UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

celownik

Chronologizacja

1806, Bańk

Pochodzenie

Zob. celować

1. karabinu

Definicja

urządzenie, będące częścią broni, służące do celowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Połączenia

peryskopowy celownik; celownik bombardierski, bombowy, czołgowy; laserowy, mechaniczny, optyczny, ramkowy; noktowizyjny, termowizyjny
celownik karabinka, karabinu
celownik do armaty, do ckm, do moździerza
dostawa, produkcja celowników
karabin, karabinek, kusza z celownikiem; broń z celownikami
posiadać; montować; nastawić, ustawić celownik
patrzeć przez celownik

Cytaty

Stacho zwerbował kilku dobrych strzelców, umieścił ich na najwyższym piętrze garbarni i kazał bić salwami w obsługę miotaczy, nastawiając celowniki karabinów na największą odległość.

źródło: NKJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1951

W konstrukcji celownika wykorzystano zespół optyczny w obudowie, stosowany w produkowanym seryjnie celowniku kątomierzu wz. 29.

źródło: NKJP: Piotr Matejuk: Wojskowe przyrządy optyczne w II Rzeczypospolitej, 1997

Hitem radomskich Zakładów Metalowych ,Łucznik' jest pistolet maszynowy Glauber wyposażony w laserowy celownik.

źródło: NKJP: Andrzej Rogala, Ziemowit2 Nowak: I Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego w Kielcach, Gazeta Wyborcza, 1993-09-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	celownik	celowniki
D.	celownika	celowników
C.	celownikowi	celownikom
B.	celownik	celowniki
N.	celownikiem	celownikami
Ms.	celowniku	celownikach
W.	celowniku	celowniki

2. aparatu fotograficznego

Definicja

część tradycyjnego aparatu fotograficznego, w którą patrzy osoba fotografująca, żeby ustalić, co będzie na zdjęciu i ocenić odległość i rozmiary fotografowanych obiektów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka fotografia

Połączenia

celownik optyczny; lunetkowy

Cytaty

Małoobrazkowy, wyposażony w celownik aparat Alfa składał się z płaskiej części, do której zamocowano obiektyw i mechaniczne podzespoły wraz z filmem oraz z aluminiowej obudowy.

źródło: NKJP: Słoneczna strona, Gazeta Poznańska, 2006-08-12

Łomo [...] to małoobrazkowy aparat kompaktowy bez wbudowanej lampy błyskowej. Jego parametry techniczne są typowymi dla ubogiej produkcji epoki Breżniewa: ostrość ustawia się ręcznie i przez lunetkowy celownik [...]

źródło: NKJP: Andrzej Tuziak, Strzelaj z biodra!, Trybuna Śląska, 2001-04-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	celownik	celowniki
D.	celownika	celowników
C.	celownikowi	celownikom
B.	celownik	celowniki
N.	celownikiem	celownikami
Ms.	celowniku	celownikach
W.	celowniku	celowniki

3. fotokomórka

Definicja

sport. pot.

urządzenie służące do obiektywnego sprawdzania, który z zawodników pierwszy przekroczył linię mety

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport przedmioty związane ze sportem

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

Połączenia

minąć celownik
wyprzedzić na celowniku

Cytaty

Ostatecznie Polka minęła celowniki mając na koncie trzy strącenia.

źródło: NKJP: Jarosław Idzi: PIĘCIOBÓJ NOWOCZESNY - ME KOBIET, Gazeta Wyborcza, 1993-06-05

Tuż przed metą doścignął Kuchtę i dosłownie o pierś wyprzedził go na celowniku.

źródło: NKJP: - Złoto i rekord Matei, Dziennik Polski - Sport, 1999-02-14

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	celownik	celowniki
D.	celownika	celowników
C.	celownikowi	celownikom
B.	celownik	celowniki
N.	celownikiem	celownikami
Ms.	celowniku	celownikach
W.	celowniku	celowniki

4. w gramatyce

Definicja

trzeci przypadek w odmianie rzeczowników, przymiotników, liczebników i zaimków odpowiadający na pytanie komu? czemu?

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język

Połączenia

celownik liczby mnogiej, liczby pojedynczej
celownik i miejscownik
forma, końcówka celownika

Cytaty

	Poprawną formą celownika od Sapieha jest Sapieże. źródło: NKJP: Amber: Dyskusja wikipedysty:Amber/69, Wikipedia.pl, 2009-05-07
	Przyimek ,,do'' rządzi dopełniaczem a przyimek ,,ku'' oznacza dokładnie to samo i rządzi celownikiem. źródło: NKJP: Stefan Sokolowski; „Damian Sobota”; „haloNothing”, Dylemat anglika, Usenet -- pl.hum.polszczyzna, 2004-12-16
	Historycy języka wiedzą, że absolutna większość rzeczowników rodzaju męskiego miała w czasach prasłowiańskich w celowniku liczby pojedynczej końcówkę „-u” . źródło: NKJP: Jan Miodek: JAK MÓWIMY, Gazeta Wyborcza - Magazyn, 1998-02-06
	Norma przewiduje tu końcówkę -i: statu-i, orchide-i, kame-i, ide-i, która wobec znanego synkretyzmu fleksji żeńskiej znamionuje także celownik i miejscownik. źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	celownik	celowniki
D.	celownika	celowników
C.	celownikowi	celownikom
B.	celownik	celowniki
N.	celownikiem	celownikami
Ms.	celowniku	celownikach
W.	celowniku	celowniki

Frazeologizmy

ktoś znajduje się na celowniku kogoś
ktoś jest na celowniku kogoś
ktoś znalazł się na celowniku kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 07.05.2014