2006-04-15 |
|
|
[...] klient mówił z silnym niemieckim akcentem. źródło: NKJP: Marek Krajwski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcent |
akcenty |
|
| D. | akcentu |
akcentów |
|
| C. | akcentowi |
akcentom |
|
| B. | akcent |
akcenty |
|
| N. | akcentem |
akcentami |
|
| Ms. | akcencie |
akcentach |
|
| W. | akcencie |
akcenty |
3. znak graficzny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie
Cytaty
|
W rezultacie w druku nie zobaczą pewnie Państwo akcentu nad pierwszą literą „e” w słowie „cedille”. źródło: NKJP: Kuba Tatarkiewicz: Felietony (Computerworld), Internet |
|
|
Nawet pobieżna lektura odkrywa, że redakcja miewała kłopoty z wyrazami obcymi i ich pisownią. Stąd błędy w wyrazach francuskich („etude” bez akcentu w haśle „Bernard Claude” [...]) [...]. źródło: NKJP: Jan Gondowicz: W offsetowym niebie, Gazeta Wyborcza - KSIĄŻKI, 1995-05-17 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcent |
akcenty |
|
| D. | akcentu |
akcentów |
|
| C. | akcentowi |
akcentom |
|
| B. | akcent |
akcenty |
|
| N. | akcentem |
akcentami |
|
| Ms. | akcencie |
akcentach |
|
| W. | akcencie |
akcenty |
4. optymistyczny
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Połączenia
- charakterystyczny, silny, wyraźny akcent
- jakiś akcent pojawił się (gdzieś)
- przesunięcie akcentów
Cytaty
|
Lwowski Oddział Okręgowy posiadał swoją specyfikę wyróżniającą go od innych Oddziałów. Było nią położenie dużego akcentu na organizowanie różnych form kształcenia, dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli. źródło: NKJP: Grzegorz Michalski: Działalność stowarzyszenia chrześcijańsko-narodowego nauczycielstwa szkół powszechnych 1921-1939, 2001 |
|
|
Dzisiejszy trening jest mocno zróżnicowany, zaś każdy ze szkoleniowców inaczej rozkłada akcenty. źródło: NKJP: SOW: Pod mikroskopem i w kopnym śniegu, Trybuna Śląska, 2002-01-16 |
|
|
Przesunięcie akcentów spowoduje wzrastający wzorem krajów zachodnich sektor usług. źródło: NKJP: Anna Góra: Bezpieczeństwo pracy nie musi być kosztowne, Trybuna Śląska, 2001-05-15 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcent |
akcenty |
|
| D. | akcentu |
akcentów |
|
| C. | akcentowi |
akcentom |
|
| B. | akcent |
akcenty |
|
| N. | akcentem |
akcentami |
|
| Ms. | akcencie |
akcentach |
|
| W. | akcencie |
akcenty |
5. przejaw
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
ATEMATYCZNY
Połączenia
- miły, mocny, silny, sympatyczny akcent; główne, inne, kolorowe, optymistyczne, pewne, pozytywne, świąteczne; europejskie, góralskie, kaszubskie, krakowskie, poznańskie, polskie, regionalne, sądeckie, śląskie, wielkopolskie akcenty; akcent artystyczny, muzyczny, osobisty, polemiczny, polityczny, sportowy
- akcenty pojawiły się / pojawiały się, znalazły się; zabrakło akcentów
Cytaty
|
Polskie akcenty pojawiły się także na dwóch kolejnych koncertach. W sobotę wystąpili polscy soliści [...], a partię klawesynu i kierownictwo muzyczne objął Władysław Kłosiewicz. źródło: NKJP: Dorota Goździewska: Festiwal Beethovena, Dziennik Bałtycki, 2009-04-09 |
|
|
W przemówieniach nie ma akcentów politycznych. źródło: NKJP: Renata Gluza: Z glejtem gospodina, Gazeta Wyborcza, 1993-08-13 |
|
|
Na dotychczasowym poziomie zachował się nabór do Zespołu Szkół Rolniczych, gdzie dodatkowo powstał jeszcze jeden oddział Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego. Ubiegłoroczny poziom naboru uczniów utrzymał się także w I Liceum Ogólnokształcącym w Złotowie. W tej wyliczance optymistyczny akcent stanowi jedynie złotowski Zespół Szkół Ekonomicznych, gdzie odnotowano wzrost naboru uczniów. źródło: NKJP: WP: Nabór zamknięty przyjęcia trwają: Gazeta Poznańska, 2003-07-18 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | akcent |
akcenty |
|
| D. | akcentu |
akcentów |
|
| C. | akcentowi |
akcentom |
|
| B. | akcent |
akcenty |
|
| N. | akcentem |
akcentami |
|
| Ms. | akcencie |
akcentach |
|
| W. | akcencie |
akcenty |